Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу және есеп шығаруда тиімді қолдану жолдары.

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері

Тақырыптар/ Орта мерзімді жоспардың мазмұны

Сағат саны

Мерзімі

Ұсыныс

Әдибиеттер?

әдестемеліккқұралдар

1-тоқсан 18 сағат

Экожүйелер

Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер).

1

Зертханалық жұмыс «Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)».

1

Қоректік тізбектер және қоректік торлар.

1

Модельдеу «Қоректік тізбек пен торды құру».

1

Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы.

1

Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор.

Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері.

1

Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары.

Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері.

1

Тірі ағзаларды жүйелеу

Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы.

1

Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер.

1

Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер.

1

Дихотомиялық әдіс.

Дихотомиялық кілттерді қолдану.

1

Жасушалық биология

Су және органикалық заттар

Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға.

1

Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылусыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі ролі.

1

Зертханалық жұмыс «Судың тірі ағзалар үшін маңызы мен қасиеттерін зерттеу». Микро- (мырыш, темір, селен, фтор) және макроэлементтердің (магний, кальций, калий, фосфор, ) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы.

1

Азық – түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар, майлар, көмірсулар.

1

Зертханалық жұмыс «Азық – түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар болуын зерттеу».

1

Ішкі жиынтық бағалау

1

Тоқсан ішінде барлығы

18

2-тоқсан 14 сағат

Заттардың тасымалдануы

Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі.

1

Сабақ және тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. Тамыр аймақтары: бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары.

1

Тамырдың ішкі құрылысы: флоэма, ксилема, камбий. Зертханалық жұмыс «Сабақтың ішкі құрылысын зерттеу». Зертханалық жұмыс «Тамыр аймақтарын зерттеу»

Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері.

1

Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар.

1

Тірі ағзалардың қоректенуі

Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың булануы мен газдардың алмасуы.

1

Фотосинтезге қажетті жағдайлар.

1

Зертханалық жұмыс «Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу».

1

Тынысалу

Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың маңызы. Тынысалу - энергия көзі. Тыныс алу типтері: анаэробты және аэробты.

Анаэробты және аэробты тынысалуды салыстыру: оттегінің қатысында/қатысынсыз, статикалық/динамикалық жұмыс, жылықанды\суыққанды жануарлар.

1

Өсімдіктердің тыныс алуы.

1

Тұқымның немесе өскіндердің тынысалуы мысалында Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің тынысалуын зерттеу».

1

Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі).

Модельдеу «Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тынысалу жүйесі мүшелерін салыстыру».

1

Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері.

1

Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу мүшелерінің ауруларының себептері мен алдын алу жолдары (өкпе обыры, астма, бронхит, туберкулез, тұмау).

1

Ішкі жиынтық бағалау

1

Тоқсан ішінде барлығы

14

3-тоқсан 20 сағат

Бөліп шығару

Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы. Жануарлардағы бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері.

1

Өсімдіктердегі бөліп шығару өнімдері: тыныс алу мен фотосинтездің бастапқы және соңғы өнімдері.

Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің тынысалу ерекшеліктерін өскіндер мысалында зерттеу»

1

Жануарлардың бөліп шығару жүйелері. Жануарлардың бөліп шығару жүйелерінің құрылысын салыстыру.

1

Қозғалыс

Өсімдіктердің қозғалысы. Қозғалыстың өсімдіктер тіршілігіндегі маңызы. Өсімдіктердің қозғалу тәсілдері (тропизмдер, таксистер, өсу қозғалыстары).

1

Өсімдіктердің өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жарықтың түсу деңгейіне қарай өсімдіктердің бейімделуі.

1

Фотопериодизм күннің жарық түсу ұзақтығына ағзалардың бейімделуі.

1

Жануарлардың қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі. Жануарлардың қозғалутәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыс тәсілдері арасындағы байланыстарды анықтау.

1

Координация және реттелу

Жүйкежүйесінің типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді.

1

Жүйке жүйесінің типтерін салыстыру: диффузиялы, сатылы, түйнекті, түтіктәрізді.

1

Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронныңқұрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері.

1

Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері.

1

Жұлын.. Ми. Ми бөлімдерініңқұрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары.

1

Рефлекстікдоға: рецептор, сезгіш, аралық, қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі.

1

Зертханалық жұмыс «Тізе рефлексі».

1

Мінез-құлықтың рефлекторлық табиғыты: шартсыз және шартты рефлекстер. Шартты рефлекстердің сөнуі.

1

Ішкі мүшелер жұмысының жүйкелік реттелуі.

1

Ішкі мүшелер жұмысының жүйкелік реттелуі.

1

Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер. Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілік Күн тәртібі. Оқу еңбегі мен дене еңбегінің гигиенасы. Күйзеліс. Күйзелісжағдайларымен күрес және олардың алдын алу әдістері.

1

Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсері.

1

Ішкі жиынтық бағалау

1

Тоқсан ішінде барлығы

20

4-тоқсан 16 сағат

Тұқымқуалаумен өзгергіштік

Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен ДНҚ рөлі.

1

Жүре пайда болған және тұқымқуалайтын белгілер..

1

Хромосоманың құрылымы. Генетикалық материалды сақтаушы және тасымалдаушы ДНҚ жайлы түсінік.

Модельдеу «Адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу»

1

Әртүрлі ағзалар түрлерінің хромосомалар саны.

Соматикалық және жыныс жасушалар. Гаплоидты және диплоидты хромосомалар жиыны.

1

Көбею. Өсу және даму

Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюі. Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюінің биологиялық маңызы

1

Өсімдіктердің өсімді жолмен көбеюі, оның түрлері және табиғаттағы биологиялық маңызы. Өсімдік өсіруде өсімді жолмен көбею тәсілдерін қолдану. Қалемшелеу, сұлатпа өркен, телу (қалемшелермен, көзшелермен), көбею ұлпаларымен.

Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердегі вегетативті көбею тәсілдері».

1

Гүл құрылысы. Тозаңдану түрлері. Гүлдеу және тозаңдану. Тозаңдану түрлері (өздігінен, айқас, жасанды).

1

Өсімдіктердегі ұрықтану туралы түсінік және зиготаның түзілуі. Қосарлы ұрықтану. Қосарлы ұрықтанудың биологиялық маңызы.

1

Ағзалардың жеке дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю. Өсімдіктердің өсуі. Сабақтың ұзарып және жуандап өсуі. Камбийдің рөлі. Жылдық сақиналар.

Зертханалық жұмыс «Жылдық сақинаны санау»

1

Жануарлардағы тура және түрленіп даму онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала және толық түрленіп дамуына мысалдар.

1

Модельдеу «Жануарлардағы онтогенез типтерін салыстыру».

1

Микробиология және биотехнология

Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы.

Зертханалық жұмыс «Пішен таяқшасының сыртқы пішінін қарастыру»

Бұршақ тұқымдастардың тамырындағы түйнек бактериялары

1

Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам өміріндегі бактериялардың маңызы.

Зертханалық жұмыс «Өндірісте йогурт және ірімшік жасауды зерттеу».

1

Патогендермен күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. Зертханалық жұмыс «Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу».

1

Вирустар. Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс ерекшеліктері.

1

Ішкі жиынтық бағалау

1

Тоқсан ішінде барлығы

16