Қоғамдық пәндер оқытушысы Нұрмұханова Венера Әлімбайқызы
Атырау аграрлы-техникалық колледжі
Ашық сабақтың жоспары
Пәні: Мәдениеттану
Сабақтың тақырыбы: Қазақ жеріндегі ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақ халқының әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрлерін жан-жақты
қарастыру арқылы студенттердің атаулы тақырыпқа қатысты білім
деңгейін тереңдетіп жетілдіру
Тәрбиелілік:Студенттердің бойына қазақ халқының рухани байлығын сіңіру
арқылы салт-дәстүрін қастерлеуге тәрбиелеу. Қазақ халқының салт-
дәстүрлерінен үлгі, өнеге алу.
Дамытушылық: Студенттердің логикалық ой-өрісін, дүниетанымдық
көзқарастарын, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Сабақтың түрі: саяхат сабақ
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақта қолданылатын әдістер: Түсіндірмелі-иллюстративті әдіс, СТО
стратегиясының элементтері
Пәнаралық байланыс: Қазақстан тарихы, философия негіздері, қазақ әдебиеті, дінтану.
Квалификациялық талаптар:
Білу керек: Қазақ мәдениетінің түп негізін, Ботай мәдениеті, Андронов
мәдениеті, Беғазы-Дәндібай мәдениеті, ежелгі көшпенділер мен сақ мәдениеті,
Ұлы Жібек жолы туралы
Орындай білу керек: Әр түрлі мәдениеттердің ерекшелігін айыра білу
Көрнекілігі: көрме, карта, оқулықтар, суреттер,бейнесұрақтар, бейне роликтер
Сабақтың техникалық құралдары: бейнепроектр, интерактивті тақта,
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1. Студенттермен сәлемдесу, аудиторияның тазалығын қадағалау,топқа бөлу
2. Психологиялық тренинг.Шаттық шеңбері.
Мұнда студенттер сабақтың сәтті өтуіне тілектерін білдіреді. Бүгінгі ашық сабағымызда сырттай саяхатқа аттанамыз, ендеше саяхат аттану үшін жол азығымыз ретіндебіз ең алдымен ежелгі дүние мәдениетіне шолу жасайық.
(слайд 1-3)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
«Миға шабуыл» әдісімен сұрақ-жауап
1. Ежелгі славяндардың мәдениеті қандай болды?
2.Ежелгі славяндардың дүниетанымы жайлы не айтасың?
3.Ежелгі Русь мәдениетінің ерекшелігінеде?
4.XIII—XIV ғасырларда орыс мәдениеті қандай дәрежеде болды?
5.Mәскеулік кезең мәдениеті туралы айтып бер?
ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту
Қызығушылығын ояту
«Топтастыру» стратегиясы
Ежелгі қазақ мәдениеті туралы білетіндерін топтастырып, жаңа сабаққа назарларын аударту.(слайд 4-7)
Мағынаны тану
Саяхатымыздың жол азығын алдық, ендеше саяхатқа аттанайық, біз қазақ мәдениетінің бастау алған дәуірлерге сапар шегеміз. Саяхатымыз өте алыс және қызықты, бірақ қауіпті. Жолда әр түрлі қиындықтар кезігеді.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Қазақ мәдениетінің түп негізі
2. Ежелгі көшпелілер мәдениеті
3.Ежелгі сақ өнері. Сақтардың дүниетанымы
4.Ұлы Жібек жолы.Ұлы Жібек жолы бойындағы қала мәдениетінің дамуы.
(слайд 8-10)
Студенттерді 4 топқа бөліп,алдын-ала дайындалуы үшін әр топқа тапсырма беріледі:
1. «Тас дәуірі» тобы.Қазақ мәдениетінің түп негізі
2. «Қола дәуірі» тобы.Андронов, Беғазы-Дәндібай мәдениеті
3. «Сақ тайпасы»тобы.Ежелгі сақ өнері
4. «Ұлы Жібек жолы»тобы.Ұлы Жібек жолы бойындағы қала мәдениетінің дамуы
Әр топтың айтқан мәліметтерін студенттер дәптерлеріне жазып алып отырды.
Саяхат керуенінің алғашқы аялдамасы қазақ мәдениетінің түп негізі тас дәуіріне келіп тоқтадық,тас дәуірі тобы өз презентацияларын қорғады. (слайд 11-22)
Келесі аялдама қола дәуіріне келдік,мұнда қола дәуірі тобыстуденттеріАндронов, Беғазы-Дәндібай мәдениеті туралы өз презентацияларын қорғап, бейнероликтерін көрсетті. (слайд 23-35) бейнеролик №2
Сақ тайпасы аялдамасындасақ тайпасы тобыөз презентацияларын қорғап, бейнероликтерін көрсетті. (слайд 36-44) бейнеролик №3
Сапарымызды ары қарай жалғастырайық енді, Ұлы Жібек жолына сапар шектік,Ұлы Жібек жолы тобы бейнеролик бойынша өздеріне берілген тапсырманы орында-ды.(слайд 45-48) бейнеролик№4
Берілген тапсырма бойынша топтар өзін-өзі және бірін бірі бағалайды.Жарайсыңдар, студенттер! Тапсырмаларды жақсы орындадық. Ендеше жолға шығайық!
Ой толғаныс
1.Сапарымызды жалғастыру үшін "Құпия ұяшықта" жасырылған сұрақтарға жауап берейік.(слайд 49-75)
1.Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі қалыптасу жүйесі?
Жауабы: тайпа
2. Бейне жазбада көрсетілген қазақтың көне аспабы? Бейнеролик №1
3. Отқа табынушылық қандай мақсатпен жүргізіледі?
Жауабы: Адамдар, от - жын-шайтанды аластап, бізді кесел- пәледен құтқарады деп сенді.
4. Андронов мәдениетінің кезеңінде пайда болған Қостанай жеріндегі елді мекен?
Жауабы: Архайым
5. Ежелгі тас дәуіріндегі қарудың кең тараған түрі?
Жауабы: Қолшапқы.
6. Қола дәуірінде мекендеген тайпалардың қалдырған мәдениеті?
Жауабы: Андронов.
7. Сақ дәуіріндегі Іле өзені жағасындағы ең маңызды ескерткіштерінің бірі?
Жауабы: Бесшатыр кесенесі
8.Андрондықтар түрлі аурулармен бақытсыздықтайтын сақтайтын қасиеті бар деп сенген зат?
Жауабы: бойтұмар
9.Қазақ мәдениетіне үлкен ықпал тигізген, анемизм мен магия элементтері басым "пұттық" діндердің күрделі қоспасы қандай дін болып саналады?
Жауабы: Шаманизм
10.Ысқышпен тартылатын, қосішекті музыка аспабы және бұл аспаптың ерекшелігі, дыбысы ішекті тырнақтың жағымен басу арқылы шығады. Бұл қай аспап?
Жауабы: Қобыз
11.Сақ өнері стилінің атауы.
Жауабы: Аң стилі
12.Ежелгі адамдардың тұңғыш баспаналары?
Жауабы: Үңгірлер
13. Құпия ұяшықтан сыйлық
14.Ең бірінші қолданылған металл?
Жауабы: Мыс
Құпия ұяшықтағы тапсырмаларға өте жақсы жауап бердік енді серігіп алайық.
3. Сергіту сәті. «Мен қазақпын» биі.(слайд 76-77) бейнеролик №5
ІV. Жаңа сабақты бекіту
1.Сапарымыздың келесі аялдамасы "Ойлан, тап".Мұнда біз ежелгі қазақ дәуіріне кемемен саяхатқа шығамыз. Кемеде сұрақтар бар сол сұрақтарға жауап береміз.(слайд 78)
Бақылау сұрақтары:
1. Қазақ мәдениетінің түпкі негізі.
2. Ежелгі көшпелілер мәдениеті
3.Ежелгі сақ өнері.Сақтардың дүниетанымы.
4.Ұлы Жібек жолы.Ұлы Жібек жолы бойындағы қала мәдениетінің дамуы
5. «Аңдық стиль» өнері.
6. Қазақтардың тұрмысы, салт-дәстүрі, рухани өмірі.
7. «Алтын адам» қай жерден табылды?
8.Қазақ фольклорының қандай жанрларын білесіндер?
9.Андронов мәдениеті туралы не білесіндер?
10. Көшпелі өркениет дегенді қалай түсінесіндер?
2.Келесі аялдама"Суреттер сыр шертеді" бұл аялдамада топ лидерлері суреттерді дұрыс орындарына қою керек.(слайд 79-82)
3.Студенттер, біз біраз саяхаттадық, көп нәрсе білген тәріздіміз. Сапарымыздың соңғы аялдамасына жету үшін түйін сөз сөзжұмбақты шешейік.(слайд 83-85)
V.Сабақты қорытындылау
Саяхат керуеніне қатысушы топтарда мәреге тақап қалды.
Саяхатшылар керуенінің басы Тілек ағашынада келіп жетті.Тілек ағашына сабақтан алған әсерімізді жазып жапсырамыз.
VІІ.Үй тапсырмасын беру
Ш.Нағымұлы «Мәдениеттану» 62-72-беттер
(слайд 86)
VІ. Сабақты бағалау
Студенттердің өзін-өзі бағалауы,студенттердің сабаққа қатысын әрбір топтың көшбасшысы топ мүшелерімен ақылдаса отырып бағалайды(оқытушы қорытынды бағасын қояды).