Интеллектуалды? ойын «XXI ?асыр к?шбасшысы»
Ма?саты: О?ушыларды? ой-?рістерін дамыта отырып білімді, жан-жа?ты, озы? болу?а т?рбиелеуді ма?сат ету.
Міндеттері :
1. О?ушыларды? ?ткен та?ырыптар бойынша білімдерін ж?йелі ету, ?р салада білімдерін ке?ейту, білім де?гейін, шы?армашылы? ізденісін бай?ау.
2. С?ра?тар?а толы? жауап беру да?дысын ?алыптастыру, с?йлеу шеберлігін жетілдіру, есте са?тау ?абілетін, белсенділігін арттыру.
3. Математика?а деген ?ызы?ушылы?тарын арттыру, білімдерін к?рсете білуге т?рбиелеу.
К?рнекі ??ралдар: с?ра?тар комьютерде электронды та?та ар?ылы к?рсетіледі.
?діс-т?сілдер: ойын, с?ра?-жауап.
Іс-шараны? барысы:
1. Ойын?а ?атысушылармен танысу. – С?леметсіздер ме, ??рметті м??алімдер, о?ушылар! 5-ші сынып о?ушыларыны? арасында болатын «XXI ?асыр к?шбасшысы» интеллектуалды? ойынына ?ош келді?іздер!
- Е? алдымен сайыс?а ?атысушылармен танысып ?тейік.
1-ші ?атысушы – Мажитов М?хамедб?кір, 5 «А»
2-ші ?атысушы – ?ойшегарин Диас, 5 «А»
3-ші ?атысушы – Болатова Сабина, 5 «А»
4-ші ?атысушы – ?асым Айман, 5 «А»
5-ші ?атысушы – Шырынхан Аяулым, 5 «А»
6-шы ?атысушы – Аханова ?лболсын, 5 «?»
7-ші ?атысушы – М?хтар?али А?бота, 5 «?»
8-ші ?атысушы – Т?рсынбай Н?р?иса, 5 «?»
- ?діл?азылар ал?асымен таныстыру.
2. Кіріспе с?з.
Тіл- ?те ма?ызды ??рал. Тіл болмаса адам ?з ойын жеткізе алмас еді. ?ткен тарихымыз, хал?ымызды? ?дет ??рыптары, салт-д?ст?рлері, бізге ана тіліміз ар?ылы жетеді.?аза? тілі- ?те бай ?рі к?ркем тілдерді? бірі. Мемлекеттік тілді ме?геру – ?Р азаматыны? парызы.
- Б?гінгі интеллектуалды ойын бес асудан т?рады:
I асу – «Б?йге»
II асу – «Тіл – ?нер»
ІІІ асу – «?ажайып ?штік»
IV асу – «К?кпар»
V асу - «Жор?а»
3. Ойынны? барысы:
I асу – «Б?йге»
?р ойыншыны? ?олы?да карточка. ?ай ойыншы карточкасын б?рын к?терсе, сол жауап береді.
?р жауап 10 ?пай.
?аза? хал?ы 7 санын киелі деп санайды, сонды?тан е? к?п ?пай
жина?ан 7 ?атысушы ?алады.
С?ра?тар:
1. ?андай ?рнекті ?ріпті ?рнек деп атайды? (??рамында ?ріпі бар ?рнекті)
2. ?андай сандар 5-ке б?лінеді? (0-ге ж?не 5-ке ая?талатын сандар)
3. ?андай сандар 9-?а б?лінеді? (цифрларыны? ?осындысы 9-?а б?лінетін сандар)
4. Жай сан деп ?андай санды айтамыз? (1-ге ж?не ?зіне ?ана б?лінетін сандар)
5. Е? кіші жай санды ата. (2 саны)
6. ?зара кері сандар деп ?андай сандарды айтамыз? (к?бейтіндісі 1-ге те? болатын сандар)
7. ?андай б?лшектер б?рыс б?лшектер деп аталады? (алымы б?лімінен ?лкен б?лшектер)
8. Санны? б?лігін ?алай табамыз? (санды берілген б?лшекке к?бейтеміз)
9. Координаталы? с?уледе кіші сан ?лкен санны? ?ай жа?ында орналасады? (сол жа?ында)
10. Онды? б?лшекті 10; 100; 1000;. т.с.с. разряд бірліктеріне ?алай к?бейтеміз? (онды? б?лшекті? ?тірін разряд бірлігінде неше н?л болса, сонша цифр?а о??а ?арай жылжыту керек)
11. Сандарды? арифметикалы? ортасын ?алай табамыз? (берілген сандарды ?осып, ?осындыны ?осыл?ыштар санына б?лу керек)
12. Б?лшекті (натурал санды) процентпен ?алай жазамыз? (оны 100-ге к?бейтіп, процент белгісін тіркеп жазу керек)
13. Б?рышты? т?рлерін ата. (с?йір, до?ал, тік, жазы??ы)
14. 1 кг тас ауыр ма, ?лде 1 кг ма?та ауыр ма? (те?)
15. Т?ртб?рышты? ?абыр?аларыны? ?осындысын не деп атаймыз? (периметр)
16. ?андай ?ш натурал санны? к?бейтіндісі де, ?осындысы да 6-?а те?? (1,2,3)
II асу – «Тіл – ?нер»
Е? к?п ?пай жина?ан 5 ?атысушы ?алады.
Тиісті с?зді? ?ш тілде аудармасын айту. ?р д?рыс жауап?а 30 ?пай?а дейін беруге болады.
- Ж?т. а?айынды. (жеті – семь – sеvеn)
- ?зі с?йлей білмейді,
Сал?ан ізі с?йлейді. (?алам – ручка – реn)
- Ел ??ла?ы.. (елу – пятьдесят – fivty)
- Г?л ?ссе – жерді? к?ркі,
... ?ссе – елді? к?ркі. (?ыз – девушка - girl) - Білімді ?лсе,
?а?азда. ?алар (есімі - имя - nаmе) - ?абат-?абат ?аптама,
А?ылы? болса аттама. (кітап – книга – bооk )
- М?рты бар, са?алы жо?,
Тоны бар, шапаны жо?. (мысы? – кот - саt) - Екі ?ол?а. к?рек. (бір – один – оnе)
- Су?а салса? батпайды,
От?а салса? жанбайды. (м?з – лёд – ісе )
- Жо? ?зінде бас та, ?ас та, мойын да,
?зынды?ы жазулы т?р бойында. (сыз?ыш – линейка – rulеr)
ІІІ асу – «?ажайып ?штік»
Б?л кезе?де о?ушылар т?мендегі кестеден ?пай бойынша с?ра?тар та?дайды. С?ра?тар математика, ?аза? тілі ж?не ?аза?стан тарихы п?ндеріне байланысты ?ойылады. Е? к?п ?пай жина?ан 3 ?атысушы ?алады.
20
20
20
30
30
30
40
40
40
20-?пайлы? с?ра?ты та?да?ан о?ушылар?а берілетін с?ра?тар:
- Математика: тек ?ана 6 цифрын ?ш рет пайдаланып, амалдар ?олдану ар?ылы 30 санын ?алай ?рнектеуге болады? (6?6 – 6)
- Тарих: ?аза?стан Республикасы т?уелсіздігін ?ай жылы алды? (1991 жыл)
- ?аза? тілі: Фонетика деген не? (тіл дыбыстарын зерттеу)
30-?пайлы? с?ра?ты та?да?ан о?ушылар?а берілетін с?ра?тар:
- Математика: ?ш ат жегілген арба 30 км жол ж?рді. Сонда ?р ат неше километр жол ж?рді? (30 км)
- Тарих: То?тар ?уб?кіров ?ай жылы ?арыш?а ?шты? (1991 жылы)
- ?аза? тілі: Буынны? т?рлерін ата. (ашы?, т?йы?, бітеу)
40-?пайлы? с?ра?ты та?да?ан о?ушылар?а берілетін с?ра?тар:
- Арнайы с?ра?: Т?йе, бота ма? бас?ан.
Т?рт ая?ын те? бас?ан.
Ш?на? ??ла? бес ешкі
?ос ла?ты ?ос ешкі.
Т?рт ?озылы екі ?ой
Б?рін бірге санап ?ой. (15)
- Тарих: ?аныш Сатпаев кім? (геолог, академик)
- ?аза? тілі: «Табу с?з» деген не? (жанамалап атау).
IV асу – «К?кпар»
Б?л кезе?де о?ушылар кестеде берілген с?здерді? ішінен математикамен байланысты с?здерді 30 секунт ішінде есте са?тап, ?а?аз?а жазып беру керек. ?р д?рыс жауап?а 10 ?пайдан беріледі. Тапсырманы д?рыс орындай ал?ан екі ?атысушы ?алады.
ше?бер
доп
сыз?ыш
а?аш
т?рт
б?лшек
те?деу
ж?рна?
?а?аз
процент
санды?
сан
?осу
?алам
б?лу
он
б?рыш
к?к
метр
уа?ыт
V асу - «Жор?а»
?р сайыскер он с?ра?тан ?сынылады, ?р д?рыс жауап?а 10 ?пай жинайды.
1-ші ойыншы?а ?ойылатын с?ра?тар:
- Кесіндіні ?лшейтін ??рал. (сыз?ыш)
- Алымы б?лімінен кіші б?лшек. (д?рыс б?лшек)
- Тік б?рышты? градусты? ?лшемі нешеге те?? (90°)
- 9-?а кері сан. ( )
- 63 жай сан ба? (жо?, ??рама сан)
- Бір н?ктеден шы?атын екі с?уледен ??рал?ан фигура. (б?рыш)
- Н?л мен санны? к?бейтіндісі неге те?? (н?лге)
- Бір жылда неше ай бар? (12)
- Саннны? ж?зден бір б?лігі. (процент)
- Е? кіші ?ш та?балы сан. (100)
2-ші ойыншы?а ?ойылатын с?ра?тар:
- Б?рышты ?лшейтін ??рал. (транспортир)
- Б?тін б?ліктен ж?не б?лшек б?ліктен т?ратын сан. (аралас сан)
- Жазы??ы б?рышты? градусты? ?лшемі нешеге те?? (180°)
- 1-ге кері сан. (1-ді? ?зі)
- 27 ??рама сан ба? (и?)
- Т?рт ?абыр?асы те? тік т?ртб?рыш. (квадрат)
- Бір мен санны? к?бейтіндісі неге те?? (сол сан?а)
- Бір са?атта неше минут бар? (60 минут)
- ??рамында ?ріпі жо? ?рнек. (санды ?рнек)
- Е? ?лкен екі та?балы сан. (99).
?діл ?азылар же?імпазды аны?тайды.
3. ?орытынды с?з.
- ??рметті ?ауым! Miнe, "XXI ?асыр к?шбасшысы" интеллектуалдык ойынын ойнап же?імпазымызды аны?тады?. Ойын?а ат салыс?андары?ыз ?шін сіздерге ал?ысымды айтамын. Осы ойын сіздерді? білімдері?ізді молайтып, тілдері?ізді ?старта т?суіне тілектеспін.
