Абай Құнанбайұлының отыз бірінші қара сөзі

Мектеп :

Мұғалім:

Павлодар облысы, Аққулы ауданы, Малыбай жалпы орта білім беретін мектебі

Баймульдина Айнагүл Жанболатқызы

Сыныбы: 6

Қатысқандар:5

Қатыспағандар:0

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі

Тақырып

Абайды оқы, таңырқа!

Абай Құнанбайұлының Отыз бірінші қарасөзі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

6.1.1.1.

1. Түсіну және жауап беру

1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні

1. Әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау;

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар орындай алады:

• Абайдың отыз бірінші қарасөзінің мазмұнын түсінеді;

• Мазмұны мен пішінін анықтауға қойылған сұрақтарға жауап береді;

• Басты идеясын, фабуласын анықтайды;

• Шығарманың сюжетін, жанрын талдай алады;

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

• Шығармашылық сұрақ құрастырады, жауап береді;

• Шығарманың жанрын анықтай отырып, фабуласын баяндап біледі;

• Қажетті сөздерді орынды қолдана біледі;

• Қарасөздің мазмұны арқылы көтерілген мәселені таба алады.

• Отыз бірінші қарасөздің мазмұны мен пішінінің ерекшелігін анықтайды;

Кейбір оқушылар орындай алады:

• Отыз бірінші қарасөздің жанрын, фабуласын, сюжетін анықтайды;

• Шығармадағы көтерілген мәселені өмірде қолданып, тұжырымдайды;

• Мазмұны мен пішінін «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі арқылы ажырата алады;

Бағалау критерийі

• Шығарманың жанрын анықтайды;

• Фабуласын баяндайды;

• Сюжетін түсінеді;

• Сөздікпен жұмыс жасай алады;

• Мазмұны мен пішінін «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі арқылы ажырата алады;

Ойлау дағдыларының деңгейі

Қолдану

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

• Көркем шығарма мазмұны мен пішінін ұға алады;

• Шығарма ішінен КЕСЕЛ - ауру, сырқат, дерт, САЛҒЫРТТЫҚ- селсоқтық, енжарлық, ТҰШЫНЫП- ұғу, түсіну, ҒИБРАТЛӘНУ-үлгілі, өнегелі сөздердің мағынасы сөздіктен қарап түсіне біледі;

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

• Кесел, салғырттық, тұшынып, ғибратләну сөздерінің мағынасын сөздіктен қарай отырып, мәтіннен естілген нәрсені ұмытпастыққа төрт түрлі себеп бар екендігін ажырата алады;

Диалог құруға/шығарма жазуға арналған пайдалы кеңестер:

• Түсінесің бе?, Тыңдау Сіңіре білесің бе?,

• Мәтіннің мағынасын түсінесің бе?...;

• Есте сақтаудың, ұмытпаудың 4 түрлі себебі қандай?

• Төрт түрлі себепті бойыңа сіңіре білесің бе?..;

• Есте сақтау үшін қандай нәрселерді орындау керек?;

• Өзің өмірде естіген нәрсеңді ұмытпас үшін не істейсің?

Пәнаралық байланыс

Өзін-өзі тану. Естіген нәрсені ұмытпастыққа төрт түрлі нәрсе себептерін бойларына сіңіруіне, ой кеселдерінің күллі ақыл мен ғылымды тоздыратқғын нәрсе екендігіне өзін – өзі тану пәнімен байланыстыруға болады;

Алдыңғы оқу

«Бір қадам алға...» әдісі.

Өткен материалдарға байланысты сұрақтар қояды. Жауап дұрыс болса, бір қадам алға жылжиды, қате болса бір қадам артқа жылжиды. Мұғалім столына жеткенше, бірнеше сұрақ қою арқылы оқушылардың зейінін сабаққа шоғырландырады.

• Абай Құнанбаев кім?

• Қандай шығармаларын білесіңдер??

• Абайдың неше қарасөзі бар?

• Қарасөздерінің негізгі ойы қалай?

Дескрипторлар:

• Абай Құнанбаев шығармаларын біледі?

• Абайдың қарасөздерін санын айта алады;

• Қарасөздерінің негізгі ойы қандай?

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Басы 12 мин

2 мин

3 мин

2 мин

2 мин

3 мин

Сәлемдесу.

Оқушыларды түгендеу.

Ынтымақтастық атмосфераны қалыптастыру.

• Өлең шумағы қиындылары арқылы топқа бөлемін.

«Жасырын сөз»әдісі арқылы сабақтың тақырыбын ашамыз. Кестеде Абайдың қарасөзінің бірі жасырын тұр. Соны кестеден табамыз. Яғни бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашамыз.

Тапсырма. Боялған 1-бөлікке есептік сан есім, 2-бөлікке реттік сан есім, 3-бөлікке сын есім, 4-бөлікке тәуелденген зат есімді жазыңыз.

Жасырын кестеден Абай атамыздың 31-қарасөзін таптық.

Оқу мақсаты.Интербелсенді тақта арқылы оқу мақсатын көрсетемін. Оқушыны таныстырамын.

Тапсырма.Ендеше31-қарасөзді Bilimland оқыту порталынан тыңдаңыз.

Мәтін тыңдалғаннан кейін СҰРАҚ-ЖАУАП әдісі жүзеге асады.

• Мәтін не туралы айтылған?

• Абай «Отыз бірінші сөзінде» қандай мәселеге көңіл аударған?

• Абайдың қарасөзіне қандай атау беруге болады?

• Есте сақтау үшін қандай нәрселерді орындау керек;

• Өзің өмірде естіген нәрсеңді ұмытпас үшін не істейсің?

• Есте сақтаудың,ұмытпаудың түрлі себебі қандай?

Дескриптор:

• Мәтінде айтылған ойды анықтайды;

• Қарасөздегі көтерілген мәселені мәтінді тыңдау арқылы түсіне алады;

• Сюжетін оқи отырып атау бере алады?

• Есте сақтауға қажетті дүниелерді ұғады;

Кері байланыс.

Интербелсенді тақта.

Слайд

BILIMLAND.KZ

https://bilimland.kz/kk/courses/qazaq-adebieti/6-synyp/lesson/abaj-qunanbajuly-otyz-birinshi-qarasoz

Ортасы 20 мин

5 мин

3 мин

2 мин

3 мин

8 мин

1-тапсырма. «Өрмекші» әдісі (СТО,Диалогтік оқу) Топтық жұмыс

Оқушылар постерге өрмекшінің сұлбасын сала отырып, басына тақырыпты, денесіне өзекті ойларды, аяқтарына фабуласын, сюжетін,жанрын жазу арқылы өз ойларын тиянақты пысықтайды.

Бағалау критерийі:

• Шығарманың құрылымын талдайды

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

Тапсырмасы:

• Мәтінді оқыңыз;

• Қарасөздегі өзекті ойларыңызды жазыңыз;

• Фабуласын, сюжетін түсіндіріңіз;

• Жанрын анықтаңыз;

• Идеясын ашыңыз;

Дескриптор:

• Шығарманың жанрын анықтай алады;

• Фабуласын баяндай біледі;

• Мәтіннің фабуласы арқылы сюжетін түсінеді;

• Идеясын аша біледі;

• Жанрын жазады

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

Бағалау критерийі:

Тақырыбын ашады

Ойлау дағдыларының деңгейі:қолдану

2-тапсырма. Топтық жұмыс

• «Ара ұясы» техникасы

Отыз бірінші қарасөзден топтағы оқушыларға не білгендігі туралы пікір алмасуды және екі сұрақтан дайындауын тапсырады. Содан кейін әрбір жұп кезектесіп сұрақ қояды, ол сұраққа жауапты басқа оқушылар береді.Сонымен берілген осы техника негізінде оқыған мәтіндегі мәліметтер қорытындыланылады, өңделеді.

Тапсырмасы:Мәтіннен пікір алмасу сұрақтарын дайындаңыз.

Дескриптор:

• Қарасөзден алған негізгі ойды сұрақ арқылы толықтырады.

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

3-тапсырма.«Жалғасын тап» әдісі Жұптық жұмыс

Бағалау критерийі:

• Шығарманың жанрын анықтайды;

• Фабуласын баяндайды;

• Сюжетін түсінеді;

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

Тапсырмасы:

Мәтіннің жоқ бөліктерін толықтырыңыз.

Естіген нәрсені ұмытпастыққа төрт түрлі себеп бар: әуелі -______________; екінші — сол нәрсені естігенде я көргенде________керек, көңілденіп, тұшынып,___________; үшінші — сол нәрсені ішінен бірнеше уақыт қайтарып ойланып,_________; төртінші - ой кеселі нәрселерден_______. Егер кез болып қалса, салынбау керек. Ой кеселдері: уайымсыз салғырттық, ойыншы-күлкішілдік, _________, я бір нәрсеге құмарлық пайда болу секілді. Бұл төрт нәрсе - күллі ақыл мен ғылымды тоздыратұғын нәрселер.

Дескриптор:

• Мәтіннің құрылымы арқылы есте сақтау қабілеті дамиды;

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

Бағалау критерийі:

• Сөздікпен жұмыс жасай алады;

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

4-тапсырма.«Сөздікпен жұмыс» әдісі. Жұптық жұмыс

Тапсырма: Қараөзді оқыңыз.

Төмендегі сөздердің мағынасын ашыңыз. Түсіндіріңіз.

Ғибратләну – (араб)- үлгілі, өнегелі. «Жақсылық көрсең ғибрәтлі, Оны ойға жисаңыз».
Уайымсыздық – еш нәрсеге алаңдамаушылық.
Салғырттық – әр нәрсеге жай, салақ қараушылық.

Дескриптор:

• Мәтіннің мазмұны арқылы берілген сөздердің мағынасын аша біледі.

• Сөздікпен мағынасы ашылған сөздер арқылы ақынның ойын анықтайды;

• Мәтіннің құрылымы арқылы сөздерді егжей-тегжей түсіне алады;

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

5-тапсырма. «Сөздік кестесі әдісі. Жеке жұмыс

Бағалау критерийі:

• Шығарманың жанрын анықтайды;

• Фабуласын баяндайды;

• Сюжетін түсінеді;

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

Тапсырмасы. Қарасөздегі түйінді сөздерді толықтырыңыз. Анықтамасын беріңіз.

Сөздік кестесі

Дескриптор:

• Қарасөздегі түйінді сөздердің толық анықтамасын бере алады;

Кері байланыс.

Бағалау критерийі:

Өлеңді салыстырады, талдайды

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

 Тапсырма.«СКТ» әдісі. Жеке жұмыс.

«Отыз бірінші» қарасөзі мен «Өлең –сөздің патшасы- сөз сарасы» өлеңін салыстыра отырып талдаңыз
Авторы:
Жанры:
Тақырыбы:
Идеясы:
Естігенді ұмытпаудың төрт түрлі себебі бар:
1.         2.           3.              4.

Ой кеселдері:
Тәрбиелік түйіні:

Өмірде қолданысы:

Дескриптор:

• Қарасөздің авторын біледі;

• Қарасөздің жанрын біледі;

• Тақырыбын мәтіннің мазмұны арқылы таба алады;

• Фабуласын оқу арқылы идеясын ашады;

• Ұмытпаудың төрт түрлі себептерін біледі;

• Ой кеселдерін біледі;

• Тәрбиелік мәнін бойына сіңіре біледі;

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

Бағалау критерийі:

Тест тапсырмалары арқылы алған білімдерін пысықтайды.

Ойлау дағдысының деңгейі: Қолдану

«Тестілеу» әдісі. Жұптық жұмыс

Отыз бірініш қарасөз бойынша Bilimland порталындағы тест тапсырмаларын орындайды

Дескриптор

• Тест тапырмаларын орындайды

Дескрипторды ұсыну:

Топ басшысына дескриптор беремін. Сол бойынша топтағы оқушылардың аты-жөнін жазып, - + белгісін қойып отырады.

Кері байланыс.

BILIMLAND.KZ

https://bilimland.kz/kk/courses/qazaq-adebieti/6-synyp/lesson/abaj-qunanbajuly-otyz-birinshi-qarasoz

Ғаламтор сайттары.Оқулық

Қазақ әдебиеті. АРМАН-ПВ. armanpv.kz сайты

SOZDIK.KZ Түсіндірме сөздіктер.

Абайдың өлеңдер жинағы

BILIMLAND.KZ

https://bilimland.kz/kk/courses/qazaq-adebieti/6-synyp/lesson/abaj-qunanbajuly-otyz-birinshi-qarasoz

Соңы 6 мин

«Шығу билеті» әдісі

Шығу билеті

• Сіз бүгін не үйрендіңіз?

• Сіз тағы не білгіңіз келеді?

Үлестірме материалдарынан

Рефлексия 2 мин

«Қайық» әдісі.

Оқушылар түсті кемелерге өз туларын жабыстырады: қызыл –сабақ ұнады, жасыл –қызықсыз, қара- сабақ ұнаған жоқ