Ашы? саба? "Тола?ай"

Ой қозғау

1 . Ертегінің қандай түрлері бар ?

2. Әдеби ертегі дегеніміз не ?

3. Өткен сабағымызда қандай ертегімен таныс

болдық ? Ертегінің бас кейіпкері кім ?

4. Ертегінің авторы кім ?

5. Әбділдә Тәжібаев кім ? Қай жылы , қай жерде

дүниеге келді ?

6. Ақынның қандай шығармаларын білесіңдер ?

7. « Толағай » ертегісі қай жылы жазылды ?

8. Толағайдың әке – шешесінің аты кім ?

Қиял-ғажайып ертегі Хайуанаттар туралы

Ертегі

Шыншыл ертегі Әдеби ертегі

ӘБДІЛДА

ТӘЖІБАЕВ

Қазақстанның халық жазушысы, ақын, драматург Ә.Тәж ібаев 1909 жылы Қызылорда қаласында дүниеге келген. Әбділда әкесінен жастай жетім қалып , анасының тәрбиесінде болады. Ауылда оқып хат таниды. 1923 жылы Қызылордаға интернатқа орналасады. Абай атындағы Қазақ педагогика институтын бітірген. “Жас алаш”, “Қазақ әдебиеті” газетінде қызмет атқарған. 50 шақты кітаптың авторы. “Еңбек Қызыл ту” орденімен екі рет , “Құрмет белгісі” орденімен марапатталған. Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты

драматург

ақын

Әбділда Тәжібаев

Қазақстанның халық жазушысы

Әдебиет зерттеушісі

профессор

Желтоқсанның жетісі

Ә.Тәжібаев

“ Толағай” ертегісіндегі

Толағай бейнесі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: - Толағай бейнесіне талдау жүргізу ,

әдеби кейіпкер ретінде сипаттау , Толағайдың жанашырлық , елге деген сүйіспеншілік сезімдері туралы баяндау;

Дамытушылық: - өз ойын еркін жеткізе білуге дағдыландыру , шығармашылыққа баулу , тіл байлығын молайту;

Тәрбиелік: - Толағай бейнесі арқылы Отанды сүюге , туған жерді қадірлеуге , адамгершілік пен қайырымдылыққа , халқының тәуелсіздігін сақтауға , елін қорғайтын адал азамат болуға тәрбиелеу.

Ой шақыру

Ақыл тобы: Ерекше өскен Толағай

Жігер тобы: Толағайдың

жолбарыспен айқасы

Қайрат тобы: Елі үшін құрбан

болған Толағай

ғ

Ан аулауға кең

даладан

Құтылмайды

қашқан құлан

л

Елсіз, малсыз көлдің қасы,

Қалың қамыс айналасы.

Жортып жүріп келіп қапты,

Жол тосқанын аңғармапты,

О да торып қалды жауын .

Жолбарыстан көз алмады

Қимылдаса, атқалы тұр,

Қанды аузын басқалы тұр,

Арбасуға төзе алмады.

Жазғытұрым

Басталды бір жаман ырым,

Ерте солды гүл-бәйшешек,

Еркін өспей,қурады шөп.

Деген сөз бар: “Тауда тандыр

Қарлы, шыңды тау жерінде,

Тарбағатай өңірінде

Үзілмейді жылда жаңбыр”

,

Басындағы қарын қоса,

Баурындағы аңын қоса,

Шайқап бұлақ, көк орманды,

Күшпен әрең алды-дағы,

Арқасына салды-дағы

ө

Толағайдың төңірегінде ,

Толқындайды желмен бірге

Көк теңіздей көк шалғыны.

Алыпты жұрт ардақтайды,

Алып атын бір атайды

Жылда жаңбыр жауған күні .

Толағай тауы – Шығыс Қазақстан

облысы Көкпекті ауылынан

Солтүстікке қарай 12 шақырым

жерде орналасқан шоқы –

Қалбатауының бір бөлігі. Биіктігі

шамамен 700 метрдей. Толағай

тауынан бастау алған бұлақтар

Шегелек өзеніне қосылады.

Мағынаны тану

Ақыл тобы: Мінездеу

( Толағайға мінездеме )

Жігер тобы: Салыстыру

( Толағай мен Кендебай )

Қайрат тобы: Суреттеу

( Толағайдың портреті )

Венн диаграммасы

Толағай

Ортақ белгісі

Тым ерекше тұлға, күші көп.

Кендебай

Он баланы арқаласа белі қайыспайды , жолбарысты мысықтай көріп , ұршықтай иіреді , тауды жалғыз өзі көтереді. Еліне жаңбыр алып келіп , елін аман алып қалды.

Екеуі де батыр , елін , халқын сүйген қамқоршы

Ай сайын емес , күн сайын өседі.

Шыңыраудан атанды жалғыз өзі тартып шығарады, көкжалды өлтіреді , айдаһарды , арыстанды жеңеді. Таз , кедей балаға ата-анасын тауып берді.

Сергіту сәті

• Отан , ерлік , батырлық туралы мақал – мәтелдер айту

Шығармашылық жұмыс

Ақыл тобы: Толағайға хат

Жігер тобы: Егер мен батыр

болсам... ( ойтолғау )

Қайрат тобы: Өлең шығару

мерген

аңшы

жанашыр

Толағай

мейірбан

Елге қамқор

Елін сүйген ер

батыр

алып

Сұрақ -жауап

• Толағайға ұқсағың келе ме? Қай қасиеті көбірек ұнайды ?
• Осы ертегінің қай жеріне өзгеріс енгізер едің?
• Алда – жалда жұрт күйзелсе сен не істер едің?
• Толағай секілді халықтың таудай үмітін арқалап , таудай іс атқарып жүрген , Қазақстан атын әлемге паш ететін азаматтар бар ма?

Үйге тапсырма

• «Туады ерлер ел үшін» атты шағын шығарма.
• Ертегіден өзіңе ұнаған жердің суретін салу.

Тыңдағандарыңызға рахмет!!!