Ijodkor o'qituvchi

Kreativ fikrlashning kompetensitaviy modeli

Reja:

1.PISA tadqiqotlarida kreativ fikrlashni baholashning kompetensiyaviy modellari haqida umumiy ma’lumot.

2.. PISA tadqiqotlarida kreativ fikrlashni baholashning faoliyat sohalari haqida ma’lumot.

1

• Turli g’oyalarni ishlab chiqish
• Turli g’oyalarni ishlab chiqish

2

• Kreativ g’oyalarni ishlab chiqish
• Kreativ g’oyalarni ishlab chiqish

3

• G’oyalarni baholash va takomillashtirish
• G’oyalarni baholash va takomillashtirish

kreativ fikrlashni baholashning kompetensiyaviy modellari

• Turli g’oyalarni ishlab chiqish kompetensiyaviy modeli- shaxsning ijodiy fikrlay olish qobiliyatining eng keng tarqalgan ko’rsatgichi, bu ko’pincha g’oyaviy sermahsullik deb ataladigan, inson ishlab chiqishga qodir bo’lgan g’oyalar miqdoridir. .

• Insonning kreativ fikrlash qobiliyatini ko’rsatib beradigan asosiy mezon uning qanchalar ko’p g’oyalar bera olishi bilan o’lchanadi.

• Kreativ g’oyalarni ilgari surish modelida- o’quvchilardan boshqalar hayoliga kelmagan mos va topshiriqqa tegishli javob topish so’raladi.

• Ilmiy adabiyotlarda ijodiy mahsulot(topshiriqqa tegishli javob) ham yangicha,ham foydali ya’ni “foydali va yangicha” bo’lishligi talab qilinadi.
• Umumiy qilib aytganda, PISA testining kreativ g’oyani ishlab chiqish modeli o’quvchilarning turli sohalar bo’yicha munosib, hamda orginal g’oyalar topish(masalan orginal hikoya g’oyasi, g’oyani o’ziga xos usulda vizual ifodalash, ilmiy yoki ijtimoiy muammoning o’ziga xos yechimi) qobiliyatiga e’tibor qaratadi.

• G’oyalarni baholash va takomillashtirish modeli- fikrlash jaroyonida g’oyalardagi kamchiliklarni bartaraf etishga, takomillashtirish maqsadida yangidan boshqa g’oyalar yaratishga yoki ijodiy natijani yaxshilashga, birlamchi g’oyalarni qayta shakllantirishga yordam beradi.

• Testning g’oyalarni baholash va takomillashtirish jihati diqqatni o’quvchining taqdim etgan g’oyasining kamchiliklarini aniqlash va ularni bartaraf etishning o’ziga xos usulini taklif etish ko’nikmasiga qaratadi.
• U model o’zgalar g’oyasining kuchli va zaif tomonlarini aniqlash va takomillashtirish ko’nikmasi,shuningdek bilim yaratishning har qanday jamoaviy harakatining muhim qismidir.

kreativ fikrlashni baholashning faoliyat sohalari

Vizual ifodalash

Yozma ifodalash

Ilmiy muammolarni hal qilish

Ijtimoiy muammolarni hal qilish

Yozma ifodalash sohasi

• Yozma ifodalash sohasi- ijodiy barkamollikni ifodalashning tabiiy vositasi hisoblanib,o’quvchilardagi aqliy hamda muloqot qilish ko’nikmasini rivojlantirish uchun muhimdir.
• Yozma ifodalash sohasini turli g’oyalar ishlab chiqish modeli asosida ko’rib chiqadigan bo’lsak, bunda o’quvchi berilgan shaklga (masalan rasm, karikatura,surat) turfa sarlavhalar yozadi, bu o’sha shaklning turlicha izohini anglatadi

• Kreativ g’oyalar ishlab chiqish modelida yozma ifodalash sohasi- o’quvchi san’atga oid asarga o’ziga xos (orginal) sarlavha taklif etadi.
• G’oyalarni baholash va takomillashtirish modelida yozma ifodalash sohasi bo’lsa- yangi ma’lum qilingan ma’lumot asosida o’quvchi san ‘at asarining mavjud sarlavhasi o’rniga takomillashtirilgan sarlavha taklif etadi,bunda avvalgi sarlavhaning elementlari saqlanib qolishi kerak

Vizual ifodalash

• Vizual ifodalash sohasi- kreativ ko’nikmalarni ifoda qilishda o’quvchilar axborat uzatish vositalari, materiallar va jarayonlardan foydalanib,fikr mulohazalari va tajribalarni kashf etadilar, tajribada sinaydi va boshqalar bilan birga baham ko’radi .

• Turli g’oyalar ishlab chiqish modelida vizual ifodalash-o’quvchi berilgan shakllarni turli usullarda terib,o’zgacha yangi vizual mahsulot hosil qiladi yoki o’quvchi ma’lumotni ko’zgazmali shaklga keltiradi.
• Kreativ g’oyalarni ishlab chiqish modelida - vizual ifodalash-o’quvchi maktabda o’tadigan yarmarka uchun ushbu yarmarka mavusini ifodalaydigan poster ishlab chiqadi .
• G’oyalarni baholash va takomillashtirish modelida vizual ifodalash-o’quvchi berilgan ko’rgazma posterini takomillashtirish haqida orginal g’oya beradi,bunda posterdagi shakllar saqlangan holda , ko’rgazma mavzuni yanada samaraliroq berishi mumkin bo’lgan elementlar kiritadi

Ijtimoiy muammoni hal qilish

• Ijtimoiy muammoni hal qilish sohasi- kreativ fikrlashda o’quvchilarning muammoga inovatsion va amaliy yechimlar taklif etadigan g’oyalarni ilgari surish qobiliyatidir

• Turli g’oyalarni ishlab chiqish modelida- o’quvchi ijtimoiy muammoga bir necha farqli yechimlarni taklif etadi, bu takliflar ro’yobga chiqishi turli omillar,vositalar va uslublarga bog’liq bo’ladi.
• Kreativ g’oyalarni ishlab chiqish modelida- o’quvchi mahsulotning orginal va samarali marketing strategiyasini taklif etadi .
• G’oyalarni baholash va takomillashtirish modelida- taklif etilgan yechimni takomillashtiradigan g’oya beriladi, bunda yangi yechim orginal tarzda eskining elementlaridan foydalanishi kerak .

Ilmiy muammolarni hal qilish

• Ilmiy muammolarni hal qilish sohasida- kreativ fikrlash turli yo’l bilan ya’ni ilmiy bilimni oshirishga yordam beradigan yangi g’oyalar va tajribalar,ixtirolarda namoyon bo’ladi

• Turli g’oyalarni ishlab chiqish modelida-o’quvchi ochiq muammoni yechishga bir necha farqli matematik metodlar taklif etadi yoki o’quvchi voqelikni tushuntirib berish uchun turli taxminlar beradi.
• Kreativ g’oyalarni ishlab chiqish modeli- o’quvchi muhandislik muammosiga samarali va orginal yechim taklif etadi .
• G’oyalarni baholash va takomillashtirish modelida- taklif etilgan ilmiy tajriba orginal tarzda takomillashtiriladi.