Интеллектуаль б?йге: Тарих битл?рен? с?ях?т.
Максат: Укучыларда тарих ф?нен? карата кызыксыну уяту; и?ади
??м м?ст?кыйль фикерл?? с?л?тл?рен ?стер?; бер-бере??
карата х?рм?т т?рбиял??.
?и?аз: презентация.
Б?йгене? барышы:
А.б. Х?ерле к?н, х?рм?тле укучылар, укытучылар! Бугенге интеллектуаль б?йгене без “Тарих битл?рен? с?ях?т” дип атадык. Б?йгене? ху?алары - 7,8,9 класс укучылары. С?зне аларга бирг?нче б?йгене гадел х?кем ит? ?чен безг? м?хт?р?м жюри составын сайлап ?т?рг? кир?к.Сезне? тарафтан х?кемне? гадел, д?рес булуын тел?п калабыз. ? х?зер командаларга с?з бир?без. Алар ?зл?ре бел?н таныштырып кит?рл?р.
1 команда: “Зир?кл?р”
Без зир?кл?р тормышта
Зир?кл?р ??м кир?кл?р
Эх диг?нче уйлыйбыз
Шу?а инде без мен?
Коллективта кир?кл?р.
2 команда: “Тапкырлар”
Тапкырлар без тапкырлар
Бу б?йгег? без ?зер
Бирегез сез сораулар
?авап табабыз х?зер.
А.б. Р?хм?т командаларга. Б?йгебезне? 1 турын башлыйбыз. Сезне? каршыгызда табло. Сез шуннан к??елегезг? ошаган теманы сайлап аласыз. Башладык! (1 слайд)
1 тур
Дата
Б?ек Ватан сугышы
Терминнар
М?кальл?р
Татарстан
5
5
5
5
5
10
10
10
10
10
15
15
15
15
15
20
20
20
20
20
25
25
25
25
25
Даталар.
5 балл: ?зара ????м итешм?? турында Совет-Германия килеш?ен? кул кую (1939 ел, 23 август)
10 балл: Сталинград сугышы (1942, июль – 1943, февраль)
15 балл: Совет-фин сугышы (1939, ноябрь- 1940, март)
20 балл: СССР т?зел? (1922 ел, 30 декабрь)
25 балл: Россияне? I Б?тенд?нья сугышына кер?е (1914, 19 июль)
Б?ек Ватан сугышы.
5 балл: Б?ек Ватан сугышы нич? к?н д?вам ит?? (1418 к?н)
10 балл: Ладога к?лен каплаган боз ?стенн?н салынган юл ничек атала? (тормыш юлы)
15 балл: Партизан х?р?к?тене? ?з?к штабы ?ит?кчесе ( П.К.Пономаренко)
20 балл: Германияне? ????м ит? вакытын алдан х?б?р итк?н совет разведчигы (Р.Зорге)
25 балл: Немецларны? ныгытмалар системасы (Кч.Вал) нинди елга ярында т?зел?? (Днепр)
Терминнар.
5 балл: Бер кешене? ролен к?пертеп к?рс?т?, ?зе ис?н вакытта ук аны тарихи ?сешк? х?литкеч йогынты ясаучы кеше дип тану.( ш?хес культы)
10 балл: Куып ?иб?р?, с?ргенг? с?р? (депортация)
15 балл: СССРны башка илл?рд?н аеру ?чен кулланылган чаралар системасы. (тимер п?рд?)
20 балл: ?и?елг?н д??л?тне? ?и?г?н д??л?тк? килг?н зыянны каплавы.(репарация)
25 балл: Х?рби ?сирл?рне?, качакларны? эмигрантларны? ?з ватаннарына кайтарылуы. (Репатриация)
М?кальл?р.
5 балл: Берд? т?гел –( илд? к?ч)
10 балл: Иленн?н аерылганны? – (канаты каерылган)
15 балл: Алтын-к?меш яуган ?ирд?н туган-?ск?н ил артык)
20 балл: Тарихсыз халык –( тамырсыз агач)
25 балл: Илд? булса? – ?лм?ссе?, (илсез к?н к?рм?ссе?)
Татарстан.
5 балл: Татарстанны? к?рше республикалары (Башкортстан, Мари-Эл, Чуаш, Удмурд республикалары)
10 балл: Татарстанны? суверенлыгы турында декларация кайчан кабул ителде? (1990 ел, 30 август)
15 балл: Татарстанда хатын-кызлар ?чен чыга торган журнал (С?ембик?)
20 балл: Казанда и? беренче ачылган югары уку йорты (Казан д??л?т университеты)
25 балл: Б?хетле очрак (25 балл)
2 тур. Сугышлар.(2 слайд)
Х?терл??д?н курыкма син
?тк?нн?рне онытма син
Бел син ерак бабаларны?
Ничек итеп к?н итк?нен
Ни икк?нен, ни ч?чк?нен
Нинди уйлар, нинди мо?нар
Безг? калдырып китк?нен
Х?терл??д?н курыкма син
?тк?нн?рне онытма син
Исе?д? тот аларны? син
Сугышларда кан т?кк?нен
Туган ?ирне? иреге ?чен
Зиннарда интекк?нен.
1..Рыцарьлар ?з гаск?рл?рен ч?йсыман итеп (елъязмачы ?йт?енч?, “ду?гыз” кебек итеп) тез?л?р. ?з?кт? яхшы коралланган ??м авыр сугыш киемн?ре киг?н ??я?ле гаск?р урнаша, флангаларга авыр ?айдаклар куела. Новгород князе дошманны? сугыш алымнарын бик яхшы бел? ??м ??р сугыш алдыннан ?з флангларын атлылар бел?н ныгыта, ? “ду?гыз” башына каршы азрак “?зерлекле” ополчение сугышчыларын куя. (Боз ?сте сугышы)
2..Немецлар ????ме ш???рне саклаучыларны? к?чле каршылыгына очрый. Бу ш???рне алу омтылышы у?ышсыз т?мамлана. Генерал-майор Панфиловны? дивизиясе зур батырлыклар к?рс?т?. Кызыл Армия контр????мг? к?ч? ??м ул немец гаск?рл?рене? фронтын ?з?, аларны чигенерг? м??б?р ит?. (М?ск?? сугышы)
3..Илне? к?нбатыш чикл?рен? чиген?че дошманны рус армиясе ??м партизан отрядлары эз?рлекл?п бара. Ирт? килг?н салкын кыш французларны? башына тагын бер аф?т булып т?ш?. “Б?ек армия” – идар? ител?д?н м?хр?м калган таркау, ач ??м ?шег?н кешел?р т?ркемен? ?йл?н?. Император ?зе, гаск?рл?рен ташлап, ирт?р?к кайтып кит?. ?зен каршылаган акс?якл?рне? “Армия кайда со??” – диг?н соравына ул: “Армия юк инде”, - дип ?авап бирерг? м??б?р була. (1812ел. Ватан сугышы)
4..Сугышлар ??р урам ??м ??р йорт ?чен бара. Вокзал бинасы гына да 13 тапкыр кулдан-кулга к?ч?. Ш???р тулысынча ?имерел? ??м кирпеч ватыкларыннан, вак ташлардан, тимер-томыр ?емн?ренн?н торган х?раб?л?рг? ?верел?. Ноябрь уртасында Германия гаск?рл?рене? ????мг? к?ч? с?л?те т?мам бет?. Килеп туган х?лне совет командованиесе оста файдалана, дошман гаск?рл?рен тар-мар ит? планын эшли башлыйлар. Ул “Уран” дип атала. (Сталинград сугышы)
3 тур. Капитаннар ярышы. Сорауларга ?йе, юк дип ?авап бирерг?. (3 слайд)
1. Казан- Татарстанны? башкаласы. (?йе)
2. Кыш артыннан ??й кил?.(юк)
3. Татарстанны? беренче президенты Р.Миннеханов (юк)
4.Идел елгасы Каспий ди?гезен? коя(?йе)
5. Без 20 гасырда яшибез.(юк)
6. Т??лекне? якты ?леше к?н (?йе)
7. Ислам динен тотучы кеше м?селман (?йе)
8. Кыстыбыйны итт?н пешер?л?р (юк)
9. Бер т??лект? 24 с?гать (?йе)
10. Универсиада август аенда була (юк)
11. Октябрь к?з ае (?йе)
12. Актаныш Татарстанны? к?нбатышында урнашкан (юк)
13. “Йолдызлык” ул спорт ярышы (юк)
14.К ама елгасы Агыйделг? коя (юк)
15. Безне? м?кт?пт? 75 укучы (юк)
1. Тарих ул табигать турында ф?н. (юк)
2. Сочида ??йге олимпиада уеннары була. (юк)
3. Бер атнада ?иде к?н. (?йе)
4. Идел елгасы Каспий ди?гезен? коя(?йе)
5. 1 кг да 100 грамм.(юк)
6. Бер ген? кеше идар? ит?че д??л?т монархия. (?йе)
7. Г.Тукай Б?ек Ватан сугышында катнашкан.(юк)
8. Колхоз ул к?м?к ху?алык диг?н с?з. (?йе)
9. Татарстанда татарлар гына яши.(юк)
10. Алуны? н?ти??се аерма (?йе)
11. Казан ш???ренд? Кабан к?ле бар. (?йе)
12. Кама елгасыны? татарча исеме Чулман. (?йе)
13. Безне? районда рус, чуаш, удмурт авыллары бар. (юк)
14. Балалар оешмасы “Агыйдел” исемен й?рт?.(?йе)
15. Май ??й ае (юк)
4 тур: “Кем бу” (4 слайд)
Х?терд?н уела к?п н?рс?
Онытыла и? г?з?л яз, кышлар
Онытылмый ?зене? и?енд?
Ил данын к?т?рг?н язмышлар
Вакытлар ?т?г? с?релеп
С?н?л?р и? якты балкышлар
С?нмил?р, яктылык сиб?л?р
К?р?шт? кабынган язмышлар.
Укучылар тарихи ш?хесл?рне? исемн?рен ?йт?л?р.
5 тур: “Д?ньяны? ?иде мог?изасы” (5 слайд)
Д?ньяны? ?иде мог?изасы дип аталган корылмаларны? исемн?рен ?йтерг?.
Йомгаклау. Укучылар без д?ньяны? ?иде мог?изасын карап ?ттек. Д?ньяда мог?изалар шуны? бел?н ген? бет?дер дип уйлыйсызмы? Юк, ?лб?тт?. Д?ньяда мог?изалар бик к?п. Кил?ч?кт? Сезг? д?ньядагы шул матур мог?изаларны к?рерг? язсын, ?зегез сайлаган юлда, ?зегез сайлаган ??н?регезд? мог?изалар тудыручылар булырга язсын сезг?.
? х?зер с?зне жюрига бир?без. Укучылар уенда катнашуыгыз ?чен зур р?хм?т. ??рвакыт шулай актив, кызыксынучан булыгыз! Барыгызга да зур у?ышлар телибез. Игътибарыгыз ?чен зур р?хм?т.