Сендерге алдын ала осы та?ырып т??ірегінде материалдар, ма?л?маттар іздестуріге,о?у?а тапсырма берілген болатын.
Біра? ма?л?маттар жина?ан боларсыздар.Ендеше саба?ымызды с?ра?-жауап пікірталас формасында бастаса?.
1)«Конституция» ?андай ма?ынаны білдіреді ж?не «Конституция» дегеніміз не?
О?ушы: «Конституция» деген с?зін ?зі латынша «жар?ы», «за?», «?рылым» деген ??ымды білдіреді.
Конституция дегеніміз-?о?амды? ж?не мемлекеттік ??рылыс негіздерін, мемлекеттік органдар ж?йсін,оларды? т?зілу мен ?ызметін,азаматтарды? ???ы?тарын мен міндеттерін ай?ындатын мемлекетті? негізгі за?ы.
М??алім:Енді за?ды жасауда?ы тарихи деректерге то?талса?.Кезінде ата-бабаларымыз жер дауы,ру расында?ы дау-дамайды ?андай за??а с?йне отырып шешкен.
О?ушы: Ел аузы?да?ы а?ыздар?а с?йеніп халы?ты? дастандар?а ж?гінсек,онда «?азбек,Т?ле,?йтеке» т?зген «Жеті жар?ынын» ?зын- ыр?асы т?мендегі жосындарды ?амтитын бол?ан:жері дамуы,жастарды т?рбиелеу туралы «шаралар,?рлы?-?арлы?» т.б.
«Арам- жемейтін, адал - ?лейтік»деген ?а?ида сол кезде пайда болса керек,ел мен ел,халы? пен халы?,ру мен ру арасында?ы дау- дамай,отанды ?ор?ау,кун дауы,жесірі дауы осы «Жеті жар?ыда» то?талынды.
?з Т?укені? т?сында ?дет-??рып за?дары? жасап ж?не соны ?ш ж?здегі ?ш биді? – Т?ле би,?азбек,?йтекені? ж?зеге асырумен ?аза? ханда?ы бір шама бейбіт ?иір с?рген.Б?л ?ш би ??р?ан «Жеті жар?ы» болса, ?азір бізді? т?уелсіз елімізді? р?міздерімізбен бірге ата за?ымыз бар.
О?ушы: Адымдаймын,кеудемді керіп б?гін
Егеменді елім бар,Ата за? бар.
?ор?айтын ынтыма?ын,беріктігін за?ым бар
?ділетке негізделген за?ым бар
Тау да-мен,те?із де мен!
Мен халы?пын,ту?ан жер-Атамекен
Ажырамас, мыз?ымас егіздер ем
Елім осы Ата за?ын аяла?ан
Бірлікке жа?сылы??а тоя ма адам,
К??кілдепте жатамыз к?нділікпен
Кейде айырмай шындылы?ты бояладан
Ата за? келкшекті ба?амда?ан
?рісте еске ?мтылса ?алай далам
Б?гінде тер т?гілген бастаманы?,
Сара жолын Ата за? тарамда?ан
Тайыт за? елімні? ?зіндігі,
Батылыра? шы?ады с?зім б?гін
Сыйлап келсе елімді кім болса да
Хан к?теріп т?зімдімін.
?алымбек Ж?матов
М??алім: Енді осы Ата занымыз?а толы?ыра? то?талса?,?ашан,?ай жылы ?абылданды?
Неше баптан,б?лімнен т?рады?
О?ушы: Хал?ымызды? сан ?асырлы? арманы орындалып,т?уелсіздік алып,егемендікке ?ол жетті.
1993жыл?ы 28?антарда ?абылдан?ан Конституция негізінде Ке?естік ?аза?стан д?уірі ая?талды.Елімізді? Президенттік бас?ару ж?йесіне ?туіні байланысты Жа?а за? ?абылдану ?ажет болды.?йткені 1993жылы ?абылдан?ан ?аза?стан Республикасы Конституциясы Президент пен парламент арасында?ы,парламент пен ?кімет арасында?ы ?зара ?арым ?атынас?а байланысты приципті м?селелерді шеше алмады.Тек1995 жыл?ы 30тамызда ?абылдан?ан За? негізінде Президенттік бас?ару ж?йесі толы? к?лемде ж?зеге асты.
М??алім: Міне Ата За?ыны? ?абылдану туралы деректер та?дадындар. Ата за? 9б?лімнен т?рады екен. Б?лімдерді кім атайды?
О?ушы: 1-б:Жалпы ережелер
2-б:Адам ж?не азамат
3-б:Президент
4-б:Парламент
5-б:?кімет
6-б:Констетуциялы? ке?ес
7-б:Соттар.Ж?не сот т?релігі
8-б:Жегілікті мемлекеттік бас?ару ж?не ?зін-?зі бас?ару
9-б:?орытынды ж?не ?тпелі ережелер.
М??алім: Осы то?ыз б?лімні? ?шіншісіне то?тала кетсек «Президент»
«Т?н?ыш президент»?ашан ?абылданды?Президент туралы ?андай баптарын білесіндер?
: 1) ?аза?стан Республикасыны? Президенті мемлекетті? басшысы мемлекетті? ішкі ж?не сырт?ы саясатыны? негізгі ба?ыттарын ай?ындайтын,ел ішінде ж?не халы?аралы? ?атынастарда ?аза?станны? атынан ?кілдік ететін е? жо?ары лауазымды т?л?а.
Республиканы? Президенті-халы? пен мемлекеттік билік бірлігіні?,Констетуцияны? мыз?ымасты?ыны?,адам ж?не азамат ???ы?тары мен бостанды?тарыны? нышаны ?рі кепілі.
Республика Президенті мемлекеттік билікті? барлы? тарма?ына? келісіп ж?мыс істеуін ж?не ?кімет оргындарыны? халы? алдында?ы жауапкершілігін ?амтамасыз етеді.
: Б?лімдерге то?талды?,баптарды сендер о?ып,дайндалып келген болса?дар,келесі викториналы? с?ра?тар?а жауап беріндер.
?аза?стан Республикасы ж?не ?аза?стан деген атауларды? ма?ынасы айырмашылы?ы ?андай? (2 бап, 4 тарма?)
2. Мемлекеттік билікті? бірден бір бастауы кім? (3 бап)
3. Республикада?ы мемлекеттік билік ?алай ж?зеге асады? (3 бап, 4 тарма?)
4. Жер ж?не оны? ?ойнауы, су к?здері, ?сімдіктер мен жануарлар д?ниесі кімні? меншігінде? (6 бап, 3 тарма?)
5. ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі ?ай тіл? (7 бап)
6. ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік р?міздерін ата (9 бап)
7. ?аза?станны? ?р азаматыны? е? басты ??ндылы?ын ата (15 бап)
8. К?дікті адам ?анша уа?ыт?а ?амалуы м?мкін? (16 бап)
9. ?аза?стан Республикасы азаматы ?з азаматты?ынан айырыла ала ма, ?андай жа?дайда? (10 бап, 2 тарма?)
10. Неке, отбасы, ана мен ?ке кімні? ?ор?ауында болады? (27 бап, 1 тарма?)
11. Балаларына ?ам?орлы? жасау ж?не оларды т?рбиелеу ата ананы? ???ы?ы ма, ?лде міндеті ме? (27 бап, 2 тарма?)
12. К?мелетке тол?ан, е?бекке ?абілетті балалар е?бекке жарамсыз ата-анасына ?ам?орлы? жасау?а міндетті ме? (27 бап, 3 тарма?)
13. ?аза?стан Республикасы азаматтарына міндетті орта білім алуына кепілдік беріле ме? (30 бап 1 тарма?)
14. ?аза?стан Республикасында ?андай білім міндетті: бастауыш, орта ж?не жо?ары? (30 бап, 1 тарма?)
15. Мемлекеттік р?міздерді?д?ниеге келген тарихи к?нді ж?не авторларын ата.
О?ушы: 1902 жыл 4 маусым. Туды? авторы – Ш?кен О?ласын?лы Ниязбеков; Елта?баны? авторы – Жандарбек М?лібеков, Шота У?лиханов; ?н?ранны? авторы – Ш?мші ?алдая?ов.
16. ?аза?стан Республикасы азаматтарыны? мемлекеттік органдар мен жергілікті ?зін ?зі бас?ару органдарын сайлау?а, сондай-а? республикалы? референдум?а ?атысу?а ???ы?ы бар ма? (33 бап, 2 тарма?)
Конвенция дегеніміз – келісім шарт. Халы?аралы? келісімдерді? ке? тара?ан т?рі. Онда балалар ?здеріні? таби?и н?зіктігіне байланысты ерекше ?ам?орлы? пен ?ор?ауды ?ажет ететіндігі, ?сіресе басты ?ам?орлы? пен жауапкершлік ата-анасына ж?ктелетіндігі расталады. Конвенцияны? бірінші б?ліміні? 1 бабында бала сипаттамасы к?рсетілген, я?ни 18 жас?а толма?ан жеткіншек бала деп саналады. 2. Баланы? за?ды ?кілдері ата-анасы, бала асырап алушылар, ?ам?оршысы.
О?ушы:
Ата За?ым
Е?сем биік, м?ртебем де болды ас?а?,
Ата за?ым, келесі? сен жол бастап.
Бостанды?ым, ма?сат-м?ддем, м?ратым,
Сен ар?ылы асулардан ал?а аспа?.
?р бабы?а ??ілем де, ойланам,
Дастандайсы? келешекті тол?а?ан.
«Білімі?ді ал, ?ылым ізде, е?бек ет»,-
Деді?-да?ы ж?н сілтеді? сен ма?ан.
Ата за?ым – арайла?ан а? та?ым,
Ба?ытымны? ба? ж?лдызы – баптары?.
Ата за?ым – Т?уелсіздік кепілі,
Ел мен жерді? т?тасты?ын са?тады?.
Сен к?рсеткен дара, сара жол да ай?ын,
Бірлігімді, тірлігімді ?олдайсы?,
Тереземді те?естіріп ?зге елмен,
Отанымны? ар-намысын ?ор?айсы?.
Н?рлантады сенен ескен жылы леп,
Ар?а с?йеп ж?рем са?ан,
Айшы?ты етіп жазды? алтын ?ріппен,
«?аза? тілі – мемлекет тілі» деп.
Ата За?ым – сенімімні? серігі,
Ата За?ым – халы? демі, ел ?ні.
Иесісі? жер, су, адам, байлы?ты?
?олдаушымсы?, ?ам?оршымсы? сен ?лы!
М??алім: ?ле? жолдарында айт?анда Ата за??а ар?а с?йеп ?з ???ы?тары?ды ?ор?ай білі?дер ж?не о?ушы ???ы?тары мен міндеттерін естен шы?арма?андары? ж?н.
?орытынды: О?ушы міндеттерін адал орындап, жа?сы о?ы?аны ж?не ?о?амды? ж?мыстар?а белсене ?атыс?аны ?шін о?ушылар марапатталады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Разработка внеклассного мероприятия "За?ды білу-заман талабы"»
Тақырыбы:Заңды білу-Заман талабы.
Мақсаты:Оқушылардың құқықтық сана-сезімін қалыптастыру,заң алдындағы жауапкешілігін арттыру,ұйымшылдық пен тәртіптіліктің тиімді жолдарын түсіндіру,конституция,т.б.құқықтық кормативтік актілерді орындай құрметтеп білуге үйрету адамгершілікке құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу,оқушылардың құқықтық білімін дамыту,ойлау,сойлеу қабілеттерін шындау.
Көрнекілігі:Қазақстан Республика президентінің суреті, конституция нақыл сөздер, конституция баптары.
Барысы.
Мұғалім:Кұрметті оқушалар, өздерің білетіндей биыл Конституцияға 15 жыл толуда. Осыған орай сыныбымызда "Заңды білу-заман талабы" атты тәрбие сабағымызды өтуде. Сабағымыздың мақсаты:сеңдердің құқықтық сана-сезімдеріңді қалыптастыру заң алдындағы жаупкершіліктеріңді арттыру.Конституция т.б құқықтық кормативтік актілерді, орындай құрметтей үйрету, адамгершілікке, құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сендерге алдын ала осы тақырып төңірегінде материалдар, мағлұматтар іздестуріге,оқуға тапсырма берілген болатын.
Бірақ мағлұматтар жинаған боларсыздар.Ендеше сабағымызды сұрақ-жауап пікірталас формасында бастасақ.
1)«Конституция» қандай мағынаны білдіреді және «Конституция» дегеніміз не?
Оқушы: «Конституция» деген сөзін өзі латынша «жарғы», «заң», «ұрылым» деген ұғымды білдіреді.
Конституция дегеніміз-қоғамдық және мемлекеттік құрылыс негіздерін, мемлекеттік органдар жүйсін ,олардың түзілу мен қызметін,азаматтардың құқықтарын мен міндеттерін айқындатын мемлекеттің негізгі заңы.
Мұғалім:Енді заңды жасаудағы тарихи деректерге тоқталсақ.Кезінде ата-бабаларымыз жер дауы,ру расындағы дау-дамайды қандай заңға сүйне отырып шешкен.
Оқушы: Ел аузыңдағы аңыздарға сүйеніп халықтың дастандарға жүгінсек,онда «Қазбек,Төле,Әйтеке» түзген «Жеті жарғынын» ұзын- ырғасы төмендегі жосындарды қамтитын болған:жері дамуы ,жастарды тәрбиелеу туралы «шаралар,ұрлық-қарлық» т.б.
«Арам- жемейтін, адал - өлейтік»деген қағида сол кезде пайда болса керек ,ел мен ел,халық пен халық ,ру мен ру арасындағы дау- дамай,отанды қорғау ,кун дауы ,жесірі дауы осы «Жеті жарғыда» тоқталынды .
Әз Төукенің тұсында әдет-ғұрып заңдарың жасап және соны үш жүздегі үш бидің – Төле би,Қазбек,Әйтекенің жүзеге асырумен қазақ хандағы бір шама бейбіт өиір сүрген.Бұл үш би құрған «Жеті жарғы» болса , қазір біздің тәуелсіз еліміздің рәміздерімізбен бірге ата заңымыз бар.
Оқушы: Адымдаймын,кеудемді керіп бүгін
Егеменді елім бар,Ата заң бар.
Қорғайтын ынтымағын,беріктігін заңым бар
Әділетке негізделген заңым бар
Тау да-мен,теңіз де мен!
Мен халықпын,туған жер-Атамекен
Ажырамас, мызғымас егіздер ем
Елім осы Ата заңын аялаған
Бірлікке жақсылыққа тоя ма адам,
Күңкілдепте жатамыз күнділікпен
Кейде айырмай шындылықты бояладан
Ата заң келкшекті бағамдаған
Өрісте еске ұмтылса қалай далам
Бүгінде тер төгілген бастаманың,
Сара жолын Ата заң тарамдаған
Тайыт заң елімнің өзіндігі,
Батылырақ шығады сөзім бүгін
Сыйлап келсе елімді кім болса да
Хан көтеріп төзімдімін.
Ғалымбек Жұматов
Мұғалім: Енді осы Ата занымызға толығырақ тоқталсақ,қашан,қай жылы қабылданды?
Неше баптан,бөлімнен тұрады?
Оқушы: Халқымыздың сан ғасырлық арманы орындалып,тәуелсіздік алып,егемендікке қол жетті.
1993жылғы 28қантарда қабылданған Конституция негізінде Кеңестік Қазақстан дәуірі аяқталды.Еліміздің Президенттік басқару жүйесіне өтуіні байланысты Жаңа заң қабылдану қажет болды.Өйткені 1993жылы қабылданған Қазақстан Республикасы Конституциясы Президент пен парламент арасындағы,парламент пен үкімет арасындағы өзара қарым қатынасқа байланысты приципті мәселелерді шеше алмады.Тек1995 жылғы 30тамызда қабылданған Заң негізінде Президенттік басқару жүйесі толық көлемде жүзеге асты.
Мұғалім:Міне Ата Заңының қабылдану туралы деректер таңдадындар. Ата заң 9бөлімнен тұрады екен. Бөлімдерді кім атайды?
Оқушы: 1-б:Жалпы ережелер
2-б:Адам және азамат
3-б:Президент
4-б:Парламент
5-б:Үкімет
6-б:Констетуциялық кеңес
7-б:Соттар.Және сот төрелігі
8-б:Жегілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару
9-б:Қорытынды және өтпелі ережелер.
Мұғалім: Осы тоғыз бөлімнің үшіншісіне тоқтала кетсек «Президент»
«Тұнғыш президент»қашан қабылданды?Президент туралы қандай баптарын білесіндер?
Оқушы: 1) Қазақстан Республикасының Президенті мемлекеттің басшысы мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын,ел ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға.
Республиканың Президенті-халық пен мемлекеттік билік бірлігінің,Констетуцияның мызғымастығының,адам және азамат құқықтары мен бостандықтарының нышаны әрі кепілі.
Республика Президенті мемлекеттік биліктің барлық тармағынаң келісіп жұмыс істеуін және өкімет оргындарының халық алдындағы жауапкершілігін қамтамасыз етеді.
Мұғалім: Бөлімдерге тоқталдық,баптарды сендер оқып,дайндалып келген болсаңдар,келесі викториналық сұрақтарға жауап беріндер.
Қазақстан Республикасы және Қазақстан деген атаулардың мағынасы айырмашылығы қандай? (2 бап, 4 тармақ)
2. Мемлекеттік биліктің бірден бір бастауы кім? (3 бап)
3. Республикадағы мемлекеттік билік қалай жүзеге асады? (3 бап, 4 тармақ)
4. Жер және оның қойнауы, су көздері, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі кімнің меншігінде? (6 бап, 3 тармақ)
5. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қай тіл? (7 бап)
6. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін ата (9 бап)
7. Қазақстанның әр азаматының ең басты құндылығын ата (15 бап)
8. Күдікті адам қанша уақытқа қамалуы мүмкін? (16 бап)
9. Қазақстан Республикасы азаматы өз азаматтығынан айырыла ала ма, қандай жағдайда? (10 бап, 2 тармақ)
10. Неке, отбасы, ана мен әке кімнің қорғауында болады? (27 бап, 1 тармақ)
11. Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата ананың құқығы ма, әлде міндеті ме? (27 бап, 2 тармақ)
12. Кәмелетке толған, еңбекке қабілетті балалар еңбекке жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға міндетті ме? (27 бап, 3 тармақ)
13. Қазақстан Республикасы азаматтарына міндетті орта білім алуына кепілдік беріле ме? (30 бап 1 тармақ)
14. Қазақстан Республикасында қандай білім міндетті: бастауыш, орта және жоғары? (30 бап, 1 тармақ)
15. Мемлекеттік рәміздердіңдүниеге келген тарихи күнді және авторларын ата.
Оқушы: 1902 жыл 4 маусым. Тудың авторы – Шәкен Оңласынұлы Ниязбеков; Елтаңбаның авторы – Жандарбек Мәлібеков, Шота Уәлиханов; Әнұранның авторы – Шәмші Қалдаяқов.
16. Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін өзі басқару органдарын сайлауға, сондай-ақ республикалық референдумға қатысуға құқығы бар ма? (33 бап, 2 тармақ)
17. Қазақстан Республикасының азаматының қасиетті борышы және парызы не? (36 бап, 2 тармақ)
Мұғалім:Өз Ата Заңымызға байланысты деректер тыңдадық, баптарды талқыладық. Енді балаларды қорғайтын құжаттарды білесіңдер.
Оқушы: Балалардың құқықтарын қорғайтын конвенция 1989 жылы БҰҰ Бам Ассамблеясында қабылданған. Яғни біздің құқықтарымыз бен міндеттеріміз анық көрсетілген. Конвенция 54 баптан, 3 бөлімнен тұрады.
Конвенция деген не?
Конвенция дегеніміз – келісім шарт. Халықаралық келісімдердің кең тараған түрі. Онда балалар өздерінің табиғи нәзіктігіне байланысты ерекше қамқорлық пен қорғауды қажет ететіндігі, әсіресе басты қамқорлық пен жауапкершлік ата-анасына жүктелетіндігі расталады. Конвенцияның бірінші бөлімінің 1 бабында бала сипаттамасы көрсетілген, яғни 18 жасқа толмаған жеткіншек бала деп саналады. 2. Баланың заңды өкілдері ата-анасы, бала асырап алушылар, қамқоршысы.
Оқушы:
Ата Заңым
Еңсем биік, мәртебем де болды асқақ,
Ата заңым, келесің сен жол бастап.
Бостандығым, мақсат-мүддем, мұратым,
Сен арқылы асулардан алға аспақ.
Әр бабыңа үңілем де, ойланам,
Дастандайсың келешекті толғаған.
«Біліміңді ал, ғылым ізде, еңбек ет»,-
Дедің-дағы жөн сілтедің сен маған.
Ата заңым – арайлаған ақ таңым,
Бақытымның бақ жұлдызы – баптарың.
Ата заңым – Тәуелсіздік кепілі,
Ел мен жердің тұтастығын сақтадың.
Сен көрсеткен дара, сара жол да айқын,
Бірлігімді, тірлігімді қолдайсың,
Тереземді теңестіріп өзге елмен,
Отанымның ар-намысын қорғайсың.
Нұрлантады сенен ескен жылы леп,
Арқа сүйеп жүрем саған,
Айшықты етіп жаздың алтын әріппен,
«Қазақ тілі – мемлекет тілі» деп.
Ата Заңым – сенімімнің серігі,
Ата Заңым – халық демі, ел үні.
Иесісің жер, су, адам, байлықтың
Қолдаушымсың, қамқоршымсың сен ұлы!
Мұғалім: Өлең жолдарында айтқанда Ата заңға арқа сүйеп өз құқықтарыңды қорғай біліңдер және оқушы құқықтары мен міндеттерін естен шығармағандарың жөн.
Қорытынды: Оқушы міндеттерін адал орындап, жақсы оқығаны және қоғамдық жұмыстарға белсене қатысқаны үшін оқушылар марапатталады.
