Қазіргі заманғы бағдарламалық қамтамасыз етуге шолу. Операциялық жүйе.

Қазіргі заманғы бағдарламалық қамтамасыз етуге шолу. Операциялық жүйе.

Бағдарлама – магниттік тасымалдаушыда файл түрінде сақталып, қолданушының бұйрығы бойынша компьютер зердесіне жүктеліп, орындауға арналған машина тіліндегі нұсқаулар жиыны.

Компьютердегі бағдарламалық жасақтама құрамын бағдарламалық конфигурация деп атайды. Бағдарламалар арасында, физикалық буындар мен блоктар арасындағы сияқты байланыс бар – көптеген бағдарламалар өзінен төмен деңгейдегі басқа бағдарламаларға сүйеніп жұмыс істейді .

Қолданбалы программалар

Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының нақты бір мақсаттық мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама деп аталады. Көбінесе мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды.

Бағдарламалық қамтамасыз ету (БҚ) -компьютерде ақпаратты автоматтандырып өндеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін бағдарламалар жиынтығы.

Мақсаты мен жүзеге асыратын қызметтеріне қарай кез келген бағдарлама екі топқа бөлінеді

Жүйелік

Қолданбалы

(Жалпы)

Жүйелік бағдарламалық жасақтама (ЖБЖ) – ЭЕМ барлық ресурстарын  басқаруды, пайдаланушымен интерфейсін ұйымдастыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық құралдардың жиынтығы.

Қолданбалы бағдарламалық жасақтама — әртүрлі мәселелік аумақтардағы  қоданбалы есептерді шешуді жасақтайтын жеке қолданбалы бағдарламалар мен қолданбалы дестелерден тұратын бағдарламалық жасақтама түрі

Жүйелік

Қолданбалы

(Жалпы)

• Операциялық жүйелер мен олардың пайдалану интерфейсі

• Утилиталар

• Сервистік бағдарламалар

• Драйверлер

• Жалпы (әмбебап) мақсаттағы бағдарламалар

• мәселелік бағытталған ҚПЖ

• интегралданған ҚПЖ

Жалпы (әмбебап) мақсаттағы бағдарламалар

• Мәтіндік редакторлар
• Графиктік редакторлар
• Электрондық кесте
• Оқыту және ойын программалары

Арнайы мақсаттағы бағдарламалар

• Графикалық процессорлар (Corel Draw, Adobe PhotoShop);
• Баспа жүйелері (Page Maket, Quark XPress);
• Видеомонтаж редакторлары (Sony Vegas Pro)
• Аудиомонтаж редакторлары (Sound Forge)

Операциялық жүйе

Операциялық жүйе  ( operating system ) — компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, диск- жетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа.

Интерфейс ( inter—өзара, face—бет жағы) – программалық жабдық пен жұмыс істейтін адам арасындағы сұхбат жүргізу шарттары мен келісімдер жиыны.

Операциялық жүйе

Міндеттерді атқару бойынша:

Пайдалану бойынша:

Бір міндетті

Бір адам пайдаланатын

Көп міндетті

Бірнеше адам пайдаланатын

Операциялық жүйе түрлері

Бір міндетті ОЖ

Көпміндетті ОЖ

Көпміндетті ОЖ

Бірнеше адам пайдаланатын ОЖ

Утилиттер

Утилиттер дегеніміз – операциялық жүйенің және құралдардың жұмысымен байланысты арнайы типтік тапсырмаларды орындауға арналған бағдарлама.

Утилиттерді көмекші бағдарламалар деп атайды.

Олар есептеу жүйесіне қызмет етуге және оның жоғарғы тиімділігін арттыруға негізделген.

Көмекші бағдарламалардың негізгі түрлері:

• Архиватор-бағдарламалар (WinRar и WinZip);

• Ақпараттардың резервтік көшірмесін жасайтын бағдарламалар (APBackUp, Acronis True Image);
• Антивирустық бағдарламалар (Kaspersky Antivirus, DrWeb, Norton Antivirus және т.б.);
• Коммуникациялық бағдарламалар (Venta Fax, Cute FTP);
• Компьютерді тексеруге (диагностикалауға) арналған бағдарламалар (Sisoft Sandra, Norton System Information);
• Дискілерді тиімділеуге (оптимизациялауға) арналған бағдарламалар (Norton Disk Doctor, Microsoft Scandisk);

Сервистік программалар

адамның операциялық жүйемен жұмыс істеуін жеңілдететін программалар тобы.

Драйверлер - бұл операциялық жүйелер мен перифириялық құрылғыларды басқаратын және олардың арасындағы байланысты қамтамасыз етіп, құрылғылардан өтетін мәліметтер ағынын бақылап отыратын программалар.

Драйвердің міндеттері:

- жүйелік және қолданбалы бағдаламалар-дан түсетін сұраныстарды өңдеу;

- оларды физикалық құрылғыға түсінікті тілге аудару,

- оның жұмыс істеу процесін басқару,

- деректермен алмасу,

- параметрлерді орнату,

- бір қалып-күйден екіншісіне ауыстыру.

ОЖ эволюциясы

Көп пайдаланушы

Көп міндетті

Бір пайдаланушы

Көп міндетті

Бір пайдаланушы

Бір міндетті

MS DOS

MS Windows

Mac OS X

Windows Server

Mac OS X Server