Адам ағзасындағы химиялық элементтер, олардың жіктелуі, ағзаның қалыпты тіршілігі үшін маңызы жөнінде,химиялық элементтерден түзілетін органикалық заттар- көмірсулар мен майлар жөнінде түсінік алу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Химиялық элементтер адам ағзасында»
Мен де білемін...
Кремнийдің периодтық жүйедегі орны мен атом құрылысы қандай?
Кремнийдің көрсететін тотығу дәрежесі мен валенттілігі?
Кремнийдің табиғатта таралуы жөнінде не білесің?
Кремнийді өнеркәсіпте бос күйінде қалай бөліп алады?
Кремнийдің физикалық қасиеттері қандай?
Кремнийдің химиялық қасиеттері қандай?
Кремний қандай мақсаттарға қолданылады?
Кремний қышқылы – қандай қышқыл?
Миғашабуыл
Мына суретке қарап отырып, бүгінгі сабақтың тақырыбын болжаңыз:
5 наурыз
Жаңа сабақтың тақырыбы:
Адам ағзасының химиялық құрамы. Макроэлементтер, микроэлементтер және олардың маңызы
Бүгін не білеміз ?
Бүгін не білеміз ?
Адам ағзасындағы химиялық элементтер, олардың жіктелуі, ағзаның қалыпты тіршілігі үшін маңызы жөнінде,химиялық элементтерден түзілетін органикалық заттар- көмірсулар мен майлар жөнінде түсінік алу.
Бүгінгі сабақтың ұраны
Естігенді ұмытамын, көргенді есте сақтаймын, ал өз ақыл-ойыммен істеген ісімді түсінемін.
Конфуций
ВИДЕО
Адам ағзасындағы химиялық элементтер — адам өміріне қажетті үрдістерді жүзеге асырып, ағзаның толыққанды дамуын қамтамасыз ететін элементтер тобы.
Бұл элементтерді тірі ағзалардағы орташа мөлшеріне қарай үш топқа бөледі:
макроэлементтер
микроэлементтер
ультрамикроэлементтер
Ал тіршілік үшін маңыздылығына байланысты:
тіршілікке қажетті элементтер
өте аз элементтер
қосымша элементтер
Сондықтан, химиялық элементтердің біреуінің жоқ болуы немесе жетіспеуі ағзадағы қалыпты жағдайды бұзады.
Алайда, ағзадағы қандай да бір элементтің шамадан тыс болуы да ауыр салдарға әкеп соғады.
Макроэлементтер
Көміртек, сутек, оттек, азот, фосфор – нәруыздың,
нуклеин қышқылдарының және ағзаның басқа да
биологиялық белсенді қосылыстарының құрамына кіреді.
Нәруыздардың құрамында көміртек 51 – 55%, оттек 22 – 24%, азот 15 – 20%, сутек 6,5 – 7%, күкірт 0,3 – 2,5%, фосфор шамамен 0,5%.
Көміртек, сутек және оттек көмірсулардың және липидтердің (майлар), ал фосфор, фосфолипидтердің құрамында фосфатты топтар түрінде болады.
Көп мөлшерде липидтер бас миында, бауырда, сүтте және қан сұйықтығында концентрленеді.
Сутек және оттек – макроэлементтері су молекуласын түзетіні белгілі, ал, ересек адам ағзасының шамамен 65%-ы су болып келеді.
8
Микроэлементтер
Микроэлементтердің көпшілігі бауырда, сүйек және бұлшық ет ұлпаларында жиналады. Бұл ұлпалар көптеген микроэлементтердің негізгі қоры. Мырыш – қарын асты безінде, йод – қалқанша безінде, фтор – тіс кіреукесінде, алюминий, мышьяк, ванадий – шашта, кадмий, сынап, молибден – бүйректе , қалайы – ішек ұлпаларында, стронций – қуық безінде, сүйек ұлпасында, барий – көздің пигментті қабатында, бром, марганец, хром – гипофизде және тағы басқаларда жиналады. Натрий және хлор жасуша аралық, ал калий және магний жасуша ішіндегі сұйықтықтарда кездеседі. Натрий және калий фторид түрінде сүйек және тіс ұлпаларында болады. Магний фосфат түрінде тістің қатты ұлпаларында болады.
Төменде көрсетілген элементтердімакро-жәнемикроэлементтерге бөліп жазыңдар:
O, H, C, N, F, P, S, Ca,Mg, Na, Cl, I, Cu, As, F, Br, Sr, Ba, Co,Ga, Sb, Sr, Br, F, B, Be, Li, Si, Sn,Hg, Au, U, Th, Ra
I- топ
Адам ағзасы оттек, сутек, көміртек және басқада химиялық элементтерден тұрады (суретке қараңыз). Егер Даниярдың массасы 60 килограмға тең болса, онда Даниярдың ағзасындағы көміртектің массасын есептеңіз.
II- топ
«Сәйкестендіру» әдісі арқылы адам организміндегі химиялық элементтер мен олардың маңызы арасындағы сәйкестікті табыңыз:
III- топ
Элемент
А.оттек
Организмдегі маңызы
Ә.темір
1.ерте қартаюға жол бермейді,обыр жасушаларының өсуін баяулатады
Б.кальций
2.тыныс алуға қажет
В.йод
3.қандағы гемоглабин құрамына кіреді
4.ойлау іс-әрекеті үшін қажет
Г.хлор
Д.селен
5.сүйек пен тістің құрамына кіреді
Е. фтор
6. күйзеліс пен тері ауруларының алдын алады.
7. тіс жегісінен қорғайды
Ж. никель
8.асқазан сөліндегі тұз қышқылының құрамына кіреді
IV- топ
«Сәйкестендіру» әдісі арқылы адам организміндегі химиялық
элементтердің жетіспеушілігінен пайда болған белгілерді сәйкестендіріңіз:
Жетіспейтін элемент
1. Ca
Типтік белгісі
2. Mg
А.Артериялардың әлсіздігі,бауыр қызметінің бұзылуы
3. Fe
B Қаназдық,иммундық жүйенің бұзылуы
4. Zn
C.Бұлшық еттің тырысуы
5. Cu
D. Терінің зақымдануы,өсудің және жыныстық жетілудің баяулауы
6. Mn
E. Қаңқаның өсуінің баяулауы
F. Жасушалардың өсуін бәсеңдету,тісжегісіне бейімділік Бедеулік,қаңқаның өсуінің нашарлауы
7. Mo
8.Co
G. Қатерлі қаназдық
H. Бедеулік,қаңқаның өсуінің нашарлауы
Жеке жұмыс
Тапсырма №3
Жеке жұмыс: Өз дене салмағыңызды біле отырып, өз ағзаңыздағы кальцийдің массасын есептеңіз.
« Шабадан, еттартқыш, кәрзіңке»
- Толық меңгердім, болашақта пайдаланамын
- Алынған мәліметтерді өңдеймін
- Керек емес, лақтырып тастаймын
Үйге тапсырма:
Адам организмінің химиялық құрамы. Макро және микроэлементтер. 75 беттегі 6,7 жаттығу.