Металдардың периодтық жүйедегі орны, Атом құрылысы. Металдардың электрохимиялық кернеу қатары. Физикалық, химиялық қасиеттері.

Мектеп:

Шайсұлтан Шаяхметов атындағы Сұлукөл орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Жұмағалиев Абай Асқарбекұлы

Сынып:

9 «А»

Қатысқандар саны: 10

Қатыспағандар саны: 0

Сабақ тақырыбы

Алюминий. Алюминий қосылыстары.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты

Оқушыларға алюминий туралы, оның ПЖ орнына байланысты атом құрылысы мен химиялық, физикалық қасиеттері туралы мағлұмат беру. Қолданылуын қарастыру. Элемент, жай зат, негіздер туралы түсініктерін тереңдетіп бекітуде АКТ қолдану (Презентация, интернет ресурстары, интербелсенді тақтаның көмегімен «Бинго» ойынын өткізіп, бейнероликтер көрсету.)

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар біледі. Оқушыларға алюминий туралы, оның ПЖ орнына байланысты атом құрылысы мен химиялық, физикалық қасиеттерін сипаттауды. Қолданылу аймақтарын біледі.

Оқушылардың көбісі біледі: Экологиялық сипатын. Алюминийдің адам ағзасына зиянды әсерінен туындайтын ауруларды біледі.

Кейбір оқушылар біледі: Алюминий минералдарыының атауларын, металогендік картамен жұмыс істеуді

Тілдік мақсаттар

Жаңа терминдер: Боксит, коррунд, каолинит, бағалы тастар (александрит, бирюза, аметист, турмалин, рубин, спфир), амальгама, пассивтену, электролиз, амфотерлік (екідайлылық) қасиет,

Құндылықтар-ды

дарыту

Қазақстан Республикасының табиғатын қорғау. Табиғи жер асты және жер үсті байлықтарын үнемдеуге шақыру. Химия өндірісі мен елдің экономикалық ауқаты Mәңгілік Ел ұлттық идеясының құндылықтарының бірі Индустрияландыру мен инновациялар негізіндегі экономикалық өсімімен тығыз байланыста екенін түсіндіру.

АКТ қолдану дағдылары

Тақырып бойынша презентациялар жасай алады. Интерент ресурстарынан алынған бейнероликтерді қолдана біледі. Интербелсенді тақтада интерактивті ойындар жүргізе біледі. Виртуальді зертханалық жұмыстарды өткізіп, оған қорытынды жасай біледі.

Пәнаралық байланыстар

Физика, гография, биология, тарих.

Қосымша білім

Қазақстан экономикасы мен минерология ғылымынан қосымша мәліметтер алады.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері, уақыты

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Мұғалім іс-әрекеті

Оқушы іс-әрекеті

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Оқушылармен амандасып, оқушылардың көңілін сабаққа аудару.

Сынып құрамын түгелдеу, тақтаға күн ретін жазу.

-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

- сабақты өткізу жоспары жөнінде мәлімет беру.

Тақтадан күн ретін жазып алады.

Сабақтың жалпы мақсатымен және өткізу жоспарымен танысады

Оқушылар ББҮ кестесін толтырады.

Су кермектігі туралы өз ойларын ортаға салып бөліседі. Судың кермектігін жою жолдарын ортаға салып талқылайды.

Химия оқулығы.

9 сынып

Сабақтың ортасы

25 мин

«Суреттегі тұлғаны танып, әңгімелеу» әдісі.

«Логикалық сұрақ» әдісі.

«Бейнесұрақ» әдісі.

«Ұялы телефон» әдісі.

Мұғалімнің сұрағы:

Ас содасын және қышықыл сүт өнімдерін алюминий ыдыста ұзақ сақтауға бола ма? Жауаптарыңды дәлелдеңдер.

«Алюминийдің қолдану аясы»

«Сандар сөйлейді» әдісі

«Ойлан тап» әдісі

«Алюминий минералдары» кластерін толтыру.

Коллекциямен жұмыс.

«Бейне сұрақ» әдісі

«Адасқан әріптер» әдісі

«Сәйкестендіру» әдісі

«Химиялық диктант» әдісі

«Стоп кадр» әдісі.

Бұл қай жер?

«Химиялық бақылау» әдісі

Зертханалық жұмыс.

Алюминий гидроксидінің қышқыл және сілті ерітінділерімен әрекеттесуі.

Берілген тарихи сипаттама бойынша білім алушылар тұлғаны танып біледі.

1825 жыл Дат химигі әрі физигі глиноземді көмірмен қосып, хлор атмосферасында қатты қыздырып тотықсыздандырғанда одан сусыз алюминий хлориді түзіледі. Сол түзіндіге калий металының амальгамасын қосып қайта қыздырып, тотықсыздандырады. Нәтижесінде онша таза емес алюминий металы алынады. «Мен балшықтан металл алдым» деп бос күйінде алюминий металын алу әдісін хабарлаған қай ғалым?

Таза алюминийді электролиз арқылы алу жолы жөнінде ақпарат береді, реакция теңдеуін жазады.

Осы заманғы алюминийді алу әдісін америкалық Ч.Холл және француз Эру 1886 жылы ойлап тапқан екен. 22 жасар химик Ч.Холл жаңалық ашқан күні зертханаға қолына ондаған алюминий қиындыларын ұстап келіп, осы металды оңай жолмен және өте көп мөлшерде дайындаудың әдісін тапқанын айтты. Ол қандай әдіс?

Электролиз

2Al₂O₃  → 4Al + 3O₂ - 3352кДж

Оқушының сұрағы:

Амальгама дегеніміз не?

Оқушылардың жауабы:

Сынаптың басқа металдармен құймасы.

Оқушы жауабын таба алмаса, ұялы телефонмен хабарласып, жуабын табуға рұқсат беріледі.

Жауап: Болмайды! Себебі, алюминий қышқылдармен де, негіздермен де, әрекеттеседі, амфотерлі (екідайлы) қасиет көрсетеді. Сол себепті сүт, ет, көкөніс, жеміс – жидек өнімдерін алюминий ыдыста сақтауға болмайды.

«Алюминийдің қолдану аясы»

сызбасын интербелсенді тақтада толтырады

Тор көздегі әріптер арасынан горизонталь, вертикаль, диаганаль бағыттарынан алюминий тақырыбына сай тұтас сөздерді тауып алады

Алюминий

Боксит

Бирюза

Силумин

Магналин

Турмалин

Жауабы:

Білім алушылар жұмыс барысында берилген коллекциядан, арасынан алюминийдің минералдарын тауып атауын, беру керек.

Оқушының сұрағы:

Қостанай облысында орналасқан боксит өндіретін кен орны?

Оқушылардың жауабы:

Арқалық қаласының іргесінде орналасқан. ТБРУ (Торгайское боксито – рудо управление )

Сұрақ:

Алюминий сөзі латын тілінде қандай мағынаны білдіреді.

Оқушылардың жауабы:

Алюминий сөзі латын тілінде

«ащудас» деген

Мағынаны білдіреді. (лат. aluminium), - ащудас, al – элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ – тобындағы химиялық элемент, реттік нөмірі 13, атомдық массасы 26,9815  

Бейнеролик кадрлері бойынша ҚР алып өндіріс орнын анықтау.

Кестеге алюминий қосылыстарының атаулары берілген. Атауларға қарама қарсы заттардың формулаларын жазады.

Al(OH)₃ + 3HNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3H₂O

Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO_{2 +} 2H₂O

Презента-ция

Бейнеро-лик

Презента-ция

Презента-ция

Презента-ция

Презента-ция

Презента-ция

Презента-ция

Бейнеро-лик

Презента-ция

Презента-ция

Презента-ция

Бейнебаян

Презента-ция

Презента-ция

Сабақтың аяғы

5 мин

Тақырып бойынша қорытынды:

«Бинго» ойыны:

Билеттер таратылады, билеттен 1 сан шығады, шыққан сан кімде бар, сол білім алушыға сұрақ қойылады. Қойылған сұраққа білім алушы жауап береді.

Презента-ция

Рефлексия

5 мин

Конференция ашылады «Алюминий» тақырыбына

Оқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерін жазады және смайликтер арқылы білдіреді.

1-2 оқушы оқиды.

Мұғалім қорытындылайды.

Презента-ция

Саралау–оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақ барысында білім алушыларды формативті бағалай отырып өзіне деген сенімділігін қалыптастырамын. Білімге деген қызығушылығын оятып, ынталарын арттырамын.

Түрлі деңгейдегі (А,В,С) тапсырмалар әзірлеп, критериалды бағалау арқылы тексеремін. Функционалдық сауаттылықтарын қалыптастыруға бағытталған тапсырмалар әзірлеймін.

Химия кабинетінде, лабораторияда және күнделікті тұрмыста көпшілікке ортақ ҚТ ережелерінің басты талаптары негізге алынып отырады.