Конспект по математике на тему "Рационал сандарды көбейту."

Пәні: Математика.

Сыныбы: 6                                                                                   Күні: 

Сабақтың тақырыбы: Рационал сандарды көбейту.

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Рационал  сандарды  көбейту, ережелерін әр түрлі есептерде 

пайдалану, тақырыпты оқушы санасына бекіту.

Дамытушылық: Сабаққа деген қызығушылығын арттыру, тез ойлап дәл жауап беруге қалыптастыру, теориялық білімдерін есеп шығаруда қолдана 

білу дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын ашық айтуға, өз бетімен жұмыс істеуге

 тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, карточкалар.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ, саяхат сабақ.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:

Амандасу, оқушыларды түгелдеу, зейін аудару, көрнекіліктерді дайындау т.б.

Оқушыларды 4 топқа бөліп отырғызу.

Үй тапсырмасын тексеру:

№516

1)   2)   3) 

Жаңа сабақ:

Таңбалары әр түрлі екі санды көбейту.

1-мысал.   көбейтіндісінің мәнін табайық.   көбейтіндісін әрқайсысы  -ке тең  қосылғыштың қосындысы түрінде есептейік:

, 

Мұндағы   - көбейтіндінің мәні. Бұл жағдайда көбейтіндінің мәні теріс сан.

Таңбалары әр түрлі екі санның көбейтіндісінің мәні теріс сан.

2-мысал.  ; 

Таңбалары әр түрлі екі санды көбейту үшін:

1) осы сандардың модульдерін көбейту керек;

2) көбейтіндінің мәнінің алдына «-» таңбасын қою керек.

Таңбалары бірдей екі санды көбейту.

ХVIII ғасырда швейцариялық атақты математик әрі механик ғалым Леонард Эйлер теріс санды теріс санға көбейтуді түсіндірген. Л. Эйлердің түсіндіруі бойынша: . Онда  -нің  -ке көбейтіндісі  -ке қарама-қарсы сан болуы керек. Көбейткіштің біреуі қарама-қарсы санға өзгергендіктен, көбейтінді   те оған қарама-қарсы санға өзгереді. Онда

.

Мұндағы   - көбейтіндінің мәні. Бұл жағдайда көбейтіндінің мәні оң сан.

Таңбалары бірдей екі санның көбейтіндісі – оң сан.

Таңбалары бірдей екі санды көбейту үшін:

1) осы сандардың модульдерін көбейту керек;

2) көбейтіндінің мәнінің алдына «+» таңбасын қою керек.

3-мысал.  ; .

Көбейткіштер саны екіден көп болған жағдайда теріс көбейткіштер саны жұп болса, көбейтінді оң сан болады.

4-мысал. 1)  ; 2) .

Көбейткіштер саны екіден көп болған жағдайда теріс көбейткіштер саны тақ болса, көбейтінді теріс сан болады.

5-мысал.  ; .

Егер көбейткіштердің кемінде біреуі нөлге тең болса, онда көбейтінді де нөлге тең болады.

,   - рационал сан.

6-мысал. 1)  ; 2)  ;

3) . , онда  ; .

Рационал сандарды көбейтуде де көбейтудің ауысырымдылық, терімділік және үлестірімділік қасиеттері орындалады.

Көбейтудің ауыстырымдылық қасиеті: .

Көбейтудің терімділік қасиеті: .

Көбейтудің үлестірімділік қасиеті: .

Мұндағы ,   және   - кез келген рационал сандар.

7-мысал.

1)  ;  ; онда .

2)  ;  ;

.

3) .

Егер «минус» таңбалы көбейткіш бірінші орында тұрса, онда оны жақшасыз жазуға болады:.

6-сынып оқушылары математика еліне саяхатқа шыққалы жатыр. Саяхатқа шықпас бұрын алдымен автобусқа билет алуымыз керек. Билет алу үшін мына есептерді шығаруымыз керек:

Билет алып жолға аттанар алдында азық-түлік алуымыз керек болады. Азық-түлік алу үшін дүкенге барайық:

Нан: 

Шабақ: 

Шырын: 

Көгөніс: 

Конфет: 

Жеміс-жидектер: 

Хот дог: 

Шұжық: 

Азық-түлік алып болған соң жолға шығамыз. Өзен жағасына келіп аялдаймыз. Өзеннен ұлдарымыз балық аулап, жағасынан қыздарымыз гүл тереді.

Балық: , , , .

Гүл: , , , .

Міне, оқушылар көп уақыт қыдырып, балық аулап, гүл теріп серуендедік. Енді қайтатын уақыт келді. Бірақ қайтайық десек көлігіміз оталмай тұр. Көгілігімізді жөндеп алу үшін мына есептерді шығарайық:

, , , .

Жарайсыңдар оқушылар, көлікте жөнделді. Енді үйімізге қайтайық. Бәріміз бірге «Таңбаларды есте сақтау» әнін айтамыз.

Оқулықтан №524-526 есептерді шығару.

Сабақты бекіту кезеңі:

• Таңбалары әр түрлі екі санның көбейтіндісі қалай табылады?
• Таңбалары бірдей екі санның көбейтіндісі қалай табылады?
• Көбейткіштердің біреуі нөлге тең болса, көбейтінді неге тең?

Үй тапсырмасы: №524 (7-9), 525 (5,6), 526 (7-9).

Қорытындылау: Оқушыларға сабаққа қатысқанына сай баға қою.