kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Бесік жыры ( домбыра саба?ы)

Нажмите, чтобы узнать подробности

Бесік жыры

?лшекей атында?ы ?нер мектебіні? м??алімі ?алдыбаева А?н?р


«Бесік жыры - т?рбиені? ?айнар к?зі» та?ырыбында жаз?ан ?ылыми жобасына
Пікір
О?ушыны? «Бесік жыры - т?рбиені? ?айнар к?зі» та?ырыбында жаз?ан ?ылыми жобасы ?азіргі та?да ?мірде ?олданыла бермейтін ты? та?ырыптарды? бірі.
Ол б?л ?ылыми ж?мысында т?лім - т?рбиені? б?гінгі к?рінісі ?з хал?ыны? ?ткені мен б?гініне байланысты екендігін т?сіндіре ал?ан. С?биіне баяу ыр?а?пен айтыл?ан анасыны? ?лдиі, бесік жырыны? т?рбиелік м?нін ж?не ?азіргі та?да?ы бесік жырын айта алмайтын аналар туралы айтыл?ан. Бесік жырыны? басты ?ызметі мен т?рбиелік м?нін ашып к?рсеткен.
Ж?мысында ауыл ?желеріні? айт?ан бесік жырлары енгізілген. Бір - біріне сазы да, с?здері де ??сай бермейтін, бірінен - бірі асып т?сетін осы бір «?лди ?ндерді» жазып алып, жина? етіп шы?ару ?ол?а алынса н?р ?стіне н?р болар еді – деп ?орытындыла?ан.

Аннотация

Зерттеу ма?саты: Бесік жырыны? сырын ашып, оны? т?рбиелік
м?н - ма?ынасын т?сіну. Бесік жырыны? с?би т?рбиесіндегі орнын к?рсету.
Зерттеу міндеттері:
1. ?аза?ты? даналы?ы мен тап?ырлы?ынан туында?ан «Бесік жырыны?» тарихына зер салу
\2. Бесік жырыны? бала т?рбиесіндегі ма?ызына то?талу
3. Сыныптас достарыма «Бесік жыры» туралы айтып т?сіндіру, іздену ж?мысымызбен таныстыру.
Зерттеуді? ?дісі: Зерттеу, ба?ылау, іздену, ?дебиеттермен ж?мыс.
Зерттеуді? жа?алы?ы: Кейінгі кездерде жастарды? халы? ?ніне назар аудармауы, ?ле?ге ?уестенбеуіні? бір себебі – бесік жырыны? ?мытылуында.
?аза?ы мінезіміз бен болмысымыз?а ?айта оралу ?шін ?р ана бесік жырын с?биіні? бойына сі?іре білуі.
Зерттеуді? ?зектілігі:
Б?рын?ы ата - бабаларымыз «Бесік жырын» т?рбиені? ?айнар к?зі деп танып, о?ан ?лкен м?н берген. Ал ?азіргі кезде бесік жыры м?лдем айтылмай ж?р. Оны? ?лкен т?рбие ??ралы екені ескерілмей барады.
Сонды?тан, мен ?з ж?мысымды кішкентай болсам да, осы бесік жырыны? ?азіргі заман жастарыны? ??ла?ында естулі, ауыздарында айтулы болсын деген ма?сатпен зерттедім.
Зерттеу н?тижесі: егер біз бесік жырына к?п м?н беріп, оны ты?дап, ?уенге салып айтып отырса?, ана тілімізге деген ??рмет арта т?спек.
Зерттеуді? ?орытындысы: С?би санасына ?лтты? т?рбиені, халы?ты? д?ниетанымы мен салт - д?ст?рін сі?іртуге таптырмас ??рал болып табылатын бесік жырыны? халы??а берері мол. Оны жаттап, айтып, таратып, т?рлі н?с?аларымен танысу бізді? болаша?ымызды н?рландыра т?сері с?зсіз. Халы? м?расыны? е? бір биік ?лгісі болып ел жадында ж?рген бесік жырлары ?мыт болмай, ?р ша?ыра?та шыр?алуы керек. Арнасыны? ке?ейіп, ??мырыны? ?за? боларына сенемін.

Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі б?лім
2. 1. Бесік жыры туралы не білеміз?
2. 2.«Бесік жырын айтып бері?ізші, ?же.»
ІІІ. ?орытынды
І?. ?сыныстар
?. Пайдаланыл?ан ?дебиеттер

Кіріспе
?аза?тар жас с?биді бесікке салуды ?уаныш етіп, тойлап ?ткізген. Онда айтылатын ?ле?дерден жас баланы? дені сау, ер - азамат болып ?суін халы?ты? тілейтіндігі де к?рініп отырады. Кейіннен, бесіктегі жас баласын тербете отырып, аяулы ана к??іліндегі ой - арманын, жа?сы тілегін білдіреді. М?ны халы? «Бесік жыры» деп атайды.
Бесік жыры — т?рмыс - салт жырларыны? к?не т?ріні? бірі. Б?л – ?лемдегі е? т?тті, е? ж?мса?, е? с?йікті ?уен. ?лемде бесік жырын айтпайтын халы? жо? десе де болады ж?не бесік жырын барша халы? ?лтты? т?рбиені? к?усар б?ла?ы деп таниды. Тіпті, кейбір елдерде ана ?з баласына арнайы бесік жырын шы?ару керек, ал с?би оны ?ле - ?лгенше жеке ?ні деп ?абылдап, са?тауы керек.
Д?ст?рлі бесік жырлары ел арасында ежелден айтылып, ?бден ?алып?а т?скен, барлы? жерде мазм?н желісі мен ?уені ?згертілмей орындалатын жырлар. Олар: “?лди, ?лди, а? б?пем, А? бесікке жат, б?пем!” деген ана мейіріміне толы ?ле? жолдарымен басталып, баланы ж?бататын, алдандырып т?тті ?й?ы?а батыратын шума?тар?а ?ласады. Халы? педагогикасыны? м?йегіне айнал?ан бесік жырында халы?ты? т?л тарихыны?, д?ст?рлі м?дениетіні?, ежелгі наным - сеніміні?, д?ниетанымыны? к?рінісі бар. Бесік жырын барша халы? ?лтты? т?рбиені? к?усар б?ла?ы деп таниды. ?лем халы?тарыны? Бесік жырлары ?р елде ?р т?рлі атал?анымен, ат?аратын міндеті, мазм?н байлы?ы мен саз - ?уені жа?ынан ?ндесіп жатады. Бесік жырыны? басты ?ызметі — бесік тербелісіне ы??айлас сазды ?уен, ыр?а?ты с?збен баланы тыныштандыра отырып, оны? жан ж?йесі мен санасына ?лтты? т?рбиені? ал?аш?ы н?рін сі?іру.
Хал?ымызды? ?лтты? д?ниетанымы мен ма?л?матыны?, н?рестені? жастайынан ??ла?ына ??йып ?скен та?ылымыны? бірден - бір айнасы есептелінетін жырларыны? бірі – бесік жыры. С?би т?рбиесі мен мінез - ??л?ын ?алыптастыруда бесік жырыны? орны м?лде б?лек. Ол баланы? к?кірек к?зін ашады, жан - ж?йесін тербейді, сезімін сергітеді, к??іл - к?йін к?тереді. Есейе келе ?нерге, с?з ?неріне бейімделеді. ?же мен ананы? ?лдиі с?биді? ал?аш?ы ?нер мектебі екені барша?а белгілі.
Т?лім - т?рбиені? б?гінгі к?рінісі ?з хал?ыны? ?ткені мен б?гініне д?рыс байланыс ар?ылы іске асады. Со??ы жылдарда?ы тарихи ?згерістері есепке ала отырып, б?л к?ндері б?кіл ел болып ?ткендегі адамды? ?асиетті ??райтын барлы? жар?ын, ?шпейтін озы? д?ст?р - салтымыз?а, ?дет ??рпымыз?а, к?де сыйымыз?а, жол - жорал?ымыз?а іздеу салып, е? ?ажеттерін ?асырлар ?ойнауынан аршып ала бастады?.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Бесік жыры ( домбыра саба?ы)»

Бесік жыры

Әлшекей атындағы өнер мектебінің мұғалімі Қалдыбаева Ақнұр


«Бесік жыры - тәрбиенің қайнар көзі» тақырыбында жазған ғылыми жобасына
Пікір
Оқушының «Бесік жыры - тәрбиенің қайнар көзі» тақырыбында жазған ғылыми жобасы қазіргі таңда өмірде қолданыла бермейтін тың тақырыптардың бірі.
Ол бұл ғылыми жұмысында тәлім - тәрбиенің бүгінгі көрінісі өз халқының өткені мен бүгініне байланысты екендігін түсіндіре алған. Сәбиіне баяу ырғақпен айтылған анасының әлдиі, бесік жырының тәрбиелік мәнін және қазіргі таңдағы бесік жырын айта алмайтын аналар туралы айтылған. Бесік жырының басты қызметі мен тәрбиелік мәнін ашып көрсеткен.
Жұмысында ауыл әжелерінің айтқан бесік жырлары енгізілген. Бір - біріне сазы да, сөздері де ұқсай бермейтін, бірінен - бірі асып түсетін осы бір «әлди әндерді» жазып алып, жинақ етіп шығару қолға алынса нұр үстіне нұр болар еді – деп қорытындылаған.

Аннотация

Зерттеу мақсаты: Бесік жырының сырын ашып, оның тәрбиелік
мән - мағынасын түсіну. Бесік жырының сәби тәрбиесіндегі орнын көрсету.
Зерттеу міндеттері:
1. Қазақтың даналығы мен тапқырлығынан туындаған «Бесік жырының» тарихына зер салу
\2. Бесік жырының бала тәрбиесіндегі маңызына тоқталу
3. Сыныптас достарыма «Бесік жыры» туралы айтып түсіндіру, іздену жұмысымызбен таныстыру.
Зерттеудің әдісі: Зерттеу, бақылау, іздену, әдебиеттермен жұмыс.
Зерттеудің жаңалығы: Кейінгі кездерде жастардың халық әніне назар аудармауы, өлеңге әуестенбеуінің бір себебі – бесік жырының ұмытылуында.
Қазақы мінезіміз бен болмысымызға қайта оралу үшін әр ана бесік жырын сәбиінің бойына сіңіре білуі.
Зерттеудің өзектілігі:
Бұрынғы ата - бабаларымыз «Бесік жырын» тәрбиенің қайнар көзі деп танып, оған үлкен мән берген. Ал қазіргі кезде бесік жыры мүлдем айтылмай жүр. Оның үлкен тәрбие құралы екені ескерілмей барады.
Сондықтан, мен өз жұмысымды кішкентай болсам да, осы бесік жырының қазіргі заман жастарының құлағында естулі, ауыздарында айтулы болсын деген мақсатпен зерттедім.
Зерттеу нәтижесі: егер біз бесік жырына көп мән беріп, оны тыңдап, әуенге салып айтып отырсақ, ана тілімізге деген құрмет арта түспек.
Зерттеудің қорытындысы: Сәби санасына ұлттық тәрбиені, халықтың дүниетанымы мен салт - дәстүрін сіңіртуге таптырмас құрал болып табылатын бесік жырының халыққа берері мол. Оны жаттап, айтып, таратып, түрлі нұсқаларымен танысу біздің болашағымызды нұрландыра түсері сөзсіз. Халық мұрасының ең бір биік үлгісі болып ел жадында жүрген бесік жырлары ұмыт болмай, әр шаңырақта шырқалуы керек. Арнасының кеңейіп, ғұмырының ұзақ боларына сенемін.

Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2. 1. Бесік жыры туралы не білеміз?
2. 2.«Бесік жырын айтып беріңізші, әже...»
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Ұсыныстар
Ү. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Қазақтар жас сәбиді бесікке салуды қуаныш етіп, тойлап өткізген. Онда айтылатын өлеңдерден жас баланың дені сау, ер - азамат болып өсуін халықтың тілейтіндігі де көрініп отырады. Кейіннен, бесіктегі жас баласын тербете отырып, аяулы ана көңіліндегі ой - арманын, жақсы тілегін білдіреді. Мұны халық «Бесік жыры» деп атайды.
Бесік жыры — тұрмыс - салт жырларының көне түрінің бірі. Бұл – әлемдегі ең тәтті, ең жұмсақ, ең сүйікті әуен. Әлемде бесік жырын айтпайтын халық жоқ десе де болады және бесік жырын барша халық ұлттық тәрбиенің кәусар бұлағы деп таниды. Тіпті, кейбір елдерде ана өз баласына арнайы бесік жырын шығару керек, ал сәби оны өле - өлгенше жеке әні деп қабылдап, сақтауы керек.
Дәстүрлі бесік жырлары ел арасында ежелден айтылып, әбден қалыпқа түскен, барлық жерде мазмұн желісі мен әуені өзгертілмей орындалатын жырлар. Олар: “Әлди, әлди, ақ бөпем, Ақ бесікке жат, бөпем!” деген ана мейіріміне толы өлең жолдарымен басталып, баланы жұбататын, алдандырып тәтті ұйқыға батыратын шумақтарға ұласады. Халық педагогикасының мәйегіне айналған бесік жырында халықтың төл тарихының, дәстүрлі мәдениетінің, ежелгі наным - сенімінің, дүниетанымының көрінісі бар. Бесік жырын барша халық ұлттық тәрбиенің кәусар бұлағы деп таниды. Әлем халықтарының Бесік жырлары әр елде әр түрлі аталғанымен, атқаратын міндеті, мазмұн байлығы мен саз - әуені жағынан үндесіп жатады. Бесік жырының басты қызметі — бесік тербелісіне ыңғайлас сазды әуен, ырғақты сөзбен баланы тыныштандыра отырып, оның жан жүйесі мен санасына ұлттық тәрбиенің алғашқы нәрін сіңіру.
Халқымыздың ұлттық дүниетанымы мен мағлұматының, нәрестенің жастайынан құлағына құйып өскен тағылымының бірден - бір айнасы есептелінетін жырларының бірі – бесік жыры. Сәби тәрбиесі мен мінез - құлқын қалыптастыруда бесік жырының орны мүлде бөлек. Ол баланың көкірек көзін ашады, жан - жүйесін тербейді, сезімін сергітеді, көңіл - күйін көтереді. Есейе келе өнерге, сөз өнеріне бейімделеді. Әже мен ананың әлдиі сәбидің алғашқы өнер мектебі екені баршаға белгілі.
Тәлім - тәрбиенің бүгінгі көрінісі өз халқының өткені мен бүгініне дұрыс байланыс арқылы іске асады. Соңғы жылдардағы тарихи өзгерістері есепке ала отырып, бұл күндері бүкіл ел болып өткендегі адамдық қасиетті құрайтын барлық жарқын, өшпейтін озық дәстүр - салтымызға, әдет ғұрпымызға, кәде сыйымызға, жол - жоралғымызға іздеу салып, ең қажеттерін ғасырлар қойнауынан аршып ала бастадық.



Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Музыка

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 2 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Бесік жыры ( домбыра саба?ы)

Автор: ?алдыбаева А?н?р Алмас?ызы

Дата: 10.05.2016

Номер свидетельства: 325281

Похожие файлы

object(ArrayObject)#864 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(191) "?аза?ты? халы?ты? педагогикасы негізінде мектепке дейінгі балалар  бойында ?лтты? м?дениетті ?алыптастыру "
    ["seo_title"] => string(123) "k-azak-tyn-khalyk-tyk-piedaghoghikasy-nieghizindie-miektiepkie-dieiinghi-balalar-boiynda-u-lttyk-m-dieniietti-k-alyptastyru"
    ["file_id"] => string(6) "162589"
    ["category_seo"] => string(21) "doshkolnoeObrazovanie"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1422372460"
  }
}


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства