Учителница

Саба?ты? барысы:   Білімділер б?секесі

            ??рметті ?стаздар, о?ушылар  ж?не сайыс?а ?атысушы сайыскерлер! О?ушыларды? ой ?рісін ке?ейтіп, есте са?тау ?абілетін шындайтын, білімді жастарды аны?тайтын, білімге ?ызы?ушылы?тарын арттыратын «Білімділер б?секесі» атты танымды?   ойынымыз?а ?ош келді?іздер. Сайысымыз?а 7а, 7б  сынып о?ушылары ?атысады.

            Шын ж?йректер сыналады жарыста,

            Жарысты? ба орта жолда ?алыспа.

            ?діл?азы ба?алайды сіздерді

            Же?іс м?ре жа?ын ба, ?лде алыс па- деп орта?а  ?діл?азыларды ша?ырамыз.

1

2

3

Б?гінгі  ойынымызды? ережесімен  таныстырып  ?тейін.

 І.   Б?йге (Жауап на?ты, тез болу керек. ?р жауап?а он ?пай 

       беріледі.

 ІІ.  Тіл ?нері

 ІІІ.  Жал?астыру

 І?.  Жеті ж?мба?

 ?. Ма?ынаны тану

 ?І.  Жор?а

            ?нер менен білімде

            ?ркімні? ?з жолы бар.

            Сайысарлы? б?гінде,

          ?зіндік мені? ?нім бар,- дегендей, білімпаз жастарымыз ?здерін таныстырады.

І кезе?: "Б?йге". 

1. Тіл дыбыстарын зерттейтін ?ылым саласы?  (фонетика)

2. ?аза? тілінде неше с?з табы бар? (9)

3. ?аза? тіліндегі буын саны? (3)

4.Екі кісіні? с?йлесуі  (диалог)

5.?ш би  (Т?ле, ?азыбек, ?йтеке)

6.?ш арыс (С?кен, Ілияс, Бейімбет)

7. "?ызыл кітап"поэмасыны? авторы? ( ?адыр Мырза ?ли)

8."?аза? хрестоматиясын" кім жазды? ( Ыбырай Алтынсарин)

9.Абайды? немере а?ын інісі   (Ш?к?рім)

10."?амбар батыр"  жырында?ы ?амбарды? с?йген жары?  (Назым)

11."Мені? атым-?ожа" хикаятын кім жазды? ( Бердібек Со?па?баев)

12.Абайды? неше ?ара с?зі бар? (45)

13.Лексика нені зерттейді? (Тіл байлы?ын)

14.С?йлемні? т?рлаусыз м?шелері? ( Толы?тауыш, аны?тауыш, пысы?тауыш)

15.Абайды же?гелері кім деп атады? (Тел?ара)

16.Саяткерлік ??с? (Лашын)

17."Бес  н?рсеге асы? бол,  бес  н?рседен  ?ашы?  бол,  адам болам десе?із..." ?ле?іні? авторы?  (Абай)

18.К?ркем ?дебиетте адамны? сырт бітімін, кескін-кейпін, ж?ріс-т?рысын суреттеуді не деп атайды? (портрет)

19.Абылайды? шын аты? (?білманс?р)

20.?аза? тілі ал?аш мемлекеттік тіл м?ртебесін ?ай жылы алды? (1989ж)

 ІІ.  Тіл ?нері (мыны ?ріптерден с?з ??растыру)

І топ 

Мір?оекпса?                         Кемпір?оса?

кикежк?                                к?кжиек

болгус                                   глобус

мбматас                                 масштаб

рыасба?у                               бауырса?    

ІІ топ

инманот                                  антоним

лысамта                                  тасымал

уашбыняда                             баяндауыш

дуайшы?аны                           ай?ындауыш

тешекірг                                  шегіртке

ІІІ.  Жал?астыру (берілген с?здерден ма?ал ??растырамыз)

1.  А?а, ата, ?ария, ?ке: дария (А?ылды ?ария-а?ып жат?ан дария)

2. Тау, тас, жер, ??м: б?ла? ( ?ке- ас?ар тау, бала- а?ып жат?ан б?ла?)

3.Жа?сы, ?лгілі, ??ыпты, сыпайы: орамал  (Жа?сыны? ашуы ш?иі орамал кепкенше, жаманны? ашуы басы жерге жеткенше)

4.  ?ант, т?тті, бал, ащы: у  (бал там?ан тілден у да тамар)

5.Дала, ?й, орын, ел: т?тін   (Ту?ан ?йді? т?тіні жылы)

6.К?рші, дос, а?айын, бауыр: жылату  (Дос жылатып айтады)

7.Ата, бала, а?а, іні: базар  (Балалы ?й-базар)

8. Ана, апа, ?же, ?ке: Мекке   (Ана?ды Меккеге ?ш рет ар?алап апарса? да ?арызынан ??тыла алмайсы?)

9.Атты, топ, жаяу, ж?ргінші: ша? (Жаяуды? ша?ы шы?пас, жал?ызды? ?ні шы?пас)

10. К?п, аз, ?лкен, тайыз: тере?  (К?п ?ор?ытады, тере? батырады)

І?.  Жеті ж?мба? (логикалы? с?ра?тар берілген , ойланып жауап беруіміз керек)

1. Жерді? ортасында не бар?  (е)

2.Кімні? шашына  жауын жау?анда м?лдем су тимиді? (Та?ырбасты?)

3.Айжан мен Маржанны? ?келеріні? аттарын ата. Айжан мен Маржан-Ас?ар мен М?ратты? ?ыздары. Айжан Ас?арды? ?ызынан 2 жас кіші болса, б?ларды? ?р?айсысыны?  ?келеріні? аты кім?  (Айжан-М?ратты?, маржан-Ас?арды? ?ызы)

4. Арман, Аян,Аслан- а?айынды ?шеуі ?р сыныпта о?иды. Аслан Арманнан, ал Аян Асланнан кіші емес. Б?л ?йді? ?лкені, ортаншысы, кішісі кім? ( Е? ?лкені Аян, е? кішісі-Арман, ортаншысы-Аслан)

5.?ай ауылды? балалары? ?ділет, Еркін, Ерлан ?шеуі лагерьде кездесті. Б?ларды? біреуі К?ктастан, екіншісі А?тастан, ?шіншісі Мергеннен келген. Ерлан мен К?ктастан келген Еркін екеуі бір б?лмеге орналасты, б?ларды? екеуі де А?таста болып к?рмеген болса, ?ай бала ?ай ауылдан келген? (?ділет-А?тас, Еркін-К?ктас, Ерлан-Мергеннен келген)

6.Олар ?андай ба?а алды? ?сем, Арда?, Анар ?шеуі ?аза? тілден жазба ж?мысынан ?андай ба?а ал?анын с?ра?анда, м??алім "еш?айсысы? жаман ба?а ал?ан жо?сы?дар, біра? ?р?айсы?ызды? ба?асы ?р т?рлі. ?семні? ба?асы "3" те емес" деді. Сонда кім ?андай ба?а ал?ан? (?сем "5", Анар "4", Арда? "3" ал?ан)

7.Тауы?ты таразы?а бір ая?ымен т?р?анда, ?лшегенде 3 кг, ал екі ая?ымен т?р?анда неше кг болады?  ( екі ая?ымен т?рса да 3 кг болады)

 ?. Ма?ынаны тану. ( 3,7 сандарына байланысты тірек с?здер беріледі. ?р топ ?здеріні? санына байланысты ?лтты? ?ла?атты  ??ымдар айтады)

І топ 

?ш дана: (Абай, Шо?ан, Ыбырай)

?ш жа?ын: (Жан, мал, жар)

?ш арсыз: (?й?ы, к?лкі.тама?) 

ІІ топ

Жеті ?азына: (Ер жігіт, с?лу ?йел, а?ыл, ж?йрік ат, ?ыран б?ркіт, берен мылты?, ж?йрік тазы)

Жеті ж?т: ( ??р?а?шылы?, ж?т (мал ?ырылу), ?рт, оба, со?ыс, топан су, зілзала)

Жеті ата: ( бала, ?ке, ата, ар?ы ата, баба, т?п ата, тек ата)

?І.  Жор?а ( ия немесе жо?)

 І топ   

1.Бас?ар с?зі туынды етістік бола ма? (ия)

2.?ос с?здер  4 т?рге б?лінеді ме? (ия)

3. -?алы,-гелі,-?алы, -келі  т?л?алы к?семшелер жіктеле ме? ( жо?)

4. -?а,-ге, -?а,-ке барыс септігіні? жал?ауы ма? (ия)

5.Сан есім ма?ынасына ?арай 7 ге б?ліне ме? ( жо?)

6. Жамап отыр екен к?рделі етістік бола ма? (ия)

7. Жал?ауды? 4 т?рі бола ма? (ия)

8.Рим цифрмен берілген сан есімге дефис ?ойыла ма? (жо?)

9 ж?рна? ?шке б?лінеді ме? ( жо?)

10. -ыл,-іл,-л орта? етіс ж?рна?ы ма? (жо?)

ІІ топ

1.Ы?ы-жы?ы ?айталама  ?ос с?з бола ма? (жо?)

2.-у ж?рна?ы к?семшені? ж?рна?ы ма?  (жо?)

3. На?тылы тану?а болатын зат есім деректі ме? (ия)

4.?аза? тілінде  9 с?з табы бар ма? (ия)

5.Кімні?? нені?? с?ра?ы атау септіктікі ме? (жо?)

6. -?ан,-ген,-?ан,-кен есімшені? ж?рна?ы ма? (ия)

7.-дыр,-дір,-тыр,-тір ?згелік етіс ж?рна?ы ма? (ия)

8.Ойна, бас?ар с?здері туынды етістік пе? (ия)

9. Сол, осы, ?не  жіктеу есімдігі ме? (жо?)

10.?анша, неше реттік сан есім с?ра?ы ма? (жо?)

Б?гінгі "Білгірлер б?секесі"  атты  сайысымызды? ?орытындысын  шешу  ?шін ?діл?азылар?а с?з кезегін береміз. Келіп ты?да?андары?ыз?а, сайысымыз?а ?атысып  белсенділік к?рсеткендері?ізге  к?п-к?п  рахмет.

?