Ежелгі Бактрия ашы? саба?

Сабақтың тақырыбы: Ежелгі Бактрия

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

Оқушыларда ежелгі Бактрия мемлекеті, табиғаты, мәдениеті туралы түсінік қалыптастыра отырып,мәтінді түсіне оқуына көңіл бөлу.

Дамытушылық:

Ойлауға,ойын ашық айта білу,еркін сөйлей білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік: Өзгенің пікірін тыңдауға, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі:

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру

Тест сұрақтары:

1.Кім өзін парсылардың алғашқы патшасымын деп жариялады:

А) Дарий

В) Кир

С) Астиаг

Д) Набонид

2. Парсы патшасы Камбиз ол елге жорық жасап, оны бағындырды:

А) Палестинаны

В) Вавилонды

С) Египетті

Д)Мидияны

3.І Дарий мемлекетті бөлді:

А) 10 аймаққа

В) 15 аймаққа

С) 20 аймаққа

Д) 25 аймаққа

4. Парсы мемлекетінде ол дарик деп аталды:

А) Дарийдің кеңесшілері

В) Парсы шаруалары

С) Дарийдің балалары

Д) Таза алтыннан жасалған ақша

5. І Дарий Парсы патшасының тағына отырды:

А) Б.з.б. 422 жылы

В) Б.з.б. 522 жылы

С) Б.з.б. 622 жылы

Д) Б.з.б. 512 жылы

6.Парсы патшалығында бұл жолмен сауда керуендері ағылып, жүріп жатты

А) Парсы жолы

В) Ұлы Жібек жолы

С) Дарий жолы

Д) Патша жолы

7. Б.з.б. 518 жылы І Дарий ....... қарсы жорыққа шықты

А) Сақтарға

В) Ассириялықтарға

С) Гректерге

Д) Римдіктерге

8.Ол ілімнің мәні жақсылық, қайырымдылық пен жамандық, қатыгездік арасындағы күрес

А) Ислам

В) Христиандық

С) Буддизм

Д) Заратуштра

9.Парсыларда жақсылықтың құдайы:

А) Митра

В) Ахурамазда

С) Мардук

Д) Шива

10. Парсыларда жабайы аңдар мен жыртқыштардың қамқоршысы:

А) Анхра Манью

В) Митра

С) Хануман

В) Кали

ІІІ. Қорытындылау

1.Парсы мемлекеті қайда пайда болды? Иран үстіртінің оңтүстінде, Вавилонның оңтүстік- шығысында

2.Жаулап алған жерлері: Мидия, Вавилон, Финикия мен Палестина, Орта Азия, Египет

3.І Дарий туралы не айтуға болады? ( Елді 20 аймаққа бөлді, ақша шығарды, үлкен жол салды, Б.з.б. 518 жылы сақтарға жорығы сәтсіз болды, Шырықтың ерлігі)

ІV. Жаңа тақырыпты өту жоспары.

Қабылдауды ұйымдастыру.

Сабақ басталмас бұрын сөздер тақтаға ілінеді.

Мұғалім сөздерді түсіндіреді.

Тірек сөздер: 14сөз

1. Тәжікстан

2. Ауғанстан

3. Парсылық шығармалар

4. Сарайлар, қорғандар

5. Құрылыс істері

6. Тулары биік көтерілген ел

7. Спаретр

8. Чжан Цянь,Сыма Цянь

9. 360 талант

10. Б.з.б І мыңжылдық

11. Мың қаланың билеушілері

12. Базар

13. Мәдениет ошағы ( Ай Ханум ,Окс храмы)

14. Тәуелсіздік үшін күрес

1. Мәтінмен жұмыс:

• Бүгін сендермен Ежелгі Бактрия атты жаңа тақырып өтеміз.

• Барлығымыз мәтінді оқымас бұрын, уақытты белгілеп алайық, мәтіннің көлеміне қарай 10 минут уақыт беріледі.

• Мәтінді оқып болғаннан кейін, мәтіннен тірек сөздерді табамыз. 14 сөз.

Ұғынуды ұйымдастыру.

Қарама-қарсы сұрақтар.

1. Бактрия қазіргі кезде қай жерде орналасқан? Тәжікстан мен Ауғанстан

2. Алғашқы деректер қайда жазылған? Парсы шығармаларында

3. Археологтар қай ғасырда Бактрия жерінде қазба жұмыстарын жүргізді? ХХ ғ.

4. Олар ненің қалдықтарын тапты? Сарайлардың, қорғандарын, қолөнер шеберханалардың.

5. Тағы не қездесті? Каналдар

6. Археологиялық деректер Бактрия жері бойынша қандай мәліметтер береді? Шаруашылық, егіншілік, қолөнер, құрылыс істері

7. Ең ежелгі мәлімет беретін шығарма? Авеста

8. Кімдердің дастандарында Орта Азия хал-ң тұрмысы, ерлігі туралы жазылған.Сақтардың дастандарында

9. Аморғаны кім құтқарды?

10. Шахнама дастандарында сақтар туралы жазған кім? Фирдауси

11. Бактрия І дарий кезінде нешінші аймаққа енді? 12

12. Олар салық төлеп тұрды деп кім жазған? Геродот

13. Бактриялықтардың негізгі кәсібі? Егіншілік

14. Бактрия табиғаты қандай болды? Әртүрлі

15. Қала тұрғындары немен айналысты? Тоқымашылықпен, қыш құмыра жасау,ұсталықпен айналысты

16. Қымбат көк тас қалай аталады? Лазурит

17. Сарайлар мен үйлер неден жасалды? Кірпіштен, тастан

18. Елдің астанасы болған әлемге әйгілі қала. Бактр

19. Бактрия қашан жеке мемлекетке айналды? Б.з.б ІІІ ғ.

20. Диодот деген кім, ол не істеді? Патша, ақша шығарды

21. Бактрия жерін өзіне қайта бағындырмақ болған кім? ІІІ Антиох

22. Б.з.б. ІІ ғасырда Индияға жорықты кімдер жасады? Евтидемнің ұрпақтары.

V. Түсінуді тексеру.

І. « Дискуссиялық өрнек »

№	Мазмұны	Келісемін	Келіспеймін
1	Бактрия- бүгінгі Тәжікстан мен Ауғанстан жерінде ірге көтерген ежелгі мемлекет
2	Парсы елі –«тулары биік көтерілген мемлекет»
3	Бактрия мәдениетінің тамаша үлгісі – Ай Ханум қаласы
4	Бактрия патшаларын «мың қаланың билеушілері » деп атаған
5	Бактрия мен Сирия соғысында Бактрия жеңіске жетті
6	Б.з.б. ІІ ғасырда Евтидемнің ұрпақтары Индияға жорықтар жасады.

ІІ. Тест сұрақтары

1. «Авестада » оның «тулары биік көтерілген ел » деп сипатталады

А) Урарту

В) Бактрия

С) Парфия

Д) Ассирия

2.Б.з.б. І мыңжылдықтың өзінде- ақ Египетке де белгілі болған тас:

А) Малахит

В) Гранит

С) Лазурит (көк тас)

Д) Кремний

3.Бактриялықтардың негізгі кәсібі

А) Мал шаруашылығы

В) Егін шаруашылығы

С) Қыш құмыра жасау

Д) Тоқымашылық

4.Бактрия билеушісі өз ақшасын шығарды:

А) Антиох

В) Евтидем

С) Диодот

Д) Неарх

ІІІ. Жаңа ұғымдар

1. Бактрия

2. Авеста (ежелгі мәліметтер беретін шығарма)

3. Аморга (сақтардың патшасы)

4. Шахнама (Фирдаусидің дастаны)

5. Лазурит (қымбат тас)

6. Евтидем, Диодот ( бактрияның билеушілері)

7. ІІІ Антиох (Сирия мемлекетінің билеушісі)

VІ. Бекітуді ұйымдастыру.

Тақырып бойынша тақырыптық сөздікқор жүргізіледі. Сөздерді анық, қысқартпай жазасындар. Берілетін уақыт 5 минут.

VІІ. Бағалау.

ҮІІІ. Үйге тапсырма.

«Ежелгі Бактрия еліне барғандағы менің көргендерім » атты әңгіме құрастыру

Тірек сөздер:

Тәжікстан ,

Ауғанстан,

Парсылық шығармалар,

Сарайлар, қорғандар,

Құрылыс істері,

Тулары биік көтерілген ел,

Спаретр,

Чжан Цянь, Сыма Цянь,

360 талант,

Б.з.б І мыңжылдық,

Мың қаланың билеушілері,

Базар,

Мәдениет ошағы (Ай Ханум, Окс храмы),

Тәуелсіздік үшін күрес.

« Біліміңді көрсет »

1. Бактрия қазіргі кезде қай жерде орналасқан? Тәжікстан мен Ауғанстан

2. Алғашқы деректер қайда жазылған? Парсы шығармаларында

3. Археологтар қай ғасырда Бактрия жерінде қазба жұмыстарын жүргізді? ХХ ғ.

4. Олар ненің қалдықтарын тапты? Сарайлардың, қорғандарын, қолөнер шеберханалардың.

5. Тағы не қездесті? Каналдар

6. Археологиялық деректер Бактрия жері бойынша қандай мәліметтер береді? Шаруашылық, егіншілік, қолөнер, құрылыс істері

7. Ең ежелгі мәлімет беретін шығарма? Авеста

8. Кімдердің дастандарында Орта Азия хал-ң тұрмысы, ерлігі туралы жазылған. Ежелгі сақтардың

9. Аморғаны кім құтқарды?

10. Шахнама дастандарында сақтар туралы жазған кім? Фирдауси

11. Бактрия І дарий кезінде нешінші аймаққа енді? 12

12. Олар салық төлеп тұрды деп кім жазған? Геродот

13. Бактриялықтардың негізгі кәсібі? Егіншілік

14. Бактрия табиғаты қандай болды? Әртүрлі

15. Қала тұрғындары немен айналысты? Тоқымашылықпен, қыш құмыра жасау,ұсталықпен

16. Қымбат көк тас қалай аталады? Лазурит

17. Сарайлар мен үйлер неден жасалды? Кірпіштен, тастан

18. Елдің астанасы болған әлемге әйгілі қала. Бактр

19. Бактрия қашан жеке мемлекетке айналды? Б.з.б ІІІ ғ.

20. Диодот деген кім, ол не істеді? Патша, ақша шығарды

21. Бактрия жерін өзіне қайта бағындырмақ болған кім? ІІІ Антиох

22. Б.з.б. ІІ ғасырда Индияға жорықты кімдер жасады? Евтидемнің ұрпақтары.

І . « Дискуссиялық өрнек »

№	Мазмұны	Келісемін	Келіспеймін
1	Бактрия- бүгінгі Тәжікстан мен Ауғанстан жерінде ірге көтерген ежелгі мемлекет
2	Парсы елі –«тулары биік көтерілген мемлекет»
3	Бактрия мәдениетінің тамаша үлгісі – Ай Ханум қаласы
4	Бактрия патшаларын «мың қаланың билеушілері » деп атаған
5	Бактрия мен Сирия соғысында Бактрия жеңіске жетті
6	Б.з.б. ІІ ғасырда Евтидемнің ұрпақтары Индияға жорықтар жасады.

ІІ. Тест сұрақтары

1. «Авестада » оның «тулары биік көтерілген ел » деп сипатталады

А) Урарту

В) Бактрия

С) Парфия

Д) Ассирия

2.Б.з.б. І мыңжылдықтың өзінде- ақ Египетке де белгілі болған тас:

А) Малахит

В) Гранит

С) Лазурит (көк тас)

Д) Кремний

3.Бактриялықтардың негізгі кәсібі

А) Мал шаруашылығы

В) Егін шаруашылығы

С) Қыш құмыра жасау

Д) Тоқымашылық

4.Бактрия билеушісі өз ақшасын шығарды:

А) Антиох

В) Евтидем

С) Диодот

Д) Неарх

ІІІ. Жаңа ұғымдар.

1.Бактрия

2.Авеста ежелгі мәліметтер беретін шығарма

3.Аморга сақтардың патшасы

4.Шахнама Фирдаусидің дастаны

5.Лазурит қымбат тас

6.Евтидем, Диодот бактрияның билеушілері

7.ІІІ Антиох Сирия мемлекетінің билеушісі

«Келісілді» «Қаралды» Директордың

Оқу тәрбие ісі орынбасары:: ӘБ жетекшісі

Ұ.Т.Искакова Н.Қ.Сейсенбаева

«26» қараша 2015 ж. « 26 »қараша 2015ж.

2015-2016 оқу жылы

І Диодот . б.з.б III ғ.. ақшасы