Химиялы? есептер шы?ару

Күні: 05.02.2016 ж.

Пән мұғалімі: Еримбетова Еркинай Уразхановна

Пәні: Химия

Сабақтың тақырыбы: Сандық есептер шығару: зат мөлшері, мольдік масса, газдың мольдік көлемі, Авогадро заңы сияқты түсініктерді қолданып, формула бойынша есептер шығару; химиялық реакциялар барысындағы газдардың көлемдік қатынастары түсініктерін қолданып есептер шығару.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Химиялық формулаларды қолдана отырып сандық есептерді шығаруды үйрену.

Дамытушылығы:Оқушылардың осы тарауда алған білімдерін тексеру барысында есептер шығарту арқылы логикалық ойлау қабілетін арттыру.

Тәрбиелігі: уақытты қадірлеуге, үнемдеуге, еңбексүйгіштікке, пәнге қызығушылыққа тәрбиелеу. 

Сабақтың әдіс – тәсілдері: топтық, деңгейлік.

Пәнаралық байланыс: математика.

Көрнекі – құралдары: слайд, интерактивті тақта, үлестірмелер, жетондар.

Сабақтар барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, топтарға бөлу, топтарға ат беру.

I топ – Оксидтер

II топ – Оттек

III топ – Озон

Үй тапсырмасын тексеру:

«Кім жылдам?» ойыны:

I топқа арналған сұрақтар:

1. Оттекке жалпы сипаттама?

2. Оксидтер дегеніміз не?

3. Оттектің аллотропиялық түр өзгерісі?

II топқа арналған сұрақтар:

1. Ауаның құрам бөліктері?

2. Экзотермиялық реакция дегенімізне?

3. Эндотермиялық реакция дегеніміз не? 

III топқа арналған сұрақтар:

1. Термохимиялық теңдеу дегеніміз не?

2. Химиялық байланыстың түрлері ?

3. Химиялық байланыс дегеніміз не ?

Жаңа сабақ :

V = ʋ· V_m

V – көлем ( л )

ʋ - зат мөлшері ( моль )

V_m - 22,4 л/моль

ʋ = V/ V_m

ʋ = m / M

m – масса ( г )
М – молярлық масса (г/моль)

m = ʋ · M

N_A = 6,02 · 10 ²³ моль ˉ¹

N = ʋ · N_A

ʋ = N / N_A

N – молекула саны

N_A - Авогадро саны

№ 1 Есеп. Массасы 8 г күкiрт (IV) оксидi сумен әрекеттескенде,түзiлген күкiрт қышқылдың массасы.

Берілгені: m ( SO₂ ) = 8 г

Табу керек: m ( H₂SO₄ ) = ?

Шешімі: SO₂ + H₂O = H₂SO₄

m = M ∙ ʋ

ʋ = m / M

Mr (SO₂ ) = 32+16·2 =64 г / моль

Mr (H₂SO₄ ) =1· 2 + 32 + 16 · 4 = 98 г / моль

ʋ ( SO₂ ) = 8 / 64 = 0,125 моль

0,125моль ----- Х моль

1моль ------- 1моль

Х = 0,125 моль

m (H₂SO₄ ) = 0,125 · 98 = 12,25 г

Жауабы: m (H₂SO₄ ) = 12,25 г

№ 2 Есеп. Көлемі 67,2 л азоттың (қ.ж.) массасын есептеңіздер.

Берілгені: V ( N₂ ) = 67,2 л

Табу керек: m ( N₂ ) = ?

ʋ = V / V_m V_m = 22,4 л / моль

ʋ = 67,2 / 22,4 = 3 моль

m = M ∙ ʋ

Mr ( N₂ ) = 14 · 2 = 28 г / моль

m = 3 · 28 = 84 г

Жауабы: m ( N₂ ) = 84 г

Оксидтер тобына арналған есептер:

№ 3 Есеп. Массасы 23,4 г натрий сульфидінің зат мөлшерін есептеңіздер.

Жауабы: 0,3 моль.

№ 4 Есеп. 0,486 г магнийдің зат мөлшерін есептеңіздер.

Жауабы: 0,02 моль.

Оттек тобына арналған есептер:

№ 5 Есеп. 34,2 г алюминий сульфатының зат мөлшерін есептеңіздер.

Жауабы: 0,1 моль.

№ 6 Есеп. Массасы 15,8г калий перманганаты айырылғанда бөлінетін оттектің зат мөлшерін есептеңдер. 

Жауабы: 0,05 моль

Озон тобына арналған есептер:

№ 7 Есеп. 12,25 грамм калий хлоратының (КСІО₃) зат мөлшерін есептеңдер.

Жауабы: 0,1 моль.

№ 8 Есеп. Зат мөлшері 2 моль (қ.ж) хлорсутектің алатын көлемі.

Жауабы: 22,4 л.

« Миға шабуыл » ойыны.

1. Электртерістілігі бірдей атомдар арасында қандай байланыс түзіледі ?

а) иондық                                в)металдық

б) ковалентті полюсті            г) ковалентті полюссіз

2. Қосылу реакциясын анықта.

а) бірнеше жай зат түзеді                            б) бірғана зат түзеді

в) бір ғана күрделі зат түзеді                       г) бірнеше күрделі зат түзеді

3. Электртерістіктері әртүрлі атомдар арасында қандай байланыс түзіледі?

а) иондық                   в) коваленттік полюсті

б) металдық               г) ковалентті полюссіз

4. Валенттіліктері бірге тең   элементтерді көрсетіңдер

а) K  Na  H   Li                             в) Cu   C   Fe   P

б) Ca  O  Ba  Zn                            г) Al    P    Ag   B

5. Оттегі мен металл арасындағы  реакция типі қандай ?

а) орынбасу      б) қосылу           в) алмасу            г) айырылу

6. Темір мен күкірттің  қоспасы  берілсе  қандай  әдіспен  бөлуге  болады?

а) сүзу    б) магнитке тарту         в) тұндыру             г) кристалдандыру

7. Қосылу реакциясына жатпайды.

  а) N₂  + 3 H₂  = 2 NH₃                      б) 2H₂  +  O₂ = 2H₂ O

в) NH₄ CL = NH₃ + HCL        г) Fe + S = FeS    

8. Біреуі оттегі болатын екі элементтен тұратын

а) Қышқылдар     б) Негіздер в) Оксидтер           г) Тұздар      

9. Сl₂ малекуласындағы химиялық байланыс түрі

а) иондық        б) металдық    в) ковалентті полюсті    в) ковалентті полюссіз

10. MgO қосылысындағы магнийдің валенттігін анықтаңдар:

а) 1 б) 3       в) 2      г) 4

11. Li₂O қосылысындағы литийдің валенттігін анықтаңдар:

а) 1 б) 3       в) 2      г) 4

12. Келтірілген теңдеулердің ішіндегі айырылу реакциясын көрсетіңдер:

а) 2C+O₂ = 2CO б) NH₄CI = NH₃+HCI

в) 2H₂  +  O₂ = 2H₂ O    г) H₂+CI₂ = 2HCI

13. Берілген теңдеулердің ішіндегі қосылу реакцияларын көрсетіңдер:

а) 2HgO = 2Hg+O б) Fe+ S = Fe S

б) Mg CO₃ = MgO+CO₂      в) NH₄CI = NH₃+HCI

14. Берілген реакция теңдеуіндегі фосфордың алдындағы коэффицент:

P+O₂→P₂O₅

а) 1 б) 2       в) 3      г) 4

15. Реакция теңдеуіндегі натрийдің алдындағы коэффицент:

Na+CI₂ → Na CI

а) 1 б) 2       в) 3      г) 4

Жауаптары:

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
г	в	в	а	б	б	в	в	в	в	а	б	б	г	б

Жаңа тақырыпты қорытындылау.

№1Есеп. 41,4 г натрий карбонатының зат мөлшерін есептеңдер.

№2 Есеп. Массасы 23,4 г натрий сульфидінің зат мөлшерін есептеңдер.

№3 Массасы 96 г оттегінің зат мөлшері, (қ.ж.) көлемі.

№ 4 Есеп. 8 г мыс оксидімен әрекеттесуге қажет сутектің көлемін есептеңдер.

Үй тапсырмасы.

№1 Есеп. 34,2 г алюминий сульфатының зат мөлшерін есептеңдер.

Жауабы: 0,1 моль

№2 Есеп. 9 л фтордың қалыпты жағдайдағы массасын есептеңдер.

Жауабы: 15,26 г

№3 Есеп. 6 л озонның қалыпты жағдайдағы массасын есептеңдер.

Жауабы: 12,96 г

Бағалау.