Химиялық элементтердің табиғи ұяластары және олардың қасиеттері

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: Мектеп: Қызылтөбе лицейі КММ

Химиялық элементтердің периодтық жүйесі.

Күні: 30. 01.2019 Мұғалімнің аты-жөні Акжигитова Т.К.

Сынып: 8А Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Химиялық элементтердің табиғи ұяластары және олардың қасиеттері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

8.2.1.5. химиялық қасиеттері ұқсас элементтердің бір топқа жататындығын дәлелдеу.

8.2.1.6. химиялық элементтердің табиғи ұяластарын білу және сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтердің ұяластырына мысалдар келтіру.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: химиялық элементтердің табиғи ұяластарын айта алады және сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтердің ұяластырына мысалдар келтіре алады.

Оқушылардың басым бөлігі: химиялық қасиеттері ұқсас элементтердің бір топқа жататындығын дәлелдей алады.

Кейбір оқушылар: алдынғы алынған білімін, өтілген тақырыпты пайдалана отырып, сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтердің химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастырады және есептер шығарады

Бағалау критерийі

• Химиялық элементтердің табиғи ұяластарын ажыратады

• Химиялық элементтердің табиғи ұяластарына жататын элементтерге мысал келтіреді

Тілдік мақсаттар

Оқушылар не істей алады:

Элементтерді қасиеттеріне қарай табиғи ұяластарына жіктейді.

Негізгі сөздер мен тіркестер :

Сілтілік металдар, галогендер, инертті газдар

Сыныптағы диалог /жазылым үшін пайдалы тілдік

бірліктер:

Сілтілік металдар................... орналасады.

Галогендерге .................элементтер кіреді.

Инертті газдар ........................кездеседі

Құндылықтарға баулу

Бірлесе жұмыс жасау, сын тұрғысынан ойлау, топтық жұмыс барысында өзара сыйластық, құрметпен қарау, ынтымақтастық, жауапкершілікті сезіну

Пәнаралық байланыс

Биология, физика

Алдыңғы білім

периодтық жүйедегі орны бойынша химиялық элементті сипаттау

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

2 минут

5 минут

3 минут

Ұйымдастыру кезеңі:

1.Сәлемдесу

2.Оқушыларды түгелдеу

3.Сыныпта жағымды ахуал қалыптастыру. Өтілген сабаққа қайталау сұрақтары. "Ортадағы қаламсап" әдісі

1. How are horizontal rows called?

Horizontal rows are called periods

2. Нow many periods? There are seven periods

3. What does mean group? Vertical columns are called GROUPS

4. How many groups? There are 18 (eighteen) columns. There are 8 A groups and 8 B groups

Бағалау. "басбармақ" әдісімен

Топқа біріктіру: топ басшысын анықтау сұрақтары

1. Еlement of the second period of the fourth A group: С

2. Рlace of calcium in the periodic table. fourth period second A group

3. In which group d-elements located. d-elements, located in the B-group

Топбасшылары анықталып, түстер бойынша қалған оқушылар топқа бөлінеді.

Инертті газдар

Галогендер

Сілтілік металдар

ҚБ

Әріптер қиқымдары

Сабақтың ортасы

10 минут

4 минут

Жаңа тақырып:

Dictionary

1. Natural family- Табиғи ұяластар

2. Alkali metals- Сілтілік металдар

3. Halogens- Галогендер

4. Noble gases- Асыл газдар

5. Soft, plastic-жұмсақ, иілгіш

6. Metallic shine-металдық жылтыр

7. Strong reducing agent –күшті тотықсыздандырғыш (стронг редюсинг әйджинт)

8. Оxidizing agent-Тотықтырғыш (Оксидайзинг әйджинт)

9. Halogen molecule consists of two atoms- Галоген молекулалары екі атомнан тұрады

10. The outer electron layer is completed- Сыртқы электрон қабаттары аяқталған

11. Low activity- Белсенділігі төмен

Bilim Land сайтын падаланып мұғалімнің түсіндірмесі.

Сілтілік металдар. Жалпы сипаттамасы

Периодтық кестеде орналасқан бір топтағы элементтер химиялық элементтердің табиғи ұяластарын құрайды. Химиялық және физикалық қасиеттері ұқсас элементтер тобын табиғи ұяластар деп атайды.

1-топ элементтері сілтілік металдар тобы болады. Жалпы электрондық конфигурациясы – ns¹, яғни сыртқы қабатында бір электрон болады. Бұлар – күшті тотықсыздандырғыштар. Сілті «күл» деген мағынаны білдіретін, араб тілінің «alkali» сөзінен шыққан. Ертеректе бұл металл қосылыстары ағаш күлінен алынған.

Жалпы сипаттамасы: жұмсақ, иілгіш, пышақпен оңай кесіледі, жаңа кесілген металл бөлігі металдық жылтырлыққа ие. Сілтілік металл молекулалары бір атомнан тұрады. Заряд саны артқан сайын сілтілік металдардың атомдық радиустары да өседі (топ бойынша жоғарыдан төмен қарай).

Балқу мен қайнау температурасы топ бойынша жоғарыдан төмен қарай артады. Жоғары химиялық белсенділігіне байланысты табиғатта тек қосылыс түрінде кездеседі.

• Сілтілік металдар – Щелочные металлы – Alkali metals

Галогендер. Жалпы сипаттамасы

17A-топ галогендерден тұрады. Жалпы электрондық конфигурациясы – ns²np⁵, яғни сыртқы қабатында жеті электрон орналасқан. Бұлар – күшті тотықтырғыштар. Галогендер «тұз түзуші» деген мағынаны білдіреді (лат. «галос» – тұз және «генус» – тудырушы). Элементтер бұл атауларды металдармен әрекеттесіп, тұз түзу қабілетіне ие болғандықтан иеленген, мысалы, натрий хлориді.

Жалпы сипаттамасы: F₂ – ашық-сары түсті, қиын сұйылтылатын газ; Cl₂ – сары-жасыл түсті, өткір тұншықтырғыш иісті, оңай сұйылтылатын газ; Br₂ – қызыл-қоңыр түсті сұйықтық; I₂ – күлгін түсті кристалдық зат. Галоген молекулалары екі атомнан тұрады.

Топ бойынша галогендердің атомдық радиустары, балқу және қайнау температурасы жоғарыдан төмен қарай артады.

• Галоген – Галоген – Halogen

• Тотықтырғыш – Окислитель – Оxidizing agent

Инертті газдар

Периодтық кестенің шеткі оң бұрышында орналасқан топ – 18-топ, ол инертті газдар деп аталатын элементтерден тұрады.

18-топтың барлық элементтері – түссіз әрі иіссіз химиялық инертті газдар. Барлық инертті газдар атмосферада кездеседі. Олардың ішінде ең кең таралғаны – аргон, ал қалғандары өте аз мөлшерде кездеседі. Гелий мен радоннан басқа барлық инертті газдар сұйытылған ауаны айдау арқылы алынады. 18-топтағы элементтердің балқу мен қайнау температуралары топ бойынша төмен қарай, яғни атомдық нөмірдің артуымен өседі. Инертті газдардың сыртқы қабаттары тұрақты және аяқталған болады. Осы конфигурация есебінен олар қосылыстар түзуге бейім емес. Инертті газдардың жағдайында мұндай өзгеріс тұрақтылығы аз конфигурацияға алып келеді. Осыған байланысты 18-топ элементтерінің атомдары өзге атомдармен әрекеттеспейді және жоғары химиялық инерттілігімен ерекшеленеді.

Task №1 «Card matching». Pair work

A._____________ B.______________ C.___________

Дескриптор:

1. Берілген табиғи ұяластарды ажыратады

2. Элементтерді табиғи ұяластармен сәйкестендіреді.

ҚБ: жұптар өзара бірін-бірі бағалайды және пікірін айтады

ҚБ: Өзін-өзі бағалау. «Бас бармақ» әдісі

Task №2. personal work ( we are currently working individually)

Берілген элементтердің (He, Na, CI, K, F, Ne, Ag) ішінен қ.ж. сумен сутек газын бөле әрекеттесетіндерін анықтап, реакция теңдеулерін жазыңдар. Бұл элементтердің қай табиғи ұяласқа жататынын анықтаңыз.

Determine which of the given elements (He, Na, CI, K, F, Ne, Ag) interacts with water to form gaseous hydrogen. Write the reaction equation and find out to which group belong their families.

Дескриптор:

1. Сілтілік металдар ұяластарын ажыратады

2. Металдың сумен реакциясын жазады.

ҚБ: жұптар өзара бірін-бірі бағалайды және пікірін айтады

ҚБ: Өзін-өзі бағалау. «Бас бармақ» әдісі

https://bilimland.kz/ru

Сәйкестендіру кестесі

Сабақтың соңы

7минут

2 минут

2 минут

Қорытындылау

Task №3. « Pictures speak». Group work

a) From the given pictures find pictures of the elements of your group. Берілген суреттерден өз топтарыңыздың суретін таңдап алыңыз.

b) The physical properties of the elements

Дескриптор:

1. Химиялық элементтердің табиғи топтарын айтады

2. Оларға сипаттама береді.

ҚБ: Топтық бағалау. Әр топтың спикері «екі жұлдыз, бір тілек» арқылы топпен келісіп, өз пікірін айтып бағалайды

Кері байланыс «Бағдаршам» әдісі.

Жасыл – бүгінгі оқу материалын түсіндім, сабаққа белсенді түрде қатыстым.

Сары – Сабақта берілген оқу материалын түсіндім. Өзіме қажеттісін алдым

Қызыл – сабақты түсінбедім, сабаққа қатыса алмадым

Үйге тапсырма: §31 және 32.

110-бет. B тобындағы тапсырмалар

Сілтілік металдар, галогендер, инертті газдардың суреттері

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырасыз

Денсаулық және қауыпсіздік техникасын сақтау

А деңгей:

1.Сілтілік металдардың период жүйедегі орны қандай?

2. Галогендер деп қандай элементтерді айтамыз?

В деңгей:

1.Сілтілік металдардың атомдық массасы артқан сайын олардың а)физикалық қасиеттері, б) химиялық қасиеттері, в)гидроксидтерінің суда ерігіштігі қалай өзгереді?

2. Элементтердің атомдық массасы өскен сайын

а) галогендердің физикалық қасиеттері, б) химиялық қасиеттері қалай өзгереді?

С деңгей: кейбір оқушылар үшін

1.Массасы

460 г натрий хлормен әрекеттескенде түзілетін натрий хлоридінің массасын есептеңдер

"Бағдаршам" әдісімен бағалау, «екі жұлдыз, бір тілек», «бас бармақ» әдісі, топтық өзара бағалау, жұптық өзара бағалау, өзін-өзі бағалау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?