kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Сабақ жоспары: Ахмет Иасауи «Диуани хикмет» кітабы

Нажмите, чтобы узнать подробности

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

а)  Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін,  хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа  тәрбиелеу

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Сабақ жоспары: Ахмет Иасауи «Диуани хикмет» кітабы»

Талдықорғанқаласы

Ш.Уәлиханов атыдағы № 10 орта мектеп-гимназия ның

Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Жирикова Назгуль Байгулжановна


Уақыты:

Қазақ әдебиеті

Мұғалім:

Сынып:

Сабақ тақырыбы:

Ахмет Иасауи «Диуани хикмет» кітабы

Жалпы мақсат:

а) Оқушыларға Ахмет Иассауидің өмірі мен шығармашылығын, ислам дініне сіңірген еңбегін, хикметтерінің мазмұнын түсіндіру, ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау;

ә) білімдік танымын, шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) имандылыққа тәрбиелеу

Оқу нәтижесі:

Әр оқушының өзіндік ой-қиялына ерік бере отырып, оқушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуіне жағдай жасау

Сабақта қолданылатын материалдар:

Ғаламтор материалы, оқулық, видеоролик,маркер, түрлі түсті қағаз, кубик

Оқыту әдістері:

Оқыту мен оқудағы жаңа әдіс-тәсілдер, оқытуда АКТ-ны пайдалану, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.



Сабақ барысындағы мұғалім мен оқушының іс-әрекеті:


Топқа бөлу

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Түрлі түсті қағаз арқылы топқа бөлу

Таңдаған түс бойынша топ құрылады

Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу

«Сын есімді қос» тренингі


Оқушы атының бірінші әрпіне жақсы қасиетін айтады (Ботагөз-байсалды)

Баланың бойындағы жақсы қасиетін айтады

Қызығушылықты ояту

Оқушылар назарына Қожа Ахмет Йассауи туралы видеоролигін ұсынады.


Мағынаны тану


«Екі жұлдыз, бір тілек» бағалау

Кубизм әдісі негізінде тапсырмалар:

1-топ: зерттеу «Зерттеу –зерделеу кілті»

Тапсырма: Ақын өмірі мен шығармашылық жолы туралы ізденіп, мәлімет береді

Қожа Ахмет Йасауи - - ақын, ойшыл, ұстаз, түркі жұртына имандылық нұрын шашқан діни ағартушы, сопылардың пірі (ұстазы).

Йасауи Сайрам қаласында туып, Йасыда (Түркістан) тұрған, сондықтан әлемге Йасауи деген атпен танымал. Йасауидің әкесі - - Шайхы Ибраһим сопылық жолды ұстаған діндар адам болыпты. Ахметтің анасы Қарашаш пен әкесі Ибраһимнің мазары - - Сайрамда. Ұстазы -Арыстанбаб (Арыстан баба) пен Йасауи жөнінде ел арасында көптеген аңыздар тараған. Онда: Мұхаммед пайғамбар Арыстанбабқа бір түйір кұрма беріп, оны Қожа Ахметке табыс етуін сұраған. Арыстанбаб сол құрманы ұртында 600 жыл сақтап жүріпті.

Йасауи Арыстанбаб ұстазына деген зор құрметін өзінің "Хикметтер" ("Диуани хикмет") кітабында баяндайды.

"Диуан" - жинақ, "хикмет" - Алланың ақ жолы деген ұғымды білдіреді. Йасауидің жүзге жуық хикметтері бар. Кітапта бес жасынан дін жолына түскенін, жеті жасында Арыстанбабты іздеп тапқанын айтады. Өз өмірінің әрбір жылын санамалап, Алланы тану жолдарын баяндап береді. Аузымен "Аллалаған", бірақ көңілі таза емес пенделерден жоғары болғанын медет етеді. Иманды болуға үндейді, адалдық жолын үлгі етеді, ізгілікке шақырады.

Ахмет Йасауидің 90 мың шәкірті болған. Олар ұстазының сопылық ілімін Орта Азия, Анадолы -- Түркияға дейін таратып алып кеткен.

Йасауи 63 жасқа келгеннен кейін, Мұхаммед пайғамбардың жасынан артық өмір сүруді қажетсінбей, жер астына - - қылуетке түсіп отырады. Бар уақытын діни кітаптар оқуга, шығарма жазуға арнайды. Ол дүние, байлық жинамаған, адамдарды азғындықтан сақтау жолына қызмет еткен, жаны таза адам болған.

Қылуетте өмір кешіп, бабамыздың мәңгі өшпес асыл мұрасы - «Диуани хикмет» («Даналық кітабы») қыпшақ диалектілерімен көне түркі тілінде жазылған. Яғни, Ахмет Йасауи сопылық-философиялық дүниетанымдарын өзінің «Даналық кітабы» еңбегінде баян етеді. Түп нұсқасы сақталмаған.

Бізге жеткені ХҮ-ХҮІ ғасырлардағы көшірмесі ғана.

Диуан-жинақ, хикмет-алланың құдірет күші, яғни «алланың ақ жолын баяндайтын кітап» деген мағынаны білдіреді.

А.Иассауидің біздің заманға жеткен көлемді шығармасы 149 хикметтен тұратын « Диуани хикмет »/ Даналық кітабы / кітабы .Бұл кітап түрік тілінде араб әліпбиімен жазылған . Еңбек кішіпейілдікке , адалдыққа , имандылыққа шақырады . 1878 жылы алғаш жеке кітап болып басылып шықты . Содан кейін Ыстамбұл , Қазан , Ташкент қалаларында бірнеше рет басылды . Соның бірі 1901 жылы Қазанда Тыныштықұлының қазақтарға арнап шығарған нұсқасы болатын. Иассуидің бұдан басқа «Көңіл айнасы»,

«Пақырнама»деген еңбектері бар .

2-топ: талдау «Талдау-табыс кілті»

Хикметтердің тақырыбы мен негізгі ойын,поэтикалық тіліне талдау Құл Қожа Ахмет, әрбір сөзің дертке дәрмен, Тәліптерге (шәкірттерге) баян етсем қалмас арман.

Төрт мың төрт жүз хикмет айт хақ пәрменімен, Пәрмен болса өлгенше жырласам мен,-

деп, даналық сөздерінің 4 мың 400 жол екендігін ескерткен.

Абай айтқан асыл сөз бар: «Мұны жазған білген құл, атын білме, сөзін біл». Ұлықтекті ұлы Өситенамасындай «Диуани хикмет» турасында түркістандық ғұлама:

Ескерткіш қалдырдым мен ежеттіге,

Қастерлеп, аруағымнан медет тіле,- депті. Яғни, бізге бағыштаған аманатындай.



Ахмет Йасауи

Абай














Сөздік жұмыс

Зікір- бұл құдайды мадақтап айтылатын өлеңдер.

Тақуа-діндар, діншіл.

Ақырет- о,дүние, машхар

Тамұқ- діни ұғым бойынша, күнәһар адамға о дүниеде азап көрсететін жер, тозақ.

Нақақ- бостан-бос, жазықсыз.

Ахмет Иассауи ////Абай Құнанбайұлы

1.Алланың ақ жолын мойындамаудан сақтан

  1. Менмен тәкәппар болма .

  2. Дүние- мүлік үшін арыңды сатпа .

  3. Арамдықтан аулақ бол .

  4. Еріншек болма .

4-топ: байланыстыру «Бүгін және кеше.Ойыңды ортаға сал» Н.Назарбаев «Рухани жаңғыру» бағдарламасымен байланыстыру Мұғалімнің қорытынды сөзі: Демек, Иманды адам күн секілді. Күн бойынан жылу мен жарық бөліп, жер бетін нұрландырып, жан бітіреді. Кемеңгер бабамыз өз заманының шындығымен қоса, өз өмірінің бүкіл болмысын, ғұмырлық тәжірибесін, ізденістері мен құлшыныстарын, Алланың ақ жолын, Ақиқат жолын табу мен тану үшін не істеу керек екендігін өлеңдік өрнекпен, ғұламалық тереңдікпен, шын мұсылмандық ұғыммен айтып отырған.

Ой толғаныс Ой қорыту


Оқушы пікірі


Оқушы пікірі





«Еркін микрофон» әдісі арқылы сабақ тақырыбы бойынша бір-біріне сұрақ қойып, жауап береді


Үйге тапсырмасын беру

1-топ:«Имандылық -адам бойындағы ең үлкен қасиет» тақырыбына эссе жазу;

  1. -топ:ақынға хат жазу;

  2. -топ: замандастарына хат жазу;

  3. -топ:жарнама ( Йассауи шығармаларын насихаттау)

Үй тапсырмасын түртіп алу

Бағалау

Дескриптор бойынша бағалау


Зерттеу тобының бағалау дескрипторы:


-нақты ақпарат келтіруі-2 балл


-қосымша ақпарат немесе АКТ пайдалану-2 балл


Талдау тобының бағалау дескрипторы:


-тақырып пен негізгі ойды ашуы-2 балл поэтикалық тіліне талдау-2 балл

Салыстыру тобының бағалау дескрипторы:


-ұқсастық пен айырмашылығын анықтауы-2 балл


-өлең жолдарынан дәлел келтіруі-2 балл


Байланыстырушылардың тобының бағалау дескрипторы:

-екі заманды байланыстыра суреттеуі-2 балл


-өзіндік нақты ойын жеткізуі-2 балл

Топтардың бірін-бірі бағалауы

Кері байланыс

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстары туралы қысқаша жаздыру

«Баспалдақ».


Биік шыңнан көріну

Зерттеу тобының бағалау дескрипторы:

-нақты ақпарат келтіруі-2 балл


қосымша ақпарат немесе АКТ пайдалану-2 балл

-------------------------------------------------------------

Талдау тобының бағалау дескрипторы:

-тақырып пен негізгі ойды ашуы-2 балл поэтикалық тіліне талдау-2 балл

---------------------------------------------------------------

Салыстыру тобының бағалау дескрипторы:

-ұқсастық пен айырмашылығын анықтауы-2 балл

-өлең жолдарынан дәлел келтіруі-2 балл

----------------------------------------------------------

Байланыстырушылардың тобының бағалау дескрипторы:

-екі заманды байланыстыра суреттеуі-2 балл

-өзіндік нақты ойын жеткізуі-2 балл












Х и к м еттер Даналардың айтқаны келер болды, Қияметтің қияпаты төнер болды, Ақымақтар айқаймен жеңер болды, Бұл не деген замана болды достар.

Халайықтан мейірім мен рақым кетті, Момынға телі-тентек зақым етті, Тал түсте талапайда ақыл кетті, Бұл не деген замана болды достар.

Үлкен-кіші адамнан ибалық әдет кетті, Қыз-бозбала жастардан әдеп кетті, Мінез-құлықты бұзатын әлек жетті, Бұл не деген замана болды достар.

Мұсылманды мұсылман түтіп жейді, Бірін-бірі ұқпайды, түсінбейді, Мұриттер пірге көз қырын түсірмейді, Бұл не деген замана болды, достар.

Жамағаттың жақсыға құрметі жоқ, Кішілердің үлкенге ізеті жоқ, Патшаларға әділдік міндеті жоқ, Бұл не деген замана болды, достар.

Дәруіштер дұғасының шипасы жоқ, Тым болмаса үстінде лыпасы жоқ, Құнарсыз қу тақырдай бұтасы жоқ. Бұл не деген замана болды, достар.

Азған заман ғалымы залым болар, Қошаметшіл қулықпен мәлім болар, Анығын айтқан адалдар жазым болар, Бұл не деген замана болды, достар.

Айтылған сөз, уәденің байламы жоқ, Жалғандыққа шындықтың қайраны жоқ, Шындықты айтып осылай шырқыраған Құл Қожа Ахмет сөзінің жалғаны жоқ.

2. Қысыр сөзді айтпа маған дән-нәрі жоқ, Ғашықтығың бекер ғой көз қаны жоқ,

Жан бермеген махаббаттың байламы жоқ,

Қысқа өмірін ұзартар жалғауы жоқ.

Құштарлықтың бейнетін көрмес болсаң,

Қорлық тартып, сұм нәпсіңді жеңбес болсаң,

Алла басқа салғанда көнбес болсаң,

Олла-білла, сенде ышқының айғағы жоқ.


Зікір айтып, зар еңіреп- еміренбесең,

Иіп үш жүз алпыс тамырың, тебіренбесең,

Төрт жүз қырық төрт сүйегің сөгілерде сен Қиналмасаң, құр сөзіңнің салмағы жоқ.


Нәпсің тыйып, көңілің тойса қанағатқа,

Саған разы болар бүкіл жамағат та.

Жақсыларға қызмет қып, ие бол адал атқа, Машһарда ондай ғашықтың арманы жоқ.


Рақат емес, бейнеттен қашпағандар,

Таң сәріден жанын қинап қасқаярлар,

Ит дүниені қызықтырмай тастағандар-

Шын ғашықтар деп айтсам, жалғаны жоқ.


Безбүйріктер қайтсін іште дертің барын,

Ұқпайды олар ышқылықтың төркін, мәнін, Сатылмасын суайтқа көркің, бағың,

Бейхабардың оны ұғар саңлауы жоқ.


Ынтазар боп отқа түстің, күйіп-жандың,

Шам айналған көбелектей жүріп те алдың,

Дертің де ауыр, қайғың да ауыр, естен тандың, Қасіретіңнің тола қояр аңғары жоқ.

Қиын жолда қиылып басың кетер,

Бұл жайында айта берсең болар бекер,

Жөнің бар ғой пірге адал қызмет етер, Қызметіңнің еленбей қалғаны жоқ.

Ғашық емес құштарына жан бермесе,

Дихан емес кетпен шауып нан бермесе,

Ақыретті ойлап әуелден қам жемесе,

Құзырынан Құдіреттің алмағы жоқ.

Ей, бейхабар, ғашықтардан жөн сұрама, Дару тілеп, дәрі-дәрмек, ем сұрама, Ғашық болсаң, тақуалардан кем шыдама, Екеуінің де дауа іздеп, таңдауы жоқ.

Тақуа болма, тентек болма, ғашық болғын,

Бейнет шегіп, бүкпесі жоқ ашық болғын.

Нәпсің тыйып, күнәдән қашық болғын,

Ышқы жоқтың иман іздер бағдары жоқ.

*Басқа түссе, құштарлық қайғы болар,

Алла алдында тәубасы зайғы болар.

Есіл дерті Мәжнүнге ауған Ләйлі болар,

Құдай ақы, бұл сөздің еш жалғаны жоқ.

Құл Қожа Ахмет, көп ойланып жөнге келгін, Бұрынғылар айтқан сөзге көңіл бөлгін,

Алланың ақ жолын тұтып, жаның бергін,

Бұдан өзге жүрер жолдың қайраны жоқ.




Эпитет


Теңеу


Метонимия


Қайталау


Қысыр сөз Қысқа өмір Құр сөз


Шам айналған көбелектей


Ит дүние

Болар, жоқ, болсаң (эпифора)

Мәнерлеп оқу.3. Дүние-мүлікке құмартып, жаһан малын жиғандар, Құзғын жемін жегендер арамға әбден батпақшы.

Молла, муфти болғансып, жалған дұға қылғандар, Ақты қара дегендер тамұққа барып жатпақшы.

Қазы, имам атымен қол қойса нақақ жалаға, Сол үкімнің салмағы өздерін басып қалмақшы. Арам жеген әкімдер, құныққандар параға,

Өз бармағын тістелеп, өкініш отқа жанбақшы. Таңдап Алтын таққа мінгендер жер мен жер боп жатар-ды

тәтті жегендер, атлас-қамқа кигендер,



Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Литература

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 9 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Сабақ жоспары: Ахмет Иасауи «Диуани хикмет» кітабы

Автор: Жирикова Назгуль Байгулжановна

Дата: 27.11.2017

Номер свидетельства: 441003

Похожие файлы

object(ArrayObject)#861 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(74) "Монголдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы "
    ["seo_title"] => string(46) "mongholdardyn-k-azak-stan-zhierin-zhaulap-aluy"
    ["file_id"] => string(6) "172134"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1423760088"
  }
}
object(ArrayObject)#883 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(73) "Мон?олдарды?  ?аза?стан жерін жаулап алуы"
    ["seo_title"] => string(48) "mong-oldardyn-k-azak-stan-zhierin-zhaulap-aluy-3"
    ["file_id"] => string(6) "308052"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1458492292"
  }
}


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства