"a+b" ifodaning qiymatini topish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI

NAMANGAN VILOYATI

XALQ TA’LIMI BOSHQARMASI

CHUST TUMAN XALQ TA’LIMI

BO’LIMIGA QARASHLI 67-UMUMIY

O`RTA TA’LIM MAKTABI

BOSHLANG’ICH SINF O’QITUVCHISI

ERGASHEVA SANOBARXONNING

2017-2018 O’QUV YILI 3-SINF UCHUN

MAVZU: a+b ifodaning qiymatini topish.

Mavzusida bo’shliqlarni to’ldirish bo’yicha

Chust tumani

Ushbu dars ishlanmasi 4-sinf “Matematika” fani bo`yicha tayyorlangan bo`lib, undan maktablarning boshlang’ich sinf o`qituvchilari foydalanishlari mumkin.

Muallif: Ergasheva Sanobarxon. – Chust tuman xalq ta’limi bo`limiga qarashli 67-maktab 1-toifali boshlang’ich sinf o`qituvchisi

Taqrizchi: Atqiyayeva Muxtasarxon. – Chust tuman xalq ta’limi bo`limiga qarashli 67-maktab O’ISHBDO’.

Muharrir: Bozorova Dilnavo. - Chust tuman xalq ta’limi bo`limiga qarashli 67-maktab boshlang’ich sinf o`qituvchisi

Ushbu dars ishlanmasi 20__ yil __________dagi shahar metodika kengashi xuzuridagi yig’ilishida _____ sonli qaror bilan tasdiqlanib foydalinish uchun tavsiya etiladi.

• Darsning maqsadi:

•  a) Ta’limiy: o‘quvchilarga dars mavzusini to‘liq yetkazib, a+b ifodaning qiymatini topish yuzasidan bilim berish, ko‘nikma hosil qilish, malakalarini shakllantirish.

• FK-1 Arifmetik amallarning algoritmlaridan foydalanilgan holda o’quvchilarga nol bilan tugaydigan songa bo’lishni o’rgatish

• b) Tarbiyaviy: o‘quvchilarni vatanga bo‘lgan, bir-birlariga bo‘lgan mehr-oqibatini oshirish, mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash, topqirlik, zukkolik va mas’uliyatlilik xissini tarbiyalash.

• TK-4 Atrofdagilar bilan o’zaro muloqot chog’ida odob-axloq qoidalariga rioya qilish va guruhda ishlash

• v) Rivojlantiruvchi: o‘quvchilarni mustaqil ishlashga o‘rgatish, xotira va tafakkurlarini rivojlantirish hamda umummadaniy, matematik savodxonlik, tushunchalarni tasavvur qilish va anglash kompetensiyalarini shakllantirish

• TK-4 Atrofdagilar bilan o’zaro muloqot chog’ida odob-axloq qoidalariga rioya qilish va guruhda ishlash

• Dars turi: yangi bilim beruvchi, ko‘nikma va malakalarini rivojlantiruvchi.

• Dars usuli: noan’anaviy, mustaqil, suhbat, didaktik o‘yin: “Quruvchi”, “Bu meniki”, “Bo‘lishi mumkin emas!”.

• Dars metodi: aqliy hujum, klaster metodi, B.B.B.

• Dars jihozi: darslik, tarqatma materiallar, tezkor savollar, magnitli xattaxta, mavzuga oid rangli rasmlar, boshqotirmalar, rag'batnomalar.

• Texnik vositalari: kompyuter, proyektor

• Dars shiori: Bilim olib charchamaymiz

Yurtning koriga yaraymiz.

t/r	Dars qismi	Vaqti
1	Tashkiliy qism	5
2	O’tgan mavzuni mustahkamlash	7
3	Yangi mavzu bayoni	20
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	8
5	Rag’batlantirish	3
6	U yga vazifa	2

• I. Tashkiliy qism (3 daqiqa):

• - (Xona tozaligiga e’tibor berish)

• - Salomlashish

• - Navbatchidan davomatni aniqlash:

• Bugun biz navbatchimiz

• U stozga yordamchimiz

• 3”B”-sinfda 30 ta o‘quvchimiz

• 16 o‘g’il, 14 qiz

• Barchamiz a’lochimiz

• Sana, ob-havo, sinf davomati va uy vazifasini aytadi

• II. o‘tilganlar mavzularni mustahkamlash (7 daqiqa).

• Uyga vazifalarini tekshirib bo‘lgach o‘tilganlarni “Quruvchi” o‘yini orqali mustahkamlab olamiz.

• «Quruvchi» o‘yinini o‘quvchilami guruhlarga bo‘lib, darsning o‘tgan mavzusini yoki yangi mavzuni mustahkamlash qismi- da yoki darsdan tashqari vaqtda o‘tkazish mumkin. o‘qituvchi avvaldan darsga tayyorgarlik ko‘rib, qog‘ozdan yoki penoplast boiakchalaridan «g‘ishtchalar» yasaydi va bu «g‘ishtchalar»ga sa- vol yozilgan qog‘ozchalami yopishtirib chiqadi.

• «G‘ishtchalar» soni o‘quvchilar soniga teng yoki ko‘p bo‘lishi kerak, guruhlarga «minora» yoki «devor» qurishlari uchun joy ajra- tiladi. Har bir guruhdan bittadan bola chiqadi va «g‘ishtcha» ni olib savolni o‘qiydi. Agar savolga to‘g‘ri javob topsalar o‘zlarining «maydoncha»lariga «g‘ishti»ni teradilar. Agar noto‘g‘ri javob ber- salar o‘qituvchi «g‘ishtcha»ni olib qo‘yadi. 0‘yin shu taxlitda bar- cha o‘quvchilar bittadan «g‘ishtcha» olib bo‘lgunlariga qadar davom etadi. «Qurilish maydonchasi» da eng ko‘p g‘isht tergan o‘quvchilar guruhi g‘olib hisoblanadi.

• III. Yangi mavzu bayoni (20 daqiqa):

• o‘quvchilarga a+b ifodaning qiymatini topishni “Bu meniki” didaktik o‘yini va “Klaster” metodi yordamida o‘rgataman.

• («Bu meniki» 0‘qituvchi harf yozilgan kartochkalami o‘quvchilarga tarqata- di, har bir kartochkada har xil harf yozilgan bo‘ladi. Shundan so‘ng o‘qituvchi so‘zlami o‘qiy boshlaydi. 0‘quvchilar qo‘llaridagi kartochkalarda yozilgan harf bilan boshlanadigan so‘zni eshitishla- ri bilanoq «Bu meniki» deb javob berishlari shart. 0‘qituvchi so‘zlami tezroq o‘qiydi, shuning uchun o‘quvchilardan ziyraklik talab qilinadi.(10 minut)

• «Klaster» metodi. Fikrlaming tarmoqlanishi - bu metod o‘quvchilami biron-bir mavzuni chuqur o‘rganishlariga yordam berib, o‘quvchilami mav- zuga taalluqli tushuncha yoki aniq fikmi erkin va ochiq ravishda ketma-ketlik bilan uzviy bog‘langan holda tarmoqlashga o‘rgatadi.

• Bu metod biror mavzuni chuqur o‘rganishdan avval o‘quvchilaming fikrlash faoliyatini jadallashtirish hamda ken- gaytirish uchun xizmat qilishi mumkin. Shuningdek, o‘tilgan mav­zuni mustahkamlash, yaxshi o‘zlashtirish, umumlashtirish hamda o‘quvchilami shu mavzu bo‘yicha tasavvurlarini chizma shaklida ifodalashga undaydi.(10 minut)

• Mavzuni komyuter, proyektor hamda slayd va turli ko‘rgazmali qurollar asosida yoritaman.

• 976. Agar a = 200, b = 300 bo‘lsa, a + b ifodaning qiymatini toping.

• 977. Jadvaldagi a va b ning berilgan qiymatlari bo‘yicha a + b ifodaning qiymatlarini toping:

• “Bu meniki” o‘yini orqali jadvalni to‘ldiramiz.

a	123	236	258	354	347	473	468
b	234	312	425	473	468	487	532
a + b

• Mustaqil bajarish uchun masalalar:

• 978. Maktab kutubxonasiga 4 ta bog'lam ertaklar kitobi, 9 ta bog'lam badiiy kitoblar keltirildi. Har bir bog‘lamdagi ertaklar kitobi 18 tadan, badiiy kitob­lar esa 12 tadan bolsa, kutubxonaga hammasi bo‘lib nechta kitob keltirilgan?

• 979. Ikki tomoni 4 sm dan bolgan uchta teng yonli uchburchak chizing.

• Dam olish daqiqasi: (3 daqiqa) “Bo‘lishi mumkin emas!”. Bu o‘yinni o‘tkazishda o‘qituvchi matnni o‘qiydi. 0‘quvchilar bo‘lishi mumkin boimagan voqealar ifodalangan jumla yoki gapni topishlari lozim.

• Hazil-mutoyiba bilan o‘tadigan bu o‘yin ham 0‘quvchilardan ziyraklik, sinchkovlik va kuzatuvchanlikni talab qilishi bilan birga- likda, ulardan atrofida sodir bo‘layotgan voqea va hodisalarga be- farq boimaslikni ham talab qiladi. Undan tashqari ulaming darsdan tashqari boigan ilmiy va badiiy adabiyotlarga va ilmiy-ommabop filmlarga qiziqishini orttiradi va hikoya tinglash ko‘nikmasini shakl- lantirishga yordam beradi.

• Bu o‘yin bir necha marta o‘tkazilgach, keyinchalik o‘quvchilarga shunday hikoyachalar tuzishni ham topshirish mumkin.

• «Boiishi mumkin emas» o‘yinidan foydalanib o‘qituvchi ona tili yoki o‘qish darslarining samarali boiishiga erishishi mum­kin. Bundan tashqari badiiy ertaliklar, musobaqalar. viktorinalar o‘tkazishda ham foydalanish mumkin.

• variant:Dushanba dam olish kuni boigani uchun Olim maktabga bormadi. U singlisi Vazira bilan hayvonot bog‘iga bordi. Ular hayvonot bog‘ida suvda suzib yurgan shemi. qafasda sayrayot- gan baliqlami va kattakon vahshiy bulbulni ko‘rdilar.

• variant:Ibratjon yozgi ta’til kunlarida buvisinikiga dam olga- ni bordi. U qishloqda o‘rtoqlari bilan qor bo‘ron o‘ynadi. Buvisiga sigirlarga don berishda yordamlashdi. Buvisi sigir sog‘ayotganda si- giming uloqchasini ushlab turdi.

• variant:Abdulla juda bilimli bola. U bugun ham topshiriqni juda yaxshi bajardi. 0‘qituvchi uni maqtadi va «nol» ball qo‘ydi. Abdulla yaqinda 2-sinfni tugatib, 1-sinfga o‘tdi.

• 980. Boshqotirma. Kvadratni 4 ta uchburchakka va 1 ta kvadratga ajratib qirqib oling. Bu bolaklardan uchta kvadrat yasang. a va b ning berilgan qiymatlari bo‘yicha a + b ifodaning qiymatini toping. (1-guruh o‘quvchilari bajaradi)

• “Klaster” metodi.

• Namuna: a + b = 123 + 234 = 357 (2-guruh o‘quvchilari bajaradi)

• Bilaman. Bilishni xohlayman. Bilib oldim.

• Bu usul o‘quvchilami mustaqil fikrlashga undaydi, bilimlami o‘zlashtirishga mas’uliyat va qiziqishni tarbiyalaydi. Boshlang’ich sinflarning barcha darslarda bu metoddan quyidagicha foydalanish mumkin:

• Buning uchun o‘qituvchi tarqatma materiallarni tarqatadi. Keyin o‘quvchilarga murojaat qilib, kim «a+ b ifodaning qiymatini topish» haqida nima bilishini so‘raydi va o‘quvchilar fikrini «Bilaman» ustuniga yozadi. Sinfda fikrlar tugagandan keyin o‘quvchilarga yana murojaat qilib, «a+ b ifodaning qiymatini topish» haqida yana nimalar bilishni xohlashlarini so‘raydi. 0‘quvchilar bergan savollami tarqatma materialning «Bilishni xohlayman» qismiga yozadi. o‘quvchilar savollari tugagandan keyin o‘qituvchi «a+ b ifodaning qiymatini topish» haqida qanday yangi ma’lumotlarga ega bolishganliklarini so‘raydi va «Bilib oldim» ustuniga yozadi. Keyin uchala ustunni umumlashtirib, birgalikda xulosa qilinadi.

Bilaman	Bilishni xohlayman	Bilib oldim

• o‘quvchilar o‘qituvchi ishtirokida dars jarayonida yaxshi va yomon qatnashgan o‘quvchilarni o‘zlari kartochkalar yordamida izohli baholaydilar.

• Kartochka namunalari:

• 5 baho

• 4 baho

• 3 baho

• Misol va masala o‘qituvchi tomonidan og’zaki tushuntiriladi.

• 981. a va b ning berilgan qiymatlari bo‘yicha a + b ifodaning qiymatini toping:

a	136	143	237	263	294	384	549
b	142	254	346	465	527	428	451
a + b

• 982; Nigora birinchi haftada kitobning 68 sahifasini, ikkinchi haftada undan 2 marta ortiq sahifasini o‘qidi. Nigora ikki haftada necha sahifa kitob o‘qigan?