Ұстаздық - ұлы іс

Ұстаз – елімнің шамшырағы

(эссе)

Адамның адамгершілігі

жақсы ұстаздан болады.

А.Құнанбайұлы

Бала бойына білім нәрін себетін, адамгершілік дәнін егетін басты тұлға – ұстаз. Ұстаздық – киелі, әрі өте көне, мақтан тұтар мамандық. Адам баласының жанын нұрландырар ұғымның ұлысы – Ұстаз. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев «Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында – деп Білім қызметкерлерінің I Құрылтайында атап көрсеткендей, ұрпақ тағдыры үшін жауап беру – ұстаз атаулыға үлкен салмақ тастап отыр. Білім кілті ұстаздың кең пейілді жарқын бейнесі мен білімдарлығы арқылы шәкірт санасында терезе болып ашылмақ.

Ұлы ағылшын ағартушысы Уильян Уорд:

Жай мұғалім хабарлайды,

Жақсы мұғалім түсіндіреді,

Керемет мұғалім көрсетеді;

Ұлы мұғалім шабыттандырады, - деген еді.

Ұстаз бала тәрбиесіне ата-анадан кейінгі жауапты адам. Ол шәкірт жүрегіне жол табарлық, пәнін қызықтырарлық жол іздейді, өз білімін жетілдіреді. Өйткені шәкірттен терең білімділікті, ұстамдылықты, еңбекқорлықты, мәдениеттілікті талап ету үшін мұғалімнің өзі сол қасиеттердің үлгісі болпрлық дәрежеде болуы тиіс, сонда ғана ол шәкірттерінің сеніміне ие болып, сый құрметіне бөленбек.

Бүкіл дүниежүзілік білім беру кеңестігіне кіру мақсатында Қазақстанда білімнің жаңа жүйесі құрылып жатса, білім беру қызметіне де жаңа талаптар қойылып отыр. «Ақпараттар ағыны ағылған, түрлі забарлар тасқынытасыған жаңа ғасырдақазіргі мұғалім де озық техникалық, компьютердіжетік білетін, өз пәнін өмірмен байланыстыра алатынақпартшыл және ұлтының кемеліне келіп толысуына, рухани өсуіне, басты ықпал жасаушы ұлтжанды патриот болуы керек» - дейді гимназиямыздың директоры Аягүл Төреқызы. Менің ойымша, өте жақсы айтылған сөз, бүгінгі ұстаз шәкіртіне мәлімет беріп қана қоймай, оны дүниежүзілік білім, ақпарат, экономика кеңістігіне шығуға, яғни қатаң бәсеке жағдайында өмір сүруге үйретуге міндетті.

Елімізде түбегейлі өзгерістер орын алып отырғанда ана тіліміз бен төл әдебиетімізді одан әрі дамыту – қасиетті парыз. Осындай қадірлі істі абыроймен атқаруға үлесімді қосу мақсатында қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі мамандығын таңдадым.

Өйткені, тіл халықтың асыл мұрасы, сарқылмас байлығы десек, әдебиет- көркем шежіресі, тарихы. Оқушыға әдеби шығармалар оқыту арқылы халқының арманы мен қиялын, өткені мен бүгінгі өмірін білдіргім келеді. Сүйікті кейіпкерлерінің арасындағы достығы мен сүйіспеншілігінен, патриоттығы мен еңбекқорлығынан, адалдығы мен адамгершілік қасиеттерінен үлгі алып, жақсысына жаны сүйсініп, жаманына жиренеді. Сондықтан менің пәнім – білім берудің, түрлі тарбие дағдыларын қалыптастырудың пәрменді құралы деп ойлаймын. Қазақ тілінде жатық та көркем сөйлейтін, өз тілінде еркін қарым-қатынас жасай алатын, қай салада қызмет етсе де грамматикалық сауаты жоғары маман тәрбиелеу – мақсатым.

Елбасының Қазақ тілін Біріккен Ұлттар Ұйымында қолданылатын тілдер қатарына енгізу туралы ұсынысын қолдай отырып, өз үлесімді қосамын. Өзінің ұлттық рухани құндылықтарын, тілін сақтап, оны өркениетпен ұштастырып отырған мемлекеттердің үлкен жетістік пен игіліктерге қол жеткізіп отырғанын көзіміз көріп отыр.

Жас ұрпақ атадан қалған асыл сөзді Төле, Қазыбек, Әйтеке сөйлеген шешен тілді, Абай, Мұхтар, Мұқағали түрлеген тілді танып өссе, маржан сөзді Мағжанды, сұңқар жырды Сәкенді, поэзия дүлділі Ілиясты біліп өссе, рухани сабақтастықтың тамыры тереңдей, ұлт мейірі арта түсері хақ.

«Ескіден қол үзбей, жаңаға қол жеткізгендер ғана мұғалім бола алады», - деп қытайдың дана ойшылы Конфуий айтқандай өткен тәжірибесін жаңамен ұштастыра алатын, кәсіби қызығушылығы жоғары, танымы биік, бастаған ісінің нәтежиесін көре алатын, ғылыми-зарттеу жұмыстарын талдай білетін, педагогикалық үрдістің заңдылықтарымен етене таныс, оқытудың әдістемелік жаңалықтарынан хабардар және практик оқыту үрдісін ізденімпаздықпен арттыратын адам ғана ұлағатты Ұстаз бола алады деп ойлаймын.

Дошанова Р.С.

1.Пән аты: Қазақ тілі

2.Сыныбы: 5

3.Күні, айы, жылы:

4.Мұғалім: А.Байтурина

Сабақтың тақырыбы: Кәсіби сөздер

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: оқушылардыңкәсібисөздертуралыбілімдерінкеңейту,жаңатақырыптыжаттығужұмыстары мен қосымшатапсырмаларарқылыбекіту.

2.Тәрбиелік: оқушылардыадамгершіліккееңбектідәріптеугеанатілдіқұрметтеугетәрбиелеу.

3.Дамытушылық: оқушыларғадеңгшейліктапсырмалар беру арқылыталдаужасаудағдыларындамыту, өзбетіншежұмысістеуқабілеттеріндамыту.

Сабақтыңтипі: аралас

Сабақтыңтүрі:дәстүрлі

Сабақтыңәдіс-тәсілі:түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау.

Сабақтыңкөрнекілігі:тақырыпқабайланыстыкесте,үлестірмелер.

Пәнаралықбайланыс: қазақәдебиеті

Сабақтыңбарысы:

I.Ұйымдастырукезеңі:1.Оқушыларменсәлемдесу

2.Оқушылардың сабаққақатысынтексеру

3.Оқушылардың зейіндерінсабаққааудару

II.Үйтапсырмасынтексеру:

1. Диалект сөздертуралытүсінік.

2. 187, 188 -жаттығу

ІІІ Білімтексеру:

Өздікжұмыс

Суреттертоптамасындағы 17- суреткеқарап, диалект сөздердіқатыстырыпмәтінқұра.

ІVЖаңасабаққадайындық

1.Сабақ тақырыбынтақтағажазу2.Сабақмақсатынтүсіндіру

V. Жаңатақырыптытүсіндіру:

Кәсібисөздердегеніміз – жұрттыңбәрінебелгілі бола бермейтін, белгілібіркәсіппен я шаруашылықсаласыменшұғылданатынадамдардыңарасындағанаайтылатынсөздер. Кәсібисөздердіүлкенекісалағабөлугеболады

1. Қолөнершілікке( ағашшылық, ұсталық, өрімшілік, тоқымашылық, зергерлік, т.б.) қатыстысөздер: пышқы, ( араныңбіртүрі), шербек (үлкен ара), ыңғыру (ағашоятынқұрал), тышуыр (бұрапкесетінқұрал), пәрбі (ағашоятынтескіш ), атауыз( шегесуырғыш), т.б.

2. Ауылшаруашылығына (мал ,стық, балық, аңшылық, бау – бақша, темекі, мақта, күріш, қызылша) байланыстысөздер: 1) мақтағақатыстықоза ( мақтаөсімдігі), шит (мақтаныңтұқымы), терімші(мақтатеруші), балдаң (мақтаныңсабағы); 2) жүгерітүрлері: дүмбі,пәшік,сота,т.б. 3)қауынаттары: әңгелек, жәмше, торлама, т.б. 4) қызылшашаруашылығынабайланысты: қылша, түбір, өркен, түбіртек, жом, т.б.

VІ. Жаңатақырыпбойыншатүсініктексеру:

І деңгей

1.Кәсіби сөздердеген не? 2.Кәсіби сөздіңайырмашылығынеде?

ІІ деңгей

• Төмендегісөздерденбалықшаруашылығынабайланыстыайтылғансөздердібірбөлек, мақташаруашылығынабайланыстыбайланыстысөздердібірбөлекжаз.

Жылым, сүзекі, қауашақ, қоза, қозапая, қорма, шөктірме, көсектеу, шит егу, азна, күнжара.

ІІІ деңгей

• Қолөнершіліккежәнеауылшаруашылығынабайланыстыкәсібисөздержазжәнеолардансөйлемқұрапкөр.

VІІ. Жаңасабақтыбекіту.

1.Оқулықпен жұмыс

1. –жаттығу1.Мәтінненұсталықкәсіпкебайланыстысөздердітеріпжазыңдар.

194-жаттығу Суреттертоптамасынан 6 – суреттебейнеленгеныдыстүрлерініңаттарынқолданып, «қазақтыңтұрмыстықбұйымдары» дегентақырыптамәтінқұраңдар.

195-жаттығу Кәсібисөздердітеріпжазыңдар.

VІІІ. Сабақтыбекіту:

1. Бағалау

2. Үйгетапсырма беру:

1. Кәсібисөздертуралытүсінік.

2. 198 -жаттығу

• ариялады: Гулсила

• |

• Пікірлер: 0

• |

• Оқылды: 583

Атырау облысыМақатауданы Абай орта мектебінің
қазақтілі мен әдебиетіпәнімұғалімі
МұқановаГауһарЖолдасқалиқызы
Сабақтақырыбы: Кәсібисөздер
5 – сынып. Қазақтілі
Жалпымақсат: Кәсібисөздердіңерекшелігінұғындыру
Күтілетіннәтиже: Кәсібисөздердіажыратаалады
Сөйлемқұраудакәсібисөздердіқолданаалуғаүйренеді
Негізгіидеялар: Оқушылардышығармашылықжұмысжасауғаықпалету, ойлаушеберлігін, сөйлеумәдениетінарттыру.
Сабақтақолданылатынматериалдар: Мультимедиа, кеспеқағаздар
ОқытуәдістеріТапсырмалар: «Пошта» ойыны, «Суреттерсөйлейді» ойыны, топтықжұмыс, жұптықжұмыс «Кімжылдам?», жекежұмыс, деңгейліктапсырма, «Ыстықорындық»
Сабақбойыншамұғалім мен оқушыныңіс-әрекеті:
ТапсырмаМұғалімніңіс-әрекетіОқушыныңіс-әрекеті
І. Оқушыларғапсихологиялықахуалтуғызу
(3 мин) Әнтыңдап, көңілкүйлерінкөтеру.
БелгілібіркәсіпкебайланыстысуретқиындыларыарқылытопқабөлуТопқабөлінеді
ІІ. Үйтапсырмасынсұрау
(7 мин) Үйгеберілген диалект сөздергемысалдардыталқылайотырып, әдебитілдеқандайбаламасы бар екенінанықта.
Мақтау, мадақтау
«Пошта» ойыны
Тақтаға Диалект жәнеКірмесөздегенекі конверт ілінген. Берілгенсөздерденқажеттісөздердітауып, өзконверттерінесалуларыкерек
Мұғалім, тәте, кеуірт, кітап, бақыт, бөрлек, жанпоз, математика, иман, сөкіҮйтапсырмасынталқылайды, сұраққажауапбереді
Берілгенсөздердітиесіліконверттерінесалады.
ІІІ.Қызығушылықтыояту

ІV Мағынанытану.
Жаңатақырып
(20 мин)

Тапсырмалар Ой қозғау
«Суреттерсөйлейді»
(кәсіпкебайланыстысуреттер)
Талқылауғаарналғансұрақтар
Суретте не бейнеленген?
Қандайерекшелікбайқадыңдар?
Бұларданбасқатағықандаймамандықтардыбілесіңдер?
Осы сөздерденқандайқорытындышығараредің?
Біздіңбүгінгісабағымызкәсіпкебайланыстыболады. Жаңасабағымыз: Кәсібисөздер
Оқушыларөздеріоқып, ережементанысады. Суреттербойыншасұрақтарғажауапбереді
1-топ Ауылшаруашылығыкәсібінебайланыстыалтысөзжазады.
2-топ. Мал кәсібінебайланыстыалтысөзжазады
3-топ. Аңшылықкәсібінебайланыстыалтысөзжазады
Сигналдыбағалау
Жұптықжұмыс «Кімжылдам?»
195-жаттығу мәтіндіоқып, қандайкәсіпжөніндеәңгімеболатынынайтыңдар.
СергітусәтіКөңілдікүн
Жеке жұмысДеңгейліктапсырма
І деңгей
1.Кәсіби сөздердеген не?
2.Кәсіби сөздіңайырмашылығынеде?
ІІ деңгей
Төмендегісөздерденбалықшаруашылығынабайланыстыайтылғансөздердібірбөлек, мақташаруашылығынабайланыстыбайланыстысөздердібірбөлекжаз.
Жылым, сүзекі, қауашақ, қоза, қозапая, қорма, шөктірме, көсектеу, шит егу, азна, күнжара.
ІІІ деңгей
ҚолөнершіліккежәнеауылшаруашылығынабайланыстыкәсібисөздержазжәнеолардансөйлемқұраӘр топ өздерінеберілгентапсырмалардыорындайды.


195-жаттығудан кәсібисөздердітабады.
Сергітусәтінорындайды.

Деңгейліктапсырманыорындайды.


V.Ойтолғаныс.
(5 мин) «Ыстықорындық»
«Ыстықорындыққа» отырғаноқушысыныпоқушыларыныңсұрағынажауапбереді.
VІ. Үйгетапсырма
(2 мин) Кәсібисөздертуралықосымшамәліметжинақтау
194-жаттығу
VIІ. Бағалау
(5 мин) Критерий арқылымұғалімніңбағалауыжүреді.
VIIІ. Рефлексия
(3 мин ) «Табыссатысы» парағы «Табыссатысы» парағыарқылы рефлексия жасайды.