3 .Оқушыларды өз бетімен жұмыс жасай білуге,ізденімпаздыққа,ұйымшылдыққа
тәрбиелеу
Сабақ көрнекілігі: Суреттер, слайдтар,
Сабақ әдісі: Сұрақ-жауап,баяндау
Технология түрі: Модульдік технологияны пайдалану
Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру
II. Үй тапсырмасын тексеру
III. Жаңа сабақ
Жоспары:
1. Автоматтандырып басқару
2. Жолда жүру ережелерінің тарихы
3. Жаяу адамдардың міндеттері
4.Бағдаршамның тарихы
5.Тест сұрақтары
Автоматтандыру — техникалық құрал-жабдықтарды, сондай-ақ энергияны, материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу (тасымалдау), пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын экономикалық-материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану
2018 жылғы 1 наурызда энергия тұтынуды коммерциялық есепке алу, реттеу және диспетчерлеудің автоматтандырылған жүйесін талқылау бойынша кездесу өтті.
Осындай патенттелген кешенді жүйенің көмегімен энергияны тұтынуды жинау, есепке алу және реттеу, диспетчерлік орталықтан энергетикалық ресурстардың техникалық параметрлерін бақылау және басқару - төтенше жағдайлардың талдауы автоматтандырылады.
Қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесі деп қаржыны, қаржы жүйесін тиімді басқаруға мүмкіндік жасайтын есептеу және ұйымдық техниканың, байланыс құралдарының әкімшілік, экономикалық, математикалық әдістерінің жиынтығын айтады. Ол есепке алу, жоспарлау және ұлттық шаруашылықты басқару үшін ақпаратты жинау мен өндеудің жалпы мемлекеттік автоматтандырылған жүйесінің қосалқы жүйесі ретінде көрінеді.
Ең алғаш бағдаршам Лондонда шықты. Оны ойлап тапқан Дж. П. Найт есімді азамат. Бірінші бағдаршам қолмен басқарылатын және екі қанатты болған. Біріншісі "тоқта" дегенді білдірсе, екінші қанаты "байқап қозғалыңыз" дегенді білдірген. Күн батқанда қол шамды қолданып, жасыл, қызыл түстерді беріп, көліктерді қадағалаған. 1912 жылы алғашқы электрикалық бағдаршамды ойлап тапқан - Лестер Вайр. Ол қызыл және жасыл түстен тұратын екі дөңгелектен құралған. Алайда оның бұл туындысы патенттелмеген. Бағдаршамда не себепті алдымен қызыл, кейін сары, сосын жасыл түс тұрғанын білесіздер ме? Себебі "дихромазия" деген ауруға шалдыққан адамдар көшеден қорықпай өту үшін осылай жасалған. Ол ауруға душар болған жандарға түстің әсері өте қатты. Ирландиялықтар тұратын Америкадағы кішігірім қалашықта бағдаршамда бірінші қызыл түс емес, жасыл түс орналасқан. Бұл бағдаршам 1925 жылдан бері келе жатыр. Өйткені оған дейінгі бағдаршамды жергілікті балалар таспен ұрып, сындырып тастайтын болған. Себебі олар Ирландияның символын білдіретін жасыл түстің қызыл түстің астында тұрғанын қаламапты. Билік өкілдері әлемдегі жалғыз керісінше бағдаршамды жасау үшін 3 жыл уақыт жұмсаған.
Алғашқы бағдаршам темір жол бойында пайда болған. Оны ойлап тапқан адамның есімі тарихта сақталмаған. 1914 жылдары америка қалаларында екі түсті (қызыл, жасыл) электрлі бағдаршам болды. 1918 жылдан бастап үш түс қолданысқа енді. Кеңес Одағы бойынша алғаш рет бағдаршам Мәскеу қалаларының көшелерінің қиылысынан орын алды.
Ия, бағдаршам бізге жол қиылыстарынан өтуге көмектеседі. Жаяу жүрушілерді жол апатынан сақтайды. Жолдан өтерде өте мұқият болу керек. Жолдан өтуге болмайды. Бағдаршамның үш көзі – үш түрлі. Бағдаршам бар қиылыс жолдарда адамдар өтетін ақ жолақтар болады. Бағдаршамның қызыл көзі жанғанда көліктер тоқтайды, ал адамдар жаяу жүрушілер ақ жолақтармен өтеді. Ал, ортадағы сары көзі жанса, көліктер дайындалады. – Ал жасыл көзі жанса, жол ашылады, көліктер жүреді. Бағдаршамның үш көзі жаяу жүргіншілерге және көлікпен жүруге де өте қолайлы, адам өміріне орасан зор. Бағдаршам болмағанда көліктер соқтығысып, жол апаты көп болар еді. Біздің өмірімізді сақтайтын осы бағдаршам. Олай болса, көшеден өткенде арнайы ақ жолақтардан өту керек. Жол қиылысында аса абай болған жөн. Көшелерде, жолдарда доп ойнауға, шанамен сырғанап ойнауға болмайды.
Өскеменде ақылды бағдаршам пайда болды. Ол қарызы бар адамдар мен қылмыскерлерді анықтайды . Жаяу жүргіншілерге арналған ақылды бағдаршамдар қарызы бар адамдарды, құқық бұзушылар мен іздеудегі қылмыскерлерді анықтайды.
Ақылды бағдаршам камерамен ғана жабдықталмаған, сонымен қатар оның көше қараңғы болғанда автомат түрде қосылатын үш жарық көзі бар. Сондықтан жаяу жүргіншілерді тану 24 сағат бойы жұмыс істейді.
"Адам жолдан өтіп бара жатқанда, камералар онлайн режимде ІІМ-нің базасымен салыстырып, оның кім екенін анақтайды. Базада қылмыскерлер тізіміндегі барлық адам болады. Олар алимент төлемейтіндерден бастап, іздеудегі қылмыскерлерге дейін", - деп түсіндірді. Бағдаршам арнайы орталық алаңға орнатылған, себебі ол жақтан адамдар жолдан көп өтеді. Сонымен қатар, жақын маңда полиция стационар пункті бар, ал ақылды техника қылмыскерді анықтаса, бұл туралы белгі дереу патруль қызметкерлеріне барады. "Әзірге бағдаршам құқық бұзушыларды анықтап үлгермеді, бірақ бұл уақыт мәселесі. Бұл оның тиімділігін бағалауға арнайы орнатылғын".
