"По страницам экологического календаря"проект

Татарстан Республикасы Актаныш муниципаль районы Муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе «Зөбәер төп гомуми белем бирү мәктәбе»

Проект эше

Экологик календарь битләре буйлап

Авторы: Салихов Фаил Җитәкчесе: Хайбрахманова Л.З.

Экологик календарь

Төп проблема

-Без экологик даталарны беләбезме?

-Безнең төбәктә экологик пробле-ма ничек хәл ителә?

-Балаларны ничек итеп таби-гатьне яратырга һәм сакларга өйрәтергә мөмкин?

Максат

- Экологик календарь белән танышу.

-Туган ягыбызның Кызыл китапка кер-телгән үсемлекләрен һәм хайваннарын, аларның кимү сәбәпләрен өйрәнү

Гипотеза(фараз):

Әгәр дә табигатьне мин үзем дә,

башкалар да сакламаса,бар тереклек юкка чыгачак

Көтелгән нәтиҗә:

-Экологик культураны үстерү;

-Туган ягыбызда очрый торган, Татарстан Республикасы Кызыл китабына кертелгән төрләрне тану;

-Экологик даталарны белү.

Бурычлар:

-Экологик көннәрне истә калдыру

-Көчеңнән килгәнчә табигатьне саклауда катнашу.

-Кызыл китапка кертелгән үсемлекләр һәм хайваннар турында өстәмә мәгълүмат туплау;

-классташларыбызда, мәктәп укучыларында һәм авыл кешеләрендә табигатькә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Кулланылган методлар :

• -эзләнү методы
• интервью

-Сез республикабызның Кызыл китабы турында беләсезме?

-Сезне нинди экологик проблема борчый?

-Экологик даталарны беләсезме?

Нинди гүзәл минем Туган ягым! Безнең төбәккә табигать үз матурлыгын бер дә кызганып тормаган. Яшәү чыганагы булган җире- суы, күз күреме җитмәслек басу- кырлары күңелгә ятышлы. Саф чишмә суын эчәргә, чуар канатлы күбәләкләр белән уйнарга,урманнарда күкрәк киереп саф һава суларга әллә кая еракларга китәсе юк!

8 май

Бөтендөнья "Кызыл китап"

көне

Татарстанның Кызыл китабына 32 төр имезүче хайван, 85 төр кош, 9 төр балык, 4 төр елан, 107 төр умырткасыз хайваннар, 398 төр чәчәкле үсемлек-ләр, 22 төр суүсем, 34 төр гөмбә кертелгән.

8 май

Бөтендөнья "Кызыл китап"

көне

1 апрель Халыкара кошлар

көне

каракош

лачын

Соры каз

акчарлак

тукран

аккош

Кимү сәбәпләре:

- аучылык

- сусаклагычлар төзелү сәбәпле оялау урыннары юкка чыгу

-туристлар,балыкчылар арту сәбәп-ле,кешеләрнең борчуы

1 апрель Халыкара кошлар көне

11 июль

Бөтендөнья балык тотуга каршы көн.

Чөгә балыгы (стерлядь) Татарстан сулыкларындагы иң затлы һәм кыйммәтле балыклардан санала.Ул Татарстан биләмәсендә борын-борыннан яшәп килгән балык һәм аны югалту һич гафу ителмәслек нәрсә булыр иде.

Чөгә (стерлядь)

Елец ― бөгәрчә

Кушбаш (Голавль )

Подуст (тубэнавыз)

Кимү сәбәпләре:

-уылдык чәчү урыннарының кыскартылуы һәм җитешмәве

-суның ләм белән каплануы һәм пычрануы

-браконьерлык.

11 июль

Бөтендөнья балык тотуга каршы көн.

11 июль

Бөтендөнья балык тотуга каршы көн.

4 октябрь

Бөтендөнья хайваннарны яклау көне.

көрән аю

чәшке

ас

ак куян

Колаклы керпе

Очар тиен

Тимгелле йомран

борындык

• Кимүгә китергән сәбәпләр:

• -авырулар
• -урманнарның киселүе
• -браконьерлык.
• -юлларда машиналарга тапталу.

4 октябрь

Бөтендөнья хайваннарны яклау көне.

21 июнь

Бөтендөнья чәчәкләр көне.

төнбоек

умырзая

Алтын туй чәчәге

андыз

биек җил үләне

Кимү сәбәпләре :

-халыкның аларны күпләп җыюы

-табигатьнең пычрануы

21 июнь

Бөтендөнья чәчәкләр көне.

Экологик даталар

1 апрель -Халыкара кошлар көне.

8 май - Бөтендөнья "Кызыл китап" көне.

5 июнь- Бөтендөнья әйләнә-тирә мохитне саклау көн

11 июль - Бөтендөнья балык тотуга каршы көн.

21 июнь - Бөтендөнья чәчәкләр көне.

4 октябрь- Бөтендөнья хайваннарны яклау көне.

Табигатьне саклыйк!

Нәтиҗә

.

Без һәм киләчәк буын экологик даталарны белергә , әйләнә -тирәбездәге табигатьнең матурлыгы һәм муллыгы югалмасын, челтерәп аккан чишмләре кипмәсен, җир өсте чәчәккә күмелсен, анда кәбәләкләр очсын, кошлар сайрасын өчен, күп көч куярга, шуңа омтылып яшәргә тиеш. Кылган гамәлләребез өчен табигать алдында йөзебез кызарырлык булмасын.

Кулланылган әдәбият:

1.Х.Халиков “Зиһен ачкычлары”, Казан, “Мәгариф”, 1993

2.В.В.Балабанова “Экология. Сәламәт яшәү рәвеше”, Волгоград,

“ Учитель”, 2005

3.“Мәгариф ” журналы №11,2003

4.“Ачык дәрес” газетасы. Август,2008

5. А.А.Плешаков «Зелёные страницы»

6. Малышев Л.И. Пешкова Г.А. «Охрана редких и исчезающих растений и животных»

7. «Удивительный животный и растительный мир» В.П. Аникина

8. «Спасём природу» Шиплов М.П.

Игътибарыгыз өчен рәхмәт!