kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati

Нажмите, чтобы узнать подробности

Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati
(1441-1501)

•O‘zbek adabiyotining asoschisi, shoir, olim, ma'rifatparvar, faylasuf, musiqashunos, davlat arbobi Nizomiddin Mir Alisher Navoiy 1441 yil 9 fevralda Hirot shahrida tavallud topgan. Uning otasi G‘iyosiddin Muhammad zamonasining bilimdon kishilaridan va Temuriylar xonadoniga yaqin shaxslardan bo‘lgan.

•.

•`  Alisher yoshligidanok sharq adabiyotiga, fors she'riyatiga qiziqqan. Uning tog’alari Mir Sayyid Qobuliy va Muhammad Ali G‘aribiylar o‘sha davrning taniqli shoirlari bo‘lgan. Alisherlar xonadonida tez-tez she'riy suhbatlar bo‘lar, cholg’uchilar sozi, hofizlarning xonishi doimo yangrab turgan. Bunday muhit Alisherga ijobiy ta'sir qiladi

•Alisher badiiy asarlarni o‘qish va o‘rganish bilan kifoyalanib qolmay, o‘zi ham she'rlar yoza boshladi. U 10-12 yoshlaridayoq ilk she'rlari bilan mashhur bo‘lib, katta san'atkor va olimlarning diqqatini o‘ziga jalb qildi. Alisherning iste'dodidan mamnun bo‘lgan mavlono Lutfiy (Xondamirning xabar berishicha) uning:

• 

•Orazin  yopqoch  ko‘zimdan sochilur

•                                    har lahza yosh,

•Bo‘ylakim, paydo bo‘lur yulduz,

•                              nihon bo‘lg`och   quyosh...

•matla'li g’azalini tinglab, "Agar mumkin bo‘lsa edi, men o‘zimning forsiy va turkiy tillarda aytgan o‘n-o‘n ikki ming she'rimni shu bir g’azalga almashar edim", - degan.

•Navoiy dastlab lirik she'rlari bilan keng shuhrat qozona boshlaydi. U o‘zbek tilidagi dastlabki yirik asarini, ya'ni "Hiloliya" qasidasini Sulton Husayn Boyqaroga bag‘ishlagan bo‘lsa, fors tilidagi birinchi yirik asari "Tuxfat ul-afkor" (1476) qasidasini Jomiyga bag’ishlagan edi.

•1470-yillarning oxirlarida Alisher Navoiy o‘zining o‘zbek tilida yozgan she'rlaridan iborat ilk devoni - "Badoye' ul-bidoya" ("Badiiylik ibtidosi")ni tuzdi.

•Alisher Navoiyda o‘zbek tilida "Xamsa" - besh doston yaratish maqsadi yoshligidan bo‘lgan. Ushbu maqsadini 1483-1485 yillarda amalga oshiradi. Asar o‘zbek adabiyoti shuhratini olamga yoyib, jahon adabiyotining durdonalaridan biriga aylandi.

•Navoiy shu yillar orasida ikkinchi devoni - "Navodir un-nihoya" ("Behad nodirliklar")ni yaratdi

•Alisher Navoiy 1485 yili mashhur "Nazm ul-javohir" ("Hikmatli so‘zlar manzumasi") asarini yozadi, bunda birinchi xalifalikdan bo‘lmish Hazrat Alining 266 ta hikmatli gapi ruboiy tarona shaklida bayon etilgan.

•Alisher Navoiyning she'riy dahosi XV asr oxirlariga kelib yana jo‘sh uradi. U 1498 yilda "Lison ut-tayr" ("Qushlar tili") falsafiy dostonini, 1499 yilda "Muhokamat ul-lug‘atayn" ("Ikki til muhokamasi") nomli ilmiy asarini yaratgan.

•Navoiy "Lison ut-tayr" dostonini "Xamsa"dan 14 yil keyin yaratgan. Bu asarini shoir "Foniy" taxallusi bilan yozgan. Chunki bu davrda uning hayoti keksalikka yuz o‘girgan, aniqrog‘i, bu dunyosidan ko‘proq u dunyosini o‘ylay boshlagan edi. Ushbu asar bolaligida sevib o‘qigani - Farididdin Attorning "Mantiq ut-tayr" ("Qushlar tili") dostoniga javob tarzida, shoirning o‘z ta'biri bilan aytganda, "tarjima rasmi bila" yuzaga keltirgan she'riy mo‘jizasi edi.

•1500 yilning 28 dekabrida Husayn Boyqaro isyon ko‘targan o‘g‘li - Muhammad Husayn bilan sulh tuzib, Hirotga qaytar ekan, Alisher Navoiy ham uni kutib olishi lozimligiga ishorat qiladi. Orada 2-3 kunlik yo‘l bor edi. Alisher Navoiy o‘zining so‘nggi she'rini Poyob rabotida yozgan va undan nusxa ko‘chirtirib, kelayotgan Husayn Boyqaroga yuborgan. Uchinchi kuni Alisher Navoiy hukmdor istiqboliga yaqinlashayotganida o‘zini yomon his etgan, u bilan ko‘rishayotganda hushidan ketib, qaytib o‘ziga kelmagan va 1501 yilning 3 yanvarida vafot etadi.

•Qator shoir va shoiralarimiz Alisher Navoiy. g’azallariga muxammaslar bog‘ladilar va qasidalar bitdilar, bobomiz haqida minglab she'rlar yozdilar.

•Alisher Navoiy hikmatlar

•Yigitlikda  yig' ilm mahzani,

•Qarillik chog'i xarj qilgll oni.

•Ish erur ulkim, o`zi oni qilur,

•Hikmat ulkim, ham o`zi oni bilur.

• “G`aroyib  us- Sig`ar” dan

•Komin qilur ermish odamizod  xayol,

•           Naqsh aylar emish kungliga yuz fikri   mahol,

•           Mundin g`ofil qolibki, hayyi mutaol

•           Kelturgusi tongla aning ollig`a ne hol.

“ Sab`ai sayyor” dan

•Ko`r bilmas yorug` ekanni quyosh,

•  Kunduz uchmog`g`arib erur xuffosh

•                              ***

•  Bum zulmoniy o`ldi pinhoniy,

•  Ko`p etar oni mehri nuroniy.

“Farhod va Shirin” dan

•Kerak sher oldida ham sheri jangi,

•  Agar sher   o`lmasa,bori palangi.

•                        * * *

• Yana bir buki, hech ish hodis o`lmas

•  Birovga kim, anga bir bois o`lmas

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого презентации
«Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati»

Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati  (1441-1501)      O’zbekiston Respublikasi Sirdaryo viloyati Mirzaobod tumani 1-sonli maktabning Boshlang’ich sinf o’qituvchisi Axrorova Gulsara Abdumajidovna

Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati (1441-1501)

 

O’zbekiston Respublikasi

Sirdaryo viloyati Mirzaobod tumani 1-sonli maktabning

Boshlang’ich sinf o’qituvchisi

Axrorova Gulsara Abdumajidovna

O‘zbek adabiyotining asoschisi, shoir, olim, ma'rifatparvar, faylasuf, musiqashunos, davlat arbobi Nizomiddin Mir Alisher Navoiy 1441 yil 9 fevralda Hirot shahrida tavallud topgan. Uning otasi G‘iyosiddin Muhammad zamonasining bilimdon kishilaridan va Temuriylar xonadoniga yaqin shaxslardan bo‘lgan. . `  Alisher yoshligidanok sharq adabiyotiga, fors she'riyatiga qiziqqan. Uning tog’alari Mir Sayyid Qobuliy va Muhammad Ali G‘aribiylar o‘sha davrning taniqli shoirlari bo‘lgan. Alisherlar xonadonida tez-tez she'riy suhbatlar bo‘lar, cholg’uchilar sozi, hofizlarning xonishi doimo yangrab turgan. Bunday muhit Alisherga ijobiy ta'sir qiladi
  • O‘zbek adabiyotining asoschisi, shoir, olim, ma'rifatparvar, faylasuf, musiqashunos, davlat arbobi Nizomiddin Mir Alisher Navoiy 1441 yil 9 fevralda Hirot shahrida tavallud topgan. Uning otasi G‘iyosiddin Muhammad zamonasining bilimdon kishilaridan va Temuriylar xonadoniga yaqin shaxslardan bo‘lgan.
  • .
  • ` Alisher yoshligidanok sharq adabiyotiga, fors she'riyatiga qiziqqan. Uning tog’alari Mir Sayyid Qobuliy va Muhammad Ali G‘aribiylar o‘sha davrning taniqli shoirlari bo‘lgan. Alisherlar xonadonida tez-tez she'riy suhbatlar bo‘lar, cholg’uchilar sozi, hofizlarning xonishi doimo yangrab turgan. Bunday muhit Alisherga ijobiy ta'sir qiladi
Alisher badiiy asarlarni o‘qish va o‘rganish bilan kifoyalanib qolmay, o‘zi ham she'rlar yoza boshladi. U 10-12 yoshlaridayoq ilk she'rlari bilan mashhur bo‘lib, katta san'atkor va olimlarning diqqatini o‘ziga jalb qildi. Alisherning iste'dodidan mamnun bo‘lgan mavlono Lutfiy (Xondamirning xabar berishicha) uning:   Orazin yopqoch ko‘zimdan sochilur  har lahza yosh, Bo‘ylakim, paydo bo‘lur yulduz,  nihon bo‘lg`och quyosh... matla'li g’azalini tinglab,
  • Alisher badiiy asarlarni o‘qish va o‘rganish bilan kifoyalanib qolmay, o‘zi ham she'rlar yoza boshladi. U 10-12 yoshlaridayoq ilk she'rlari bilan mashhur bo‘lib, katta san'atkor va olimlarning diqqatini o‘ziga jalb qildi. Alisherning iste'dodidan mamnun bo‘lgan mavlono Lutfiy (Xondamirning xabar berishicha) uning:
  •  
  • Orazin yopqoch ko‘zimdan sochilur
  • har lahza yosh,
  • Bo‘ylakim, paydo bo‘lur yulduz,
  • nihon bo‘lg`och quyosh...
  • matla'li g’azalini tinglab, "Agar mumkin bo‘lsa edi, men o‘zimning forsiy va turkiy tillarda aytgan o‘n-o‘n ikki ming she'rimni shu bir g’azalga almashar edim", - degan.
Navoiy dastlab lirik she'rlari bilan keng shuhrat qozona boshlaydi. U o‘zbek tilidagi dastlabki yirik asarini, ya'ni
  • Navoiy dastlab lirik she'rlari bilan keng shuhrat qozona boshlaydi. U o‘zbek tilidagi dastlabki yirik asarini, ya'ni "Hiloliya" qasidasini Sulton Husayn Boyqaroga bag‘ishlagan bo‘lsa, fors tilidagi birinchi yirik asari "Tuxfat ul-afkor" (1476) qasidasini Jomiyga bag’ishlagan edi.
  • 1470-yillarning oxirlarida Alisher Navoiy o‘zining o‘zbek tilida yozgan she'rlaridan iborat ilk devoni - "Badoye' ul-bidoya" ("Badiiylik ibtidosi")ni tuzdi.
  • Alisher Navoiyda o‘zbek tilida "Xamsa" - besh doston yaratish maqsadi yoshligidan bo‘lgan. Ushbu maqsadini 1483-1485 yillarda amalga oshiradi. Asar o‘zbek adabiyoti shuhratini olamga yoyib, jahon adabiyotining durdonalaridan biriga aylandi.
  • Navoiy shu yillar orasida ikkinchi devoni - "Navodir un-nihoya" ("Behad nodirliklar")ni yaratdi
Alisher Navoiy 1485 yili mashhur
  • Alisher Navoiy 1485 yili mashhur "Nazm ul-javohir" ("Hikmatli so‘zlar manzumasi") asarini yozadi, bunda birinchi xalifalikdan bo‘lmish Hazrat Alining 266 ta hikmatli gapi ruboiy tarona shaklida bayon etilgan.
  • Alisher Navoiyning she'riy dahosi XV asr oxirlariga kelib yana jo‘sh uradi. U 1498 yilda "Lison ut-tayr" ("Qushlar tili") falsafiy dostonini, 1499 yilda "Muhokamat ul-lug‘atayn" ("Ikki til muhokamasi") nomli ilmiy asarini yaratgan.
  • Navoiy "Lison ut-tayr" dostonini "Xamsa"dan 14 yil keyin yaratgan. Bu asarini shoir "Foniy" taxallusi bilan yozgan. Chunki bu davrda uning hayoti keksalikka yuz o‘girgan, aniqrog‘i, bu dunyosidan ko‘proq u dunyosini o‘ylay boshlagan edi. Ushbu asar bolaligida sevib o‘qigani - Farididdin Attorning "Mantiq ut-tayr" ("Qushlar tili") dostoniga javob tarzida, shoirning o‘z ta'biri bilan aytganda, "tarjima rasmi bila" yuzaga keltirgan she'riy mo‘jizasi edi.
1500 yilning 28 dekabrida Husayn Boyqaro isyon ko‘targan o‘g‘li - Muhammad Husayn bilan sulh tuzib, Hirotga qaytar ekan, Alisher Navoiy ham uni kutib olishi lozimligiga ishorat qiladi. Orada 2-3 kunlik yo‘l bor edi. Alisher Navoiy o‘zining so‘nggi she'rini Poyob rabotida yozgan va undan nusxa ko‘chirtirib, kelayotgan Husayn Boyqaroga yuborgan. Uchinchi kuni Alisher Navoiy hukmdor istiqboliga yaqinlashayotganida o‘zini yomon his etgan, u bilan ko‘rishayotganda hushidan ketib, qaytib o‘ziga kelmagan va 1501 yilning 3 yanvarida vafot etadi. Qator shoir va shoiralarimiz Alisher Navoiy. g’azallariga muxammaslar bog‘ladilar va qasidalar bitdilar, bobomiz haqida minglab she'rlar yozdilar.
  • 1500 yilning 28 dekabrida Husayn Boyqaro isyon ko‘targan o‘g‘li - Muhammad Husayn bilan sulh tuzib, Hirotga qaytar ekan, Alisher Navoiy ham uni kutib olishi lozimligiga ishorat qiladi. Orada 2-3 kunlik yo‘l bor edi. Alisher Navoiy o‘zining so‘nggi she'rini Poyob rabotida yozgan va undan nusxa ko‘chirtirib, kelayotgan Husayn Boyqaroga yuborgan. Uchinchi kuni Alisher Navoiy hukmdor istiqboliga yaqinlashayotganida o‘zini yomon his etgan, u bilan ko‘rishayotganda hushidan ketib, qaytib o‘ziga kelmagan va 1501 yilning 3 yanvarida vafot etadi.
  • Qator shoir va shoiralarimiz Alisher Navoiy. g’azallariga muxammaslar bog‘ladilar va qasidalar bitdilar, bobomiz haqida minglab she'rlar yozdilar.

Alisher Navoiy muzeyi

Alisher Navoiy hikmatlar

Alisher Navoiy hikmatlar

  •  
  • Yigitlikda yig' ilm mahzani,
  • Qarillik chog'i xarj qilgll oni.
  • Ish erur ulkim, o`zi oni qilur,
  • Hikmat ulkim, ham o`zi oni bilur.
  •  
“ G`aroyib us- Sig`ar” dan

G`aroyib us- Sig`ar” dan

  •  
  • Komin qilur ermish odamizod xayol,
  • Naqsh aylar emish kungliga yuz fikri mahol,
  • Mundin g`ofil qolibki, hayyi mutaol
  • Kelturgusi tongla aning ollig`a ne hol.
“ Sab`ai sayyor” dan

Sab`ai sayyor” dan

  •  
  • Ko`r bilmas yorug` ekanni quyosh,
  • Kunduz uchmog`g`arib erur xuffosh
  • ***
  • Bum zulmoniy o`ldi pinhoniy,
  • Ko`p etar oni mehri nuroniy.
“ Farhod va Shirin” dan

Farhod va Shirin” dan

  •  
  • Kerak sher oldida ham sheri jangi,
  • Agar sher o`lmasa,bori palangi.
  • * * *
  • Yana bir buki, hech ish hodis o`lmas
  • Birovga kim, anga bir bois o`lmas
  •  


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Начальные классы

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 2 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Alisher Navoiyning hayoti va faoliyati

Автор: Axrorova Gulsara Abdumajidovna

Дата: 14.07.2014

Номер свидетельства: 109980


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства