Ма?саты: Ау?ан о?и?асыны? тарихи ма?ыналы? а?и?атын ашу
Т?уелсіздік жолында к?рескен а?аларымызды? ерлігін кейінгі ?рпа??а ?лгі ете отырып, жастарды Отанс?йгіштікке, ерлікке баулу, Ау?ан со?ысы ардагерлеріне ??рмет к?рсету
К?рнекілігі: Проектор, экран, компьютер, слайдтар
Т?рі: кіріктірілген – интеллектуалды
т?рбие іс – шарасы (сыр - с?хбат, т?сіндіру, сайыс )
Жоспары:
І. Ерлік саба?ыны? ашылуы
ІІ. ?она?тарды таныстыру
ІІІ. «Ау?ан а?и?аты». Ау?анстан со?ысы тарихына
?ыс?аша м?лімет
І?. «Ардагермен с?хбат»
?. «Жауынгер ж?не жас?лан» сайысы
?І. ?орытынды.
Барысы:
1 – ж?ргізуші
??рметті ?она?тар, ?стаздар мен студенттер! Интернациолист жауынгер а?аларымызды? ??рметіне арнал?ан «Ау?анстан а?и?аты» ерлік саба?ымыз?а ?ош келді?іздер!
ІІІ. «Ау?ан а?и?аты». Ау?анстан со?ысы тарихына ?ыс?аша м?лімет
1 – ж?ргізуші
Ау?анстан жеріндегі со?ыс тарих беттерінде ?зіндік із ?алдырды. Тарих бетінен сызып алып тасталмайтын б?л со?ысты? ?ыс?аша тарихын с?з етейік.
1 - о?ушы:
Алдымызда?ы а?панны? 14 - інде КСРО ?скерлеріні? Ау?анстан жерінен шы??анына 24 жыл болады. Ау?анстан?а армияны енгізу туралы шешім 1979 жылды? 12 желто?санында Ке?естер Ода?ыны? Коммунистік партиясыны? Орталы? Комитетіні? Саяси бюросыны? отырысында ?абылданып, аса ??пия ?аулымен бекітілді. ?ызыл Армияны? шектеулі континенті он жыл бойы ау?ан хал?ымен бірге со?ыс ?рекеттерін ж?ргізді. Ау?анстан жерінде интернационалды? борышын ат?ар?ан ?ызыл Армия жауынгерлерінен бас?а да, к?птеген ?ауіпсіздік ?ызметіні? ж?не ішкі істер органдарыны? ?ызметкерлері де болды.
1986 жылды? а?панында бол?ан КОКП ХХ?ІІ съезінде М. Горбачев ?скерді кезе? - кезе?ге б?ліп, ау?ан жерінен шы?ару керектігін м?лімдеді. 1989 жылы а?панны? 14 к?ні КСРО – ны? со??ы ?скери б?лімі Кабулдан шы?ты.
«Ау?ан со?ысыны? таби?аты да тарихы да ?згеше. Ол уа?ытта 18 бен 20 – ны? арасында?ы ?рімдей жастар, бас - ая?ы 22 мы? ?аза?станды? ?зге азаматтар мамыражай тіршілік етіп жат?ан кезде б?тен елде ?здеріні? ел алдында?ы борышын ?теді. Со?ыс деген ?аралы ??ым. Ау?ан со?ысында мерт бол?андар мен ардагерлерді? алдында ?ашанда бас иеміз»,- Ау?ан со?ысына КСРО ??рамына 22 000 ?аза?станды? ?атысты. 2 238 к?нге созыл?ан со?ыста 924 ?аза?станды? мерт болып, 1015 жауынгер м?гедек болып ?айтты. 21 адам хабар – ошарсыз кетті.
2 – о?ушы:
КСРО ?скерлеріні? Ау?аныстан жерінен шы??анына 24 жыл толуын атап ?ту ?арса?ында «?аза?стан - 2050» стратегиясы: ?алыптас?ан мемлекетті? жа?а саяси ба?ыты» атты ?Р Президенті Н?рс?лтан Назарбаевты? Жолдауына ?атысты ?аз. а?парат тілшілерімен ой б?ліскен М?жіліс депутаты, Ау?ан со?ысыны? ардагері Ба?ытбек Сма??л жастарды ел ?шін е?бек етуге ша?ырады.
«Е? алдымен айтарым, адам баласын жа?сылы??а ?міттендіріп, жа?сылы??а жетелеген лазым. Жаманды?ты? бір кілті ашылса, адамны? да, ?о?амны? да ?ал?ан ?мірі к?респен ?теді. Елбасыны? биыл?ы Жолдауы ?аза?станны? ?лемдік де?гейдегі беталысы мен ба?ытын ай?ындап берді. Президентіміз Жолдауын жастар?а арнады. Шын м?нінде, б?гінгі жастар ?згеше. Т?уелсіз елді? т?л перзенттері, санасы т?уелсіз, ойы озы?, білімі ас?а? азаматтар. Жастар жауапкершілікпен ?атар, ауыртпашылы?ты да сезінуі керек,»- дей келе Ау?ан со?ысыны? ардагері б?гінгі е?бек майданын кешегі ау?ан со?ысына те?еді.
1 – ж?ргізуші:
- Осы?ан байланысты ?азіргі жастар?а ?ойылатын талап ?те жо?ары де?гейде екенін біле отыра жастарды? білім алу?а, е?бекке деген, Отан ?ор?ау?а деген жауапкершілігі ?аншалы?ты де?гейде екені жайлы ой б?лісе отырса?ыздар
-
2 – ж?ргізуші
?рпа??а аманат
Баласы батыр ту?аннан
Денесін сумен жу?аннан
Батыр да халы? ?аза?пыз
Кіндігін т?йіп бу?аннан
Даламен бірге ?айнасып
К?кпенен бірге жайнасып
К?ршімен тату, жауына ?ату
?араса? егер бай?асып
Тамыры тере? кететін
Жайна?ан дархан мекенім
Бар ма екен шіркін жал?анда
?азахияма жететін
Осындай елді ??ра?ан
Бабадан ?ал?ан м?радан
Жастар?а сар?ыт ерлігі
Сел болар а?са жырадан
Ел ?шін ?ткен батырлар
Шайырлар менен а?ындар
К?ш пенен т?йсік, а?ылды
Ба?ындыра ал?ан дарындар
Оларды? ерлік т?лімі
Хал?ына ай?ын м?лімді
??ына алса керекті
?азіргі ?л - ?ыз х?лі?ді
Атойлап шап?ан батырлар
Рухын ?айрап а?ындар
?рпа?ым аман болсын деп
?ыршынбасын деп жатырдан
Ел ?ші ?иып ??р жанды
?стан?ан елміз бір за?ды
Биікке ?ой?ан ?аза?пыз
Ар - ?ятпенен ?жданды
Жауына к?шін к?рсетіп
Ізіне ерген ел сеніп
Жастар?а б?гін аманат
Жасал?ан істер белсеніп
Бабалар сал?ан сара жол
?шпейтін м??гі дара жол
?рпа??а б?гін аманат
?ор?ай біл хал?ым пана бол
1 – ж?ргізуші:
«Ерлік - жан д?ниені? ?лы ?асиеті» деген екен бір дана ?ария. ?міріні? ?лшеулі бір б?лігі, жау?азын жасты? ша?ыны? с?белі ?лесін о? пен от астында ?ткізіп, та?дырды? жауызымен елге аман – сау оралып, ту?ан жерімен ?ауыш?ан майдангер а?аларымызбен кездесіп, б?гінгідей с?хбат ж?ргізу – біз ?шін бір ?анибет.
І?. «Ардагермен с?хбат»
- ?азіргі бейбіт заман сарбаздарынан ?андай батырлы?, ерлік ?асиеттерін к?ріп ж?рсіз?
- ?з т?жірибе?ізден ?азіргі жастар ?з еліні? патриоты ретінде ?андай болу керек деп ойлайсыз?
- «Ерлік, батырлы?, жауынгерлік» ??ымдарын жастар арасында ?алай насихатта?ан д?рыс деп ойлайсыз?
1 – ж?ргізуші:
Он жыл?а тарта созыл?ан б?л со?ысты? ая?талуы да ауыр болды. Бізді? білетініміз 15 а?пан 1989 жылы 40- армияны? Ау?ан жерінен генерал Боир Громовты? шы?уы еді. Шын м?нінде о?и?а бас?аша бол?ан. Со?ыс бітсе де шекаралар мен негізгі ??рамалар ?алдырыл?ан. Со??ы шы?ушы ?аза?станды? офицер Виктор Харичев бас?ар?ан шекарашылар. Олар еш?андай с?н – салтанатсыз. ??ша??а ал?ан г?лдерсіз Ау?ан жеріндегі со?ысты? а?ыр?ы н?ктесін ?ойды. ?кінішке орай б?ны ?ркім біле бермейді.
Ау?анстан ке?ес ?скерлеріні? шы?арыл?анына 24 жыл ?тсе де, сол кездегі жауынгерлер б?гінгі бейбіт ?мірді? е?беккерлері со?ыс жарасынан айы?а алмай келеді. Б?гін ?зімізбен бірге сыр еліні? к?сегесін к?гертуге атсалысып ж?рген ау?анды? ардагер жауынгерлерді ?адірлеп – ??рметтеу – бізді? борышымыз.
ІІІ. «Жауынгер ж?не жас?лан» сайысы
О?ушы:
Мен ?аза?пын, ?ланымын елімні?,
Мен ?аза?пын, тірегімін жерімні?.
?ланымын туын к?кке к?терген,
Болаша??а ал?а бастап жетелер.
?иынды?ын ?аза?ымны? ?р?ашан
?айыспайтын ?ара нардай к?терер.
2 - ж?ргізуші: ??рметті ?она?тар келесі кезекте «Жауынгер ж?не жас?лан» сайысын назарлары?ыз?а ?сынамыз. Орта?а жауынгер – интернациалсит пен жас?ландарды ша?ырамыз.
Просмотр содержимого документа
«Урок на тему "Афганистан"»
Ауған ақиқаты
Мақсаты: Ауған оқиғасының тарихи мағыналық ақиқатын ашу
Тәуелсіздік жолында күрескен ағаларымыздың ерлігін кейінгі ұрпаққа үлгі ете отырып, жастарды Отансүйгіштікке, ерлікке баулу, Ауған соғысы ардагерлеріне құрмет көрсету
Көрнекілігі: Проектор, экран, компьютер, слайдтар
Түрі: кіріктірілген – интеллектуалды
тәрбие іс – шарасы (сыр - сұхбат, түсіндіру, сайыс )
Жоспары:
І. Ерлік сабағының ашылуы
ІІ. Қонақтарды таныстыру
ІІІ. «Ауған ақиқаты». Ауғанстан соғысы тарихына
қысқаша мәлімет
ІҮ. «Ардагермен сұхбат»
Ү. «Жауынгер және жасұлан» сайысы
ҮІ. Қорытынды.
Барысы:
1 – жүргізуші
Құрметті қонақтар, Ұстаздар мен студенттер! Интернациолист жауынгер ағаларымыздың құрметіне арналған «Ауғанстан ақиқаты» ерлік сабағымызға қош келдіңіздер!
2 – жүргізуші:
Жаулардан қарсы келген жасқанбаған
Жасаған ерлігіне мастанбаған.
Ұрпаққа өмір жолың өнеге боп,
Тарихта ардагерлер асқан бағаң – деп батылдық пен ерліктің ерен үлгісін көрсеткен қаһарман жерлестеріміз біздің ортамызда. Бүгінгі кешке қатысушы қонақтарымызбен таныстырайық.
ІІІ. «Ауған ақиқаты». Ауғанстан соғысы тарихына қысқаша мәлімет
1 – жүргізуші
Ауғанстан жеріндегі соғыс тарих беттерінде өзіндік із қалдырды. Тарих бетінен сызып алып тасталмайтын бұл соғыстың қысқаша тарихын сөз етейік.
1 - оқушы:
Алдымыздағы ақпанның 14 - інде КСРО әскерлерінің Ауғанстан жерінен шыққанына 24 жыл болады. Ауғанстанға армияны енгізу туралы шешім 1979 жылдың 12 желтоқсанында Кеңестер Одағының Коммунистік партиясының Орталық Комитетінің Саяси бюросының отырысында қабылданып, аса құпия қаулымен бекітілді. Қызыл Армияның шектеулі континенті он жыл бойы ауған халқымен бірге соғыс әрекеттерін жүргізді. Ауғанстан жерінде интернационалдық борышын атқарған Қызыл Армия жауынгерлерінен басқа да, көптеген қауіпсіздік қызметінің және ішкі істер органдарының қызметкерлері де болды.
1986 жылдың ақпанында болған КОКП ХХҮІІ съезінде М. Горбачев әскерді кезең - кезеңге бөліп, ауған жерінен шығару керектігін мәлімдеді. 1989 жылы ақпанның 14 күні КСРО – ның соңғы әскери бөлімі Кабулдан шықты.
«Ауған соғысының табиғаты да тарихы да өзгеше. Ол уақытта 18 бен 20 – ның арасындағы өрімдей жастар, бас - аяғы 22 мың қазақстандық өзге азаматтар мамыражай тіршілік етіп жатқан кезде бөтен елде өздерінің ел алдындағы борышын өтеді. Соғыс деген қаралы ұғым. Ауған соғысында мерт болғандар мен ардагерлердің алдында қашанда бас иеміз»,- Ауған соғысына КСРО құрамына 22 000 қазақстандық қатысты. 2 238 күнге созылған соғыста 924 қазақстандық мерт болып, 1015 жауынгер мүгедек болып қайтты. 21 адам хабар – ошарсыз кетті.
2 – оқушы:
КСРО әскерлерінің Ауғаныстан жерінен шыққанына 24 жыл толуын атап өту қарсаңында «Қазақстан - 2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жолдауына қатысты қаз. ақпарат тілшілерімен ой бөліскен Мәжіліс депутаты, Ауған соғысының ардагері Бақытбек Смағұл жастарды ел үшін еңбек етуге шақырады.
«Ең алдымен айтарым, адам баласын жақсылыққа үміттендіріп, жақсылыққа жетелеген лазым. Жамандықтың бір кілті ашылса, адамның да, қоғамның да қалған өмірі күреспен өтеді. Елбасының биылғы Жолдауы Қазақстанның әлемдік деңгейдегі беталысы мен бағытын айқындап берді. Президентіміз Жолдауын жастарға арнады. Шын мәнінде, бүгінгі жастар өзгеше. Тәуелсіз елдің төл перзенттері, санасы тәуелсіз, ойы озық, білімі асқақ азаматтар. Жастар жауапкершілікпен қатар, ауыртпашылықты да сезінуі керек,»- дей келе Ауған соғысының ардагері бүгінгі еңбек майданын кешегі ауған соғысына теңеді.
1 – жүргізуші:
- Осыған байланысты қазіргі жастарға қойылатын талап өте жоғары деңгейде екенін біле отыра жастардың білім алуға, еңбекке деген, Отан қорғауға деген жауапкершілігі қаншалықты деңгейде екені жайлы ой бөлісе отырсаңыздар
-
2 – жүргізуші
Ұрпаққа аманат
Баласы батыр туғаннан
Денесін сумен жуғаннан
Батыр да халық қазақпыз
Кіндігін түйіп буғаннан
Даламен бірге қайнасып
Көкпенен бірге жайнасып
Көршімен тату, жауына қату
Қарасаң егер байқасып
Тамыры терең кететін
Жайнаған дархан мекенім
Бар ма екен шіркін жалғанда
Қазахияма жететін
Осындай елді құраған
Бабадан қалған мұрадан
Жастарға сарқыт ерлігі
Сел болар ақса жырадан
Ел үшін өткен батырлар
Шайырлар менен ақындар
Күш пенен түйсік, ақылды
Бағындыра алған дарындар
Олардың ерлік тәлімі
Халқына айқын мәлімді
Ұғына алса керекті
Қазіргі ұл - қыз хәліңді
Атойлап шапқан батырлар
Рухын қайрап ақындар
Ұрпағым аман болсын деп
Қыршынбасын деп жатырдан
Ел үші қиып құр жанды
Ұстанған елміз бір заңды
Биікке қойған қазақпыз
Ар - ұятпенен ұжданды
Жауына күшін көрсетіп
Ізіне ерген ел сеніп
Жастарға бүгін аманат
Жасалған істер белсеніп
Бабалар салған сара жол
Өшпейтін мәңгі дара жол
Ұрпаққа бүгін аманат
Қорғай біл халқым пана бол
1 – жүргізуші:
«Ерлік - жан дүниенің ұлы қасиеті» деген екен бір дана қария. Өмірінің өлшеулі бір бөлігі, жауқазын жастық шағының сүбелі үлесін оқ пен от астында өткізіп, тағдырдың жауызымен елге аман – сау оралып, туған жерімен қауышқан майдангер ағаларымызбен кездесіп, бүгінгідей сұхбат жүргізу – біз үшін бір ғанибет.
ІҮ. «Ардагермен сұхбат»
- Қазіргі бейбіт заман сарбаздарынан қандай батырлық, ерлік қасиеттерін көріп жүрсіз?
- Өз тәжірибеңізден қазіргі жастар өз елінің патриоты ретінде қандай болу керек деп ойлайсыз?
- «Ерлік, батырлық, жауынгерлік» ұғымдарын жастар арасында қалай насихаттаған дұрыс деп ойлайсыз?
1 – жүргізуші:
Он жылға тарта созылған бұл соғыстың аяқталуы да ауыр болды. Біздің білетініміз 15 ақпан 1989 жылы 40- армияның Ауған жерінен генерал Боир Громовтың шығуы еді. Шын мәнінде оқиға басқаша болған. Соғыс бітсе де шекаралар мен негізгі құрамалар қалдырылған. Соңғы шығушы қазақстандық офицер Виктор Харичев басқарған шекарашылар. Олар ешқандай сән – салтанатсыз. Құшаққа алған гүлдерсіз Ауған жеріндегі соғыстың ақырғы нүктесін қойды. Өкінішке орай бұны әркім біле бермейді.
Ауғанстан кеңес әскерлерінің шығарылғанына 24 жыл өтсе де, сол кездегі жауынгерлер бүгінгі бейбіт өмірдің еңбеккерлері соғыс жарасынан айыға алмай келеді. Бүгін өзімізбен бірге сыр елінің көсегесін көгертуге атсалысып жүрген ауғандық ардагер жауынгерлерді қадірлеп – құрметтеу – біздің борышымыз.
ІІІ. «Жауынгер және жасұлан» сайысы
Оқушы:
Мен қазақпын, Ұланымын елімнің,
Мен қазақпын, тірегімін жерімнің.
Ұланымын туын көкке көтерген,
Болашаққа алға бастап жетелер.
Қиындығын қазағымның әрқашан
Қайыспайтын қара нардай көтерер.
2 - жүргізуші: Құрметті қонақтар келесі кезекте «Жауынгер және жасұлан» сайысын назарларыңызға ұсынамыз. Ортаға жауынгер – интернациалсит пен жасұландарды шақырамыз.
1. Блиц сұрақтар
2 топқа 9 сұрақтан сұрақтар қойылады.
1. Қазақстан Республикасында неше облыс бар?
14
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы қашан қабылданды?
1995 жылы 30 тамыз
3. Қазақстан Республикасының азаматтары мемлекеттік, қоғамдық істегі қызметі, еңбектегі жетістіктері мен жауынгерлік ерліктері үшін ордендермен марапатталады. ҚР - да қандай ордендер беріледі.
5. Қазақстан Республикасында Мемлекеттік рәміздер күні
4 маусым
6. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі кім?
Жақсыбеков Әділбек Рыскелдіұлы
2 Мозайка
2 топқа 2 түрлі сурет қиындылары беріледі. Тез уақыт аралығында жинау қажет.
3. Әуенді тап
1. Елім менің /Б. Тлеуханов/
2. Көк тудың желбірегені / Ақсұңқар Әбілтай/
3. Айналдым елім / Жігіттер кв./
4. Қазақ елі осындай /М. Арапбаева/
5. Мен Қазақпын /Е. Құдайбергенов/
6. «Атамекен» /Е. Қасанғалиев/ әндері 2 топқа жасырылады.
ІҮ. Қорытынды сөз / Ой түйін/
Жүргізуші: Құрметті көрермендер, Бүгінгі Ерлік сабағынан түйген ойларыңыз. Қысқа - нұсқа
1 - Жүргізуші:
- Өтер жылдар, айлар тағы алыстап
Тағдыр талай тауқыметін табыстар.
Өздеріңді жырлап өтер ұрпағың
Ауғандағы азап шеккен арыстар - деп ақын жырлағандай, өмір тоқтамайды, ерлік өлмейді, замандарға жалғаса береді. Бұған дәлел бүгінгі ортамызда жүрген ауғандық жауынгерлеріміз, бейбіт өмірдегі жарқын істері, қоғамдық жұмыстарға белсенділіктері, түрлі кәсіпті игерудегі ерен еңбектері ұмтылмақ емес.
2 - Жүргізуші:
Сонау Ауған жерінде қару асынып мұң арқалаған сын сағаттарда бірін - бірі бауыр дескен азаматтар бүгінгі таңда еліміздің түкпір - түкпірінде еңбек етуде. Аяулы ағалар уақыт тауып келгендеріңізге рахмет! Сіздерге ұзақ ғұмыр, денсаулық, жанұяларыңызға бақыт тілейміз! Аспанымыз ашық болсын, бейбіт өмір жасай берсін.
