Сабақтың тақырыбы: Алгоритм түрлері. Сызықтық, тармақталған алгоритм.

Сабақтың тақырыбы: Алгоритм түрлері. Сызықтық, тармақталған алгоритм.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға алгоритм жəне түрлері туралы түсінік беру.

Білімділік: Оқушылардың алгоритмнің түрлерімен таныстыру.

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелікке,ұптылыққа,тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін,логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық,жұмыс дәптері, электрондық оқулық, АКТ.

Сабақтың өту барысы:

І. Оқушыларды ұйымдастыру.

Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

1. Алгоритм дегенміз не?

Алгоритм – нәтижеге жету мақсатында атқарушыға қандай әрекеттерді жасау қажеттігін түсінікті әрі дәл етіп көрсететін нұсқаулар реті.

1. Алгоритиді жазудың қандай түрлерін білесіңдер?

Сөздік

Кестелік

Графикалық

Программалық

1. Блок-схемаларда қандай пішіндер қолданылады, олар нені білдіреді?

№	Блоктар кескіндемесі	Блоктар қызметі
1		Алгоритм басы, Алгоритм соңы
2		Әрекетттерді орындау үдерісі
3		Мәліметтерді енгізу, мәліметтерді шығару
4		Есептеуіш
5	шарт жоқ иә	Әрекетті орындау шарттары.
6		Өту сызықтары.

                                         

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

Есепті шешу үшін алготитмнің негізгі үш түрін бөліп алуға болады:

1. сызықтық алгоритм;

2. тармақталған алгоритм;

3. циклдік алгоритм;

Мұндай құрылымдардың жинақталып қолданылуы кез келген алгоритмді орындауға мүмкіндік береді. Өмірде бірінен соң бірі орындалатын алгоритмдер өте жиі кездеседі. Мысалы: екі санның қосындысын табу. Мұндай алгоритмдер сызықтық деп аталады, мұнда командалар белгілі бір ретпен орындалады.

Командалары бірінен соң бірі тізбектеле орындалатын алгоритм сызықтық алгоритм деп аталады.

Сызықтық алгоритмнің блок-схемасы.

Басы

Басы

1-команда

А енгізу

2-команда

В енгізу

3-команда

S=A+B

4-команда

S

Cоңы

Cоңы

Өз өміріңде мынадай жағдайлар бірнеше рет болған шығар, мәселен , сабақ оқу керек, алайда сен компьютердегі ойынды аяқтағың келеді. Немесе далада жаңбыр жауып тұр, сен серуенге шығасыңба, әлде шықпайсың ба? Келтірілген мысалдар біздің ойымыздың тұжырымын көрсетеді: кейбір оқиғалар болды ма, жоқ па?

Мысал келтірейік: егер жаңбыр басылса, онда колшатырды жабуға болады. Бұл мысалдағы шарт «ақиқат» болса, біз қолшатырды жабамыз. Әйтпесе, егер шарт «жалған» болса, онда қолшатыр ашық күйінде қалады.

Сөз арасында ақиқат немесе жалған мәндерін қабылдайтын «егер» және «онда» сөздері шарт деп аталады. Алгоритмдегі шарттарды жазу үшін ,

Тармақталған алгоритм – бұл шартқа байланысты әрекеттердің біріншісі немесе басқасын орындайтын алгоритм.

Тармақталған алгоритмді жазудың екі түрі бар: толық және толық емес. Тармақталған алгоритмді жазудың жалпы түрін және блок-схемасын қарастырайық.

Басы

Жаңбыр басылдымы ма?

Егер жаңбыр басылсаонда

Қолшатырды жабу

Қолшатырды жабу

Тармақталу соңы

Жазудың толық емес түрі.

Басы

Егер жаңбыр басылса

Жаңбыр басылдымы ма?

онда Қолшатырды жабу

иә жоқ Басқаша

Қолшатырды жаппау

Қолшатырды жабу

Тармақталу соңы

Қолшатырды жаппаймыз

Жазудың толық түрі.

Атқарушы «Бота» мен жұмыс жасау алгоритмімен таныстырып өтейін.

Программаның жоғары бөлігінде Файл,Түзету, Авторлық туралы, Көмек менюлері орналасқан. Файл менюі келесі командаларды қамтиды:

• Пішін үйлесімділігін ашу

• Пішін үйлесмділігін, суретті сақтау

• Суретті баспадан шығару

• Аймақты тазалау

Теория, Практика,Бақылау Тапсырма, Көмек менюі қажетті жүйе бөлімін таңдауға мүмкіндік береді.

Атқарушы «Ботаның» программасымен жұмыс істегенде Түзету - Өрісті тазарту меню командасы көмегімен тор жазығын тазалауға болатынын білу маңызды.

Сызықтық алгоритмді орындау үшін сызықтық параметрін таңдаймыз.

Тармақталған алгоритмді де орындай алады. Ол үшін: «Алгоритм» пунктінен «Тармақталға» ауыстыру.

Сергіту сәті. Көзге араналған жаттығулар.

IV.Жаңа сабақты пысықтау: Атқарушы «Ботаны» қолдана отырып жұмыс істеу. Компьютермен жұмыс істеу.

V.Сабақты бекіту: Bilimland.kz сайтынан жаттығулар орындау.

VI.Сабақты қорытындылау, бағалау:

1. Алгоритмнің қандай түрлерін білсің?

2. Қандай алгоритм сызықтық алгоритм деп аталады?

3. Тармақталған алгоритм дегенміз не?

4. Тармақталған алгоритмнің қандай түрлері болады?

Оқушылардың біліміне сәйкес бағалау.

VII.Үй тапсырмасын беру: §3.3 және §3.4 оқу. 36 беттегі Көне заманғы Басқатырғыш орындып келеміз.

Шығармашылық тапсырма

Ерте заманда алыс өлкеде, қазіргі уақыттағы Вьетнам елі орналасқан жердегі Ханой қаласында монахтар тұрған. Олар «Ханой мұнарасы» атты ойын ойлап табады (4-сурет). Оларда бір толық пирамида, ал қалған екеуінде тек екі бос өзекше болады. Ойын шарты бойынша сақиналарды бір өзекшеден екінші өзекшеге бір өзекшені (аралық) пайдалана отырып, өткізу талап етіледі. Пирамидадағы сақиналар үлкен болған сайын, ойын соншалықты қиын болмақ. Ойын шарты өте қарапайым: 1. Бір әрекетте тек бір сақинаны өткізуге болады 2. Кез келген сақинаны үлкен сақинасы бар пирамидаға немесе бос өзекшеге өткізуге болады.

Алматы облысы

Жамбыл ауданы

«Қайназар ауылындағы №1 орта мектеп»

коммуналдық мемлекеттік мекемесінің

информатика пәнінің мұғалімі:

Мамбеталиева Айгерим Жандарбекқызы