Аксонометриялық проекция сабақ жоспары

Батыс Қазақстан облысы

Қаратөбе ауданы

Мұхит атындағы жалпы орта білім беретін мектебі

Бейнелеу өнері және сызу пәні мұғалімі Рахметова Жазира Ниязқызы

Сыныбы: 9

Сабақтың тақырыбы: Аксонометриялық проекциялар туралы жалпы мағлұматтар

Сабақтың мақсаты: а) аксонометриялық проекциялардың салыну жолдарын, оларды сызбада дұрыс орналасуын түсіндіру, үйрету.

ә) оқушылардың логикалық талдау және алған білімдерін практикада дұрыс қолдануын дамыту.

б) оқушыларды сызбада ұқыпты орындауға, сызбаны тиянақты сызып аяқтауға баулу.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, үйрету, сұрақ - жауап

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, сөзжұмбақ, сызба үлгілері

Пәнаралық байланыс: геометрия, бейнелеу өнері

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру бөлімі:

• оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындықтарын тексеру

1. Үй тапсырмасын тексеру. (Оқушыларға интерактивті тақтадан слайд арқылы жаңа сабақты түсіндіру, мысалдар келтіру, аксонометриялық проекцияларды тұргызу әдісін үйрету)

• Оқушылар өткен сабағымызда түзу сызықтың кесіндісі мен жазық фигураның эпюрін салған болатынбыз.

• Сонымен , оқушылар өткен сабағымызды еске түсіріп, сұрақтарға жауап береміз.

• Сұрақтар

• 1. Проекциялар жазықтықтарына көлбеу орналасқан түзу кесінділері қалай проекцияланады?

• 2. Проекциялар жазықтықтарына параллель орналасқан түзу кесінділері қалай проекцияланады?

• 3. Проекциялар жазықтықтарына перпендикуляр орналасқан түзу кесінділері қалай проекцияланады?

• 4. Проекциялар жазықтықтарына параллель орналасқан жазық фигуралар қалай проекцияланады, параллель ме әлде көлбеу ме?

Үйге 4-тапсырма берген болатынмын, сол тапсырмаларды ашып қоямыз мен тексеріп өтемін.

4 тапсырма. Нұсқа – 1.

D x-95 y-5 z-20

E x-60 y-5 z-0

F x-20 y-55 z- 45

Тақтаға қараймыз, біздің жазық фигурамыз нақты осылай шықтыма?

Үй тапсырмасын тексеру. Дұрыс орындап келген оқушыларды атап айту.

1. Жаңа сабақ

Оқушылар адамдар күнделікті өмірде, өндіріс жағдайында кескіндеудің әртүрлі әдістерін қолданады: орталық немесе перспективалық проекция, аксонометриялық проекциялар, тікбұрышты проекциялар, т.б.

Аталған әдістер бір-бірінен кескіндеу сипатымен, сол сияқты тұрғызу шартымен де ерекшеленеді.

Керек есепті шешуге мүмкіндік беретін кескіндерді қайтымды , мүмкіндік бермейтін кескінді қайтымсыз деп атайды.Сызуда қайтымды кескіннің екі түрі - АКСОНОМЕТРИЯ мен МОНЖ эпюрі қарастырылады.

ЭПЮР – француз сөзі, қазақшаға аударғанда жазық сызба деген мағына береді. Француз ғалымы ГОСПАР МОНЖ / 1746 – 1818 / дың құрметіне қайтымды кескін Монж эпюрі деп аталған.

Аксонометрия (гректің “axco” - ось және “metreo” – өлшеу) осьтер бойынша өлшеу дегенді білдіреді. Аксонометриялық проекциялардың негізгі артықшылығы – көрнекілігінде және бейнеленген заттың көлемін жалпылама көрсетуінде, сондықтан оны заттың құрылымдық пішінін түсінуді жеңілдету үшін сызбаға иллюстрация ретінде қолданады.

Проекциялау әдісі

Проекциялар жазықтықтарын гректің п / пи / әрпімен белгілеп, бір бірінен ажырату үшін жоғарғы немесе төменгі индекстер пайдаланылады.

П’ – аксонометриялық проекциялар жазықтығы ;

П₁ – горизонталь проекциялар жазықтығы;

П_{2 –} фронталь проекциялар жазықтығы;

П₃ –профиль проекциялар жазықтығы

Оxyz жүйесін натурал координаталар жүйесі дейді.

• I О А_хI- абсциссиясы.

• I А_х А₂I- ординатасы.

• I А₂ А I- аппликатасы.

• ОА_хА₂А- сынық сызығы А нүктесінің координатасының сынық сызығы дейді.

1 Проекциялар бағыты жазықтығына перпендикуляр болса, аксонометрия тік бұрышты деп аталады.

2 Егер проекциялау бағыты проекциялар жазықтығына перпендикуляр болмаса аксонометрия қиғаш бұрышты деп аталады.

3 Аксонометрияның V=Н=W , болатын жеке түрін изометрия дейді. ИЗОМЕТРИЯ –грек сөзі / бірдей өлшем / деген мағына береді.

1. Бұрмалану көрсеткіштерінің екеуі өзара тең және олар үшіншісіне тең болмайтын түрін диметрия деп атайды. ДИМЕТРИЯ – грек сөзі / екі өлшем / дегенді білдіреді.

2. АКСОНОМЕТРИЯ ның біз танысатын екі түрі бар олар.Тік бұрышты изометрия , қиғаш бұрышты фронталь диметрия .

Мына текшелердің қайсысы изометрия, қайсысы диметриялық проекцияда орналасқан?

Сөзжұмбақ «Проекция»

1. Фронталь, горизонталь проекциялар жазықтығына тағы бір вертикаль жазықтық орналасқан, ол қандай жазықтық? Профиль

2. Бізге қарсы орналасқан вертикаль проекция жазықтығын қандай жазықтық деп атайды? Фронталь

3. Фигураны жазықтыққа кескіндеген кезде проекциялаушы сәулелер бір нүктеден тарайтын болса, мұндай әдісті қалай проекциялау деп атайды? Орталық

4. Координаттарының екі осінің көлбеулігі бірдей, үшіншісі басқаша болатын аксонометриялық проекция түрі? Диметрия

5. Координаттар жүйесінің осімен Oz жүйесі не деп аталады? аппликата

6. Координаттар жүйесінің осімен Oх жүйесі не деп аталады? Абсцисса

7. х және у осьтерінің көлбеулігі бірдей, барлық үш ось бойынша өлшемдер бірдей кемиді, бұл аксонометриялық проекцияның қай түрі? изометрия

8. Осьтер бойынша өлшеу дегенді білдіретін проекция түрі? аксонометрия

1. Практикалық кезең.

Екі көрінісі суретте берілген детальдың аксонометриялық проекцияларын салудың жалпы тәсілін қарастырайық.

Оқушылар тақтада берілген текшеге қарап өлшемдерін түсіріп, сызба орындауға кіріседі. Текшенің изометриялық, диметриялық проекциясын орындау. Әр қатардан бірінші болған оқушыларды тақтаға шығарып, тақтаға сызып көрсеттіру.

5. Қорытынды:

Тестпен жұмыс. Жауабын жаз.

1. Бұрмалану көрсеткіші Х,У,Z осітерінде 1-ге тең болатын аксонометрилық проекция түрі ------------------------------------------ (изометрия)

2. Бұрмалану көрсеткіші Х,Z- осітерінде 1- ге , ал У осінде 0,5 –ке тең болатын аксонометриялық проекция түрі----------------------- (диметрия)

3. Аксонометриялық проекциялар саны--------------------------------------( 2)

4. Аксонометриялық немесе перспективалық проекциялар ережелері мен көз мөлшермен пропорциясын сақтай отырып , қолмен орындалған нәрсе кескіні-------------------------------------------- (техникалық сурет)

5. Тік бұрышты изометриялық проекцияда остерінің бұрыштары мен бұрмалану көрсеткіші ---------------------------------------- (K=xyz= 120)

6. Бағалау: Оқушылар бірі – бірінің жауаптарын тексеріп, бағалайды.

Сабақ соңында барлық оқушылар тесттің қорытындысымен практикалық тапсырманы дұрыс орындағандар аталып бағаланады.

1. Үйге тапсырма:

Изометриялық, диметриялық осьтерді тұрғызу.

Детальдың диметриялық проекциясын салыңдар . Тақтадан детальдың өлшемдерін дәптерлеріне түсіріп алады.