Управление Амира Темура

АМИР ТЕМУР – БУЮК СО Ҳ ИБ Қ ИРО Н

• Амир Темур ибн амир Тарағай 1336 йил 9 апрелда Кеш (Шаҳрисабз) вилоятининг Хўжа Илғор қишлоғида дунёга келган.

АМИР ТЕМУР

• Унинг отаси амир Муҳаммад Тарағай барлос улусига мансуб беклардан, баҳодир жангчи, уламою фузалога ихлосманд, илм аҳлига ҳомий ва иштиёқманд киши бўлган.

БУЮК АМИР ТЕМУРНИНГ ТАРИХ МАЙДОНИГА ҚАНДАЙ КИРИБ КЕЛГАНЛИГИ ҲАҚИДА БИЗ ҚУЙИДАГИ ВИДЕОРОЛИКДАН АНГЛАБ ЕТИШИМИЗ МУМКИН.

Д АРҲАҚИҚАТ, АМИР ТЕМУРНИНГ ҲАЁТИ ВА ФАОЛИЯТИДА ИККИ ДАВР ЯҚҚОЛ КЎЗГА ТАШЛАНАДИ

• Биринчи даври (1360-1385) ва бунда:

- Мовароуннаҳр мўғул хонлигидан озод қили нди;

- ягона марказлашган давлат тузи лди;

- ўзаро урушларга барҳам бери лди.

2. Иккинчи даври (1386-1405) ва бунда:

- уч йиллик, беш йиллик, етти йиллик деб аталувчи бошқа мамлакатларга юришлари билан характерланади.

АМИР ТЕМУР ТАХТГА ЎТИРГАЧ:

• Чиғатой улусининг барча ерларига ўзини ворис деб билди ;
• Сирдарёнинг қуйи ҳавзасидаги ерларни, Тошкент вилоятини, Фарғона водийсини, Хоразмни ўз ҳукмронлиги остига киритди ;
• Натижада, Мовароуннаҳр ва Хуросонда йирик марказлашган давлат вужудга ке л ди.

АМИР ТЕМУРНИНГ САЛТАНАТ БАРПО ЭТИШИ

АМИР ТЕМУР

ЮРИШЛАРИ

УЧ ЙИЛЛИК

(1386-1388 йй)

БЕШ ЙИЛЛИК

(1392-1396 йй )

ЕТТИ ЙИЛЛИК

(1399-1404 йй )

Эрон,

Озарбайжон жануби,

Ироқнинг шимоли,

Грузия, Арманистон

Ғарбий Эрон,

Ироқи Ажам,

Кавказ

Эрон, Хиндистон, Олд ва

Кичик Осиёга

бир неча

юришлари

Амир Темур авваламбор мамлакатда давлат тизимини мустаҳкамлаш, бошқаришдаги тартиб-интизом, қонунчиликни кучайтириш, савдо-сотиқ, ҳунармандчиликни кенгайтиришга имконият яратиш, солиқларни тартибга солиш, мамлакат ҳимоясини таъминлаш йўлида қўшиннинг қудратини ошириш кабиларга катта эътибор берди .

Тарих Амир Темур зиммасига Олтин Ўрдадек қудратли мўғул империясининг асосини емиришдек улкан вазифани қўйган экан, Соҳибқирон бу вазифани ҳам буюк жасорат билан адо этиб, Рус князликлари ва Шарқий Оврўпо халқларини мўғуллар асоратидан халос бўлишларига йўл очиб берди.

АМИР ТЕМУРНИНГ ҲАРБИЙ ЮРИШЛАРИ

АМИР ТЕМУР 1398-1399 ЙИЛЛАРДА ҲИНДИСТОНГА ЮРИШ ҚИЛДИ

• Бунда жанговор филлари билан қаршилик кўрсатган ҳиндларга қарши ўзига хос тактика кўрсатиб, катта ўлжа билан юртга қайтди.

АМИР ТЕМУР – МОҲИР САРКАРДА

• Амир Темур нафақат улуғ ҳукмдор, балки моҳир саркарда сифатида ҳам тарихда машҳур;
• У ўзининг мунтазам қўшинида ҳарбий ислоҳотлар ўтказиб, жанг стратегияларини режали олиб борган.

Соҳибқирон қўшини

ҳарбий анжомлари

АМИР ТЕМУР ФАОЛИЯТИДАГИ ЭНГ МУҲИМ ЖАРАЁНЛАРДАН БИРИ – БУ ТУРК СУЛТОНИ БОЯЗИД ЕЛДИРИМГА ҚАРШИ КУРАШИ ЭДИ

• Сараланган кучли армияга эга бўлган Боязид I билан жанг 1402 йилнинг 20 июлида Анқара шаҳри яқинида бўлиб ўтади ;
• Салкам 400 минг аскар қатнашган уруш Темурнинг ғалабаси билан тугайди.

Султон Боязид I

АНҚАРА ЖАНГИ

• Сараланган кучли армияга эга бўлган Боязид I билан жанг 1402 йилнинг 20 июлида Анқара шаҳри яқинида бўлиб ўтади ;
• Салкам 400 минг аскар қатнашган уруш Темурнинг ғалабаси билан тугайди.

АМИР ТЕМУР САЛТАНАТИ

• Шундай қилиб, Амир Темур Қора денгиздан Шарқий Ҳиндистонгача, Урал тоғларидан Форс кўрфазигача бўлган катта ҳудуд лар да ўз салтанатини барпо эта олди.

АМИР ТЕМУР – ЕВРОПА ТАРИХЧИЛАРИ ТАЛ Қ ИНИДА

«Темурнинг Тўхтамиш устидан қозонган бу

ғалабаси нафақат Марказий Осиё ва Шарқий

Оврўпо, балки Русия учун ҳам катта

аҳамиятга молик бўлди» .

Йирик рус олими А. Ю. Якубовский

«Бахтиёр жангчи, жаҳонгир, узоқ Шарқда

қонуншунос бўлиш билан бирга ўзида, Осиёда

кам учрайдиган тактик ва стратегик

билимларни ифодалади» .

Немис олими Ф. Шлоссер

МУСТАҚИЛЛИК ВА АМИР ТЕМУР

• Ўзбекистоннинг мустақилликка эришуви, тарихимизга тўғри муносабатда бўлиш имконини яратди ;
• Сўнгги йилларда Амир Темур ва унинг даврини ўрганишга бағишланган қатор манбалар, китоблар, нашр этилди.

ПРЕЗИДЕНТИМИЗ ФАРМОНИ БИЛАН 1996 ЙИЛ — АМИР ТЕМУР ЙИЛИ ДЕБ ЭЪЛОН ЭТИЛИШИ ВА БУ САНА ЖАҲОН МИҚЁСИДА НИШОНЛАН ДИ

1996 ЙИЛДА АМИР ТЕМУР ШАРАФИГА ПОЙТАХТИМИЗДА МАҲОБАТЛИ ҲАЙКАЛ ЎРНАТИЛДИ

АМИР ТЕМУР ВА ТЕМУРИЙЛАР ДАВРИ ДАВЛАТ МУЗЕЙИ

МУСТАҚИЛЛИК ЙИЛЛАРИДА АМИР ТЕМУР ВА ТЕМУРИЙ ДАВРИ БУНЁДКОРЛИК ИШЛАРИ ҚАЙТАДАН ТАЪМИРЛАНИБ КЎРКАМ ТУС ОЛДИ