Сарык?л 2015-2016 о/ж
?останай облысы, Сарык?л ауданы
Сарык?л орта мектебі.
М??алім Кудабаева Ману Есен?али?ызы
Ту?ан жылы: 17.09.1975 ж.
?лты: ?аза?
Білімі: жо?ары,
Маманды?ы: бастауыш сынып м??алімі
Педагогикалы? ?тілімі: 9 жыл
Санаты: І
Сынып: 4
П?н: д?ниетану
Саба?ты? та?ырыбы: Су?ойма ?сімдіктері мен жануарлары
Ма?саты:Су ?оймасы ?сімдіктері мен жануарлары туралы т?сінік беру.
Білімділік :«Су ?оймасы» деген ??ымны? ма?ынасын т?сіндіру ар?ылы еліміздегі к?лдер, ?зендер, то?андар туралы білімді еске т?сіру. Су ішіндегі тіршілік жа?дайлары, ?сімдіктері, жануарларыны? алуан т?рлілігі туралы білімдерін ке?ейту;
Дамытушылы?:О?ушыны? с?здік ?орын молайту, о?ушыны? ой-?рісін, д?ниетанымын ке?ейту, тіл байлы?ын молайтып, ойлау, к?ру, ?абылдау ?абілеттерін дамыту.
Т?рбиелік:
Бойларына жа?сы ?асиеттерді жинай білуге, жа?сы мен жаман ?дет ?ылы?тарды ажырата білуге, жауапкершілік сезімі бар жеке т?л?аны т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?дісі: ??гімелеу, с?ра?-жауап, шы?армашылы? ж?мыстар, т?сіндіру, ?збетімен ж?мыс, о?улы?пен ж?мыс, к?рнекілікпен ж?мыс, ойын ?дісі.
Саба?ты? к?рнекілігі: презентация, жоспар, семантикалы? карта,о?улы?.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і. О?ушыларды саба??а ?зірлеп алу.
Психологиялы? дайынды?.
Шырылдады ?о?ырау,
Біз саба?ты бастаймыз.
Партамыз?а отырып,
?зара к?з тастаймыз.
Жа?а білім алу?а,
Ал?а ?адам жасаймыз.
ІІ ?й тапсырмасын тексеру кезе?і:
Таулы жер ?сімдіктері мен жануарлары
Таулы ?сімдіктерге ?андай ?сімдіктер жатады? Оларды? т?рлері?
таулы жерде ?андай жануарлар мекендейді?
Таулар туралы ?осымша м?лімет жинау. (галамтордан, кітаптардан)
ІІІ Кел, ойланайы?!
Ма?алды? ма?ынасын ашу.
Сулы жер- нулы жер.
Балаларды? ойларына к??іл б?лу, білімдерін тияна?тау, ?рі ?арай толы?тыру.
ІV. Ма?сатын ?ою кезе?і:
Саба?ты? та?ырыбын, ма?сатын хабарлау
Су ?оймасы ?сімдіктері мен жануарлары.
Су?ойма с?зіне ассоциация.
Су?ойма-
м?хиттар,
к?лдер,
те?іздер,
то?андар,
?зендер,
жыл?алар,
??ды?тар,
ысты? сулар,
б?ла?тар.
V. Жа?а материалды т?сіндіру кезе?і:
Кіріспе:
Су туралы, онда?ы ?сімдіктер мен жануарлар туралы не білесі?дер?
?здеріні? к?ргендері туралы ??гімелету.
2.Картадан ?аза?станда?ы ?зендерді тауып к?рсету.К?лдерді табу.
?аза?станда 48 262 к?лдері бар.
№
К?л
Ауданы, км²
1
Каспий те?ізі
371000
2
Бал?аш
16400
3
Арал те?ізі
13900 (2010 ж)
4
Солт?стік Арал те?ізі
3300
5
Алак?л
2200
6
Зайсан
1810
7
Те?із к?лі
1590
8
Сілетіте?із
750
9
Сасы?к?л
736
3. ??рлы? суына ?зен,к?л, жер асты сулары жатады. Б?дан бас?а ірілі-?са?ты су
?оймалары, б?геттер бар. Су ?оймасыны? ыл?алы мол,кейде батпа?ты жа?асында ш?птекті ?сімдіктер : ?алы? ??ра?, шо?-шо? ?о?а, ?амыс ?седі.
?о?а – дара жарна?тыларды? ?о?а т?різділер т??ымдасына жататын ?сімдік. Биіктігі 3 – 4 м, саба?ы ?зын ж?не жуан т?селмелі, батпа?ты-сулы жерлерде ?седі. Жапыра?ы жалпа?, таспа пішінді, саба?ынан ?зын болып келеді. Бір ?йлі, г?лі ?са? дара жынысты, желмен тоза?данады. Г?л шо?ы – собы?. Маусым-тамыз айларында жемістенеді. Жемісі жа??а?ша, ?шу?а бейімделген ?анатшасы болады. ?о?аны ар?ан, жіп, ыдыстар жасау ж?не ??рылыс материалы ретінде пайдаланады. Тамырында крахмалы к?п бол?анды?тан ондатра, ??ндыз, ж?пар тыш?ан, т.б. ?шін ??нды азы?
Сары т???иы?,а??уг?лді де к?руге болады.
Т???иы? туысыны? жапыра?ы д??гелекше келген, асты??ы беті ?ыз?ылт, ?зын са?а?ты, су бетінде ?ал?ып ж?реді. Г?лі дара, ірі (диам. 3 – 30 см), г?л сидамы ?зын, к?біне 4 тоста?анша жапыра?ты, г?л желегі к?п, а?, ?ыз?ылт, к?гілдір т?сті. Туысты? республикада 2 т?рі: а? т???иы? ж?не кіші т???иы? бар. Т???иы?ты? тамыры мен д?нін су ??стары, к?мшат, ондатр, ж?пар тыш?ан, т.б. су жануарлары ?орек етеді, ?семдік ?шін ?олдан да ?сіріледі. Ал балы?отты? тамыры су т?біне жетпей, су тарамданып кетеді.
Ба?а сук?рігі, су??мы? та ?седі.
Су ?сімдіктеріні? тамыры жа?сы жетілмеген.
Су ?сімдігі суда еріген ?оректік затты б?кіл денесімен сі?іреді.Кейбір су ?сімдіктеріні? тамыры су астында?ы лай?а немесе тас?а ілініп,бекініп ?седі, Су ?оймасы жануарлар ?леміне де бай.Инелік—торк?зді ?лкен ?анаттары бар ?те ?демі ж?ндік. Инелік—?ома?ай, пайдалы ж?ндік. Суаршын, саз??ндыз,к?мшат,??ндыз,сия?ты ша?ын денелі а?дар су ?оймасында тіршілік етеді. С??гуір ?о?ыз, тоспа ?лу, алаб??а, м??ке де осы арада тіршілік етеді. Олар туралы толы?тыра т?сінік беріледі.
?амыс – Самар к?лі
Батыс ?аза?стан облысы Жа?а?ала ауданы су айдындары. Б?л жерде ?амыс ??ра? су ?сімдігі ке? тара?ан. Шілдеден ?ырк?йекке дейін г?лдеп жемістенеді. ??ра?ты сиыр, жыл?ы жейді. ??ра?тан себет то?ылады, ??рылыста ?олданылады. Химиялы? ??деу жолымен сірке ?ыш?ылы ?а?аз алынады.
А? т???иы?тар.
Оларды? к?птеген керемет ?асиеттері бар. Г?лдері жа?быр алдында жабылып, Саяхатшылар?а белгі береді.Жас 2-3 к?ндік г?лдер жабылып, су?а батады. К?нде та?ерте? су бетіне шы?ып, тез ашылады. Г?лдеп бол?аннан кейін к?лтелері т?спейді, олар жас жемісін за?ымданудан ?ор?айды.
4. О?улы?пен ж?мыс.
Дауыстап тізбектей о?у.
VІ.Жа?а материалды ме?гергенін тексеру кезе?і:
Су ?оймасы ?сімдіктері мен жануарларыны? ?андай пайдасы бар екенін 4 о?ушыдан топтасып,?р топ ?сімдік немесе жануар т?ріні? бірін алып,сол туралы не білетіндерін жазып,?ор?айды.(Бірін-бірі ?айталамуы тиіс)
С?ра?тар ордасы.
Су ?оймасыны? ?андай т?рлері бар?
??ндыз ?ай ?зенде кездеседі?
Инелік ?андай ж?ндік оны? д?рн?сілі ?айда тіршілік етеді?
Т???иы?тарды? тамыры ?айда бекиді?
Су ?сімдігіні? ??рлы? ?сімдігінен ерекшелігі
С??гуір ?о?ыз ?андай ж?ндік?
?з жеріміздегі су ?оймаларында кездесетін ?сімдіктер мен жануарларды атап айт.
Семантикалы? картамен ж?мыс
№
Атаулары.
Су ??стары
Дала жануары.
Ш?л жануары.
Орман ??сы.
1
?аз
*
2
То?ылда?
*
3
?осая?
*
4
Жапала?
+
5
А?б?кен
+
6.
?йрек
+
VІІ Бекіту кезе?і:
?орытындылау
-Су ?оймасыны? ?андай т?рлері болады?
Су жа?алауында,су ішінде ?сетін ?сімдіктер туралы не білдік?
Тіршілігі сумен байланысты жануарды ата.
Суда ?андай ж?ндіктер тіршілік етеді?
VІІІ ?йге тапсырма беру кезе?і:
Су ?оймасы ?сімдіктері мен жануарларын о?у,мазм?ны.Д?птерге ?з жері?дегі су ?оймасы туралы жазу.
ІХ. Ба?алау
Х. ?й ж?мысы:62-бет, с?ра?тар?а жауап беру..
«Су ?оймалары ?сімдіктері мен жануарлары» м?тінін о?ып, мазм?ндау;
ХІ.Рефлексия
