Геометриялы? денелерді? жазбасы

«Жаңаөзен қаласындағы №6 орта мектеп» мемлекеттік мекемесі

Геометриялық денелер бетінің жазбалары

(облыстық ашық сабақ, 9-сынып)

Дайындаған: сызу және бейнелеу өнері пәнінің

мұғалімі Исаева А. Х

Жаңаөзен 2016 жыл

Сабақтың тақырыбы: Геометриялық денелер бетінің жазбалары

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: оқушыларға геометриялық дене беттерінің жазбалары туралы

түсінік беру;

ә) дамытушылық: оқушылар көз алдына келтіру, елестету, кеңістікті ойлау

қабілеттерін дамыту, теориялық білімдерін тереңдету;

б) тәрбиелік: оқушылар сызбаны эстетикалық талапқа сай ұқыпты, дұрыс,

ойланып салуға және іздене білуге тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: геометриялық денелердің суреттері, макеттер

беттерінің жазбалары, түрлі-түсті қағаз, плакат, бор, сызғыш,

циркуль.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ.

Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, слайд, тапсырмалар, т.б

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі.

- оқушылармен амандасу, түгелдеу, көңіл-күйлерін анықтау;

- сызбаға назарларын аударып, құрал-жабдықтарын тексеру;

- оқушыларға жақсы көңіл-күй сыйлау:

Мейірімді жүрекпен

Ақ пейілді тілекпен

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық.

(оқушылар қолдарын шапалақтап, көңіл-күйлері көтеріледі)

• оқушыларды түстер арқылы (сары, қызыл түс) екі топқа бөлу. Сары түстілер тобы «Конус», ал қызыл түстілер тобы «Призма» деп атадалы.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

А) Сұрақтар арқылы:

1. Геометриялық денелер тобы қандай? /цилиндр, призма, пирамида, конус, шар, куб, параллелипипед/

2. Техникалық сурет дегеніміз не? /көз мөлшерін сақтай отырып, қолдан орындалған суретті айтамыз/

3. Сызық түрлерін атаңыздар. /жан, жіңішке, штрих, штрихпунктер, ирек сызықтары/

4. Масштаб дегеніміз не? Оның түрлері. /тетік кескіннің өлшемдерінің оның нақты өлшемдерінен қанша есе артық, қанша есе кем екенін көрсететін сан. Түрлері: кішірейту, үлкейту, нқты шамадағы масштаб/.

Ә) Детальдардың екі көрінісі арқылы үшінші көрініс табу:

1. Конустың профиль жазықтығын табу.

2. Призманың горизонталь көрінісін табу.

3. Цилиндрдің фронталь көрінісін табу.

4.Детальдің үш көрінісі арқылы көрнекі кескінін салу.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Оқушыларға жаңа тақырыпты түсіндіремін. Біз күнделікті өмірде, өндірісте және құрылыс саласында беттердің жазбаларымен жиі кездесеміз. Шырын құюға немесе үй қояндарына жем беруге арналған, сондай ақ мерекелік қорапшаларды, күнделікті тұрмыста қолданылатын консервілерді атап өтуге болады.

Ол үшін геометриялық денелердің жазбаларын құрастыра білу керек. Геометриялық денені бір жазықтықпен шектейтін барлық жақтардың немесе беттердің үйлестірілуіне алынған жайма геометриялық дене беттерінің жазбасы деп аталады. Барлық көпжақтардың, призмалардың, пирамидалардың, цилиндрлік, конустық, басқа да беттердің дәл жазбалары болады.

Призманың толық беті бүйір беттен және өзара тең екі жоғарғы және төменгі табаннан тұрады. Алты бұрышты призманың бүйір беті, ені дұрыс алтыбұрышты қабырғасына тең. Ал ұзындығы призманың биіктігіне тең. Призманың толық жазбасына оның жоғарғы және төменгі табандарын біріктіру керек.

Цилиндр мен конустың беттерінің жазбасы. Цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы тік бұрыштан және екі дөңгелектен тұрады. Тік бұрыштың бір қабырғасы цилиндрдің биіктігіне ал екінші қабырғасы оның табанындағы дөңглек шеңбердің ұзындығына тең. Жазбаның сызбасында тік бұрыштың диаметрлері цилиндрдің табанының диаметріне тең болатын екі дөңгелекті біріктіреді.

Жазбалардың сызбаларын безендіу кезінде фигураның кескінінің үстіне белгісін түсіреміз. Бүктеу сызықтары екі нүктелі штрихпунктер сызықтарымен жүргізіледі.

ІҮ. Оқушылармен шығармашылық жұмыс.

1-тапсырма.

«Конус» тобына: цилиндр, шар, конус, шеңбердің горизонталь көрінісін сызу;

«Призма» тобына: пирамида, призма, көпжақты денелердің горизонталь көрінісін сызу.

2-тапсырма.

«Конус» тобына: пирамида, призма, конус, үшбұрыштың фронталь көрінісін сызу;

«Призма» тобына: конус, шар, цилиндрдің фронталь көрінісін сызу.

Ү. Сабақты бекіту.

(сұрақтар арқылы)

1. Геометриялық дене беттерінің жазбасы дегеніміз не?

2. Алты бұрышты призманың бүйір беті неге тең?

3. Цилиндрдің бүйір бетінің жазбасы неге тең?

4. Тіктөртбұрыштың бір қабырғасы неге тең?

ҮІ. Бағалау.

Сұрақтарға дұрыс, әрі нақты жауап беріп, сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалаймын.

ҮІІ. Үй тапсырмасы.

Оқушыларға жаңа тақырыпты оқып келуді және 147-суретті, конустың жазбасын сызып келуді тапсырамын.