Қане балалар жаңа тақырыпты бастамас бұрын, қалдықпен бөлуді еске түсірейік.
Мысалы,
29:7=4(1 қалд.) 127:100=1 (27 қалд.)
29 7 127 100
28 4 100 1
27
Бұрыс жай бөлшекті аралас санға айналдыру
Мысалы,
59 9 бөлімі өзгермейді
54 6 бүтін бөлігі
5 қалдығы алымына жазылады.
Бұрыс жай бөлшекті аралас санға айналдыру үшін:
Алымын бөліміне қалдықпен бөлеміз;
Бөліндінің мәні аралас санның бүтін бөлігін, қалдық аралас санның бөлшек бөлігінің алымын береді, ал бөлімін бұрыс бөлшектің бөліміндей етіп қалдырамыз.
Аралас санды бұрыс жай бөлшекке айналдыру үшін:
Аралас санның бүтін бөлігін бөлшек бөлігінің бөліміне көбейтіп, шыққан көбейтіндінің мәнін бөлшек бөлігінің алымына қосамыз да, шыққан қосындының мәнін бұрыс жай бөлшектің алымына жазамыз;
Бұрыс жай бөлшектің бөлімін аралас санның бөліміндей етіп қалдырамыз.
Аралас санды бұрыс жай бөлшекке айналдыру
Мысалы, немесе
Ауызша №430, 431.
Есептер шығару:
Деңгейлік тапсырма
І деңгей
№432
Бұрыс бөлшекті аралас санға айналдырыңдар:
1) 2) 3) 4) 5)
6) 7) 8) 9) 10)
№435(1)
Мәтінді есеп.
Құрғақ қарағайдың 1 м3 көлеміндегі массасы 650 кг, ал дымқыл қарағайдікі -750 кг. Дымқыл қарағайдың массасы құрғақ қарағайдың массасынан қанше есе артық.
Шешуі: Жауабы:
ІІ деңгей
№439
Аралас санды бұрыс жай бөлшекке айналдырыңдар:
Тең сандардың арасын сызықпен қос:
Сергіту сәті:
Оң қолым алға, сол қолым алға,
Оң аяғым алға, сол аяғым алға.
Біз билейміз ча-ча-ча,
Біздебәрітамаша!
Логикалық сұрақ.
Алтытаңбалы санның соңғы цифры 7. Егер оның орнын біріншіге ауыстырса, жаңадан құрылған сан берілген саннан 4 есе үлкен болады. Санды тап.
Берілген сан abcde7, жаңа сан 7abcde.
Шарт (7abcde) : (abcde7)=4.
abcde7 abcd87 abc487
x 4 e=8 x 4 d=4 x 4
7abcd8 7abc48 7ab948
ab9487 a79487 179487
x 4 c=9 x 4 b=7 x 4
7a7948 717948 717948
Жауабы: 179487. Тексеру:717948: 179487=4.
6. Қорытындылау.
- Бүгін тақырып бойынша алдымызға қойған мақсатқа жете алдық па?