Пәні: қазақ тілі
Күні:03.04.2017
Сынып: 6 «е»
Мектеп: «Ы. Алтынсарин атындағы орта мектебі»КММ
Мұғалім: Ережепова А.Т
Қатысқандар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы
Шылау. Шылаудың емлесі
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары(оқу бағдарламасына сілтеме)
Шылаудың емлесі жайлы мәлімет беру. Шылаудың түрлерін жаттығулардан табу.
Оқу нәтижелері
Барлық оқушылар шылау туралы біледі.
Оқушылардың басым бөлігі жаттығулардан шылаудың түрлерін таба алады.
Кейбір оқушылар шылаудың емлесін айтып бере алады.
Жетістік критерийлері
Шылауды жақсы біледі.
Шылаудың емлесімен танысады.
Жаттығу орындау барысында шылаудың түрлерін тауып, талдай алады.
Тілдік мақсаттар
Құндылықтарды дамыту
Тіл туралы ой бөлісу
Пән аралық байланыс
Әдебиет
АКТ ны қолдану дағдылары
Белсенді тақта мен ұялы телефон
Бастапқы білім
Шылау
Жоспар
Жоспарланған уақыт
Жоспарланған жаттығулар
Уақыт
45
Басталуы
І. Ұйымдастыру
Үй тапсырмасын сұрау.
5 минут
- Оқушылармен амандасу.
- Шаттық шеңберін құрып, ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру
С. «Сұрақ бізден, жауап сізден» тапсырмасы.
Етістік дегеніміз не?
Есімшенің ережесін айт
Етістік мағынасына қарай қалай бөлінеді?
Ортасы
35 минут
Шылаулардың көпшілігі өздері қатысты сөзден бөлек жазылады және кейбірі дефис арқылы жазылады.
Және, мен, бен, пен шылаулары бірыңғай мүшелер мен ыңғайлас мәнді сөйлемдерді байланыстырып, қайталанбай қолданылады. Сондықтан бұл жалғаулықтар байланыстырған сөздер мен сөйлемдердің арасына үтір қойылмайды. Мысалы: Жомарттың бүгін жүре қоярлық ниеті жоқ еді және оның ниетіне қарай даяр көлік те болмады.
Мен, бен, пен жалғаулығы сырт тұлғасы жағынан түбірге қосылып жазылатын көмектес септік жалғауымен ұқсас.Оларды бір бірінен ажыратудың жолы мынадай. Көмектес септік жалғауын сөйлемде түсіріп айтуға болмайды.
Мысалы: Қыз еркем кестесімен көркем,
Ұл еркем өнерімен көркем.
Ал мен, бен, пен жалғаулығын түсіріп айтуға да ( онда жалғаулықтың орнына үтір қойылады ), басқа жалғаулықпен ( және, да, де, та, те )
ауыстырып айтуға да болады.
Мысалы: Жақсылық пен жамандық кейін алдыңнан қайтады деген сөйлемді Жақсылық, жамандық кейін алдыңнан қайтады деп айтуға болады.
Мен, бен, пен жалғаулығы байланыстырған бірыңғай сөздердің алдыңғысындағы септік жалғауы түсіріліп айтыла береді.
Мысалы: Әке мен шешенің еңбегін ұмытпа деген сөйлемде әке сөзі ілік септікте тұрғаны белгілі.
Және, мен, бен, пен жалғаулықтары бірнеше бірыңғай мүшенің соңғы екеуінің арасын байланыстырады немесе бірыңғай мүшелерді топтап барып байланыстырады.
Мысалы: Шортанбай, Дулат пенен Бұқар жырау,
Бірінің сөзі жамау, бірі құрау. Да, де, та, те шылаулары өзі қатысты сөздің соңғы дыбысына қарай үндестік заңы бойынша бірде да, бірде де, бірде та, бірде те болып өзгеріп
отырады.
Да, де, та, те шылаулары бірде жалғаулық, бірде демеулік мәнінде қолданылады.
Егер өзі қатысты сөзге қосымша мән үстеп тұрса, демеулік болады.Ыңғайластық мәнді сөздерді не сөйлемдерді байланыстырып тұрса, жалғаулық болады.
Мысалы: Сен де бір кірпіш дүниеге, Кетігін тап та бар қалан.
Сөйлемдегі де- демеулік, сен деген сөзге ғана қатысты болып, оған күшейткіш мағына үстеп тұр, ал та- жалғаулық, ол тап, бар, қалан деген бірыңғай баяндауыштарды ыңғайластыра байланыстырып тұр.
Да, де, та, те шылаулары сырт тұлғасы жағынан жатыс септік жалғауымен ұқсас келеді. Жатыс септік жалғауы сөзге жалғанып, бірге жазылады.
Мысалы: Жылқыда өт жоқ,
Құста сүт жоқ.
Аяқталуы
5 минут
Кері байланыс: «Ойланып көрейік, жазып берейік»
Шылау қалай жасалады? ТШылаудың емлесі қандай?
Үйге тапсырма: жаттығу
Қосымша ақпарат: ғаламтор және әдістемелік кітап
Саралау – оқушшыларға қалай көбірек қосымша көмек көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай көмек беруді жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалдарды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/ оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
