Г) «Адас?ан ?ріптер» ойынында с?здерді? д?рысын табу
ІІІ. Жа?а саба? жоспары:
1.Ай мен Жерді? ?ашы?ты?ы.
2.Айды? жерге ?сері.
3.Айды? толысуы.
4.Ай мен К?нні? т?тылуы.
5. ?арышты? зерттеулер
К?н ж?йесіндегі Шолпан мен Мерркурийден бас?а ?аламшарды? барлы?ыны? серіктері бар. Оларды? жалпы саны 60-?а жетеді. Серіктерді? к?пшілігіні? ауданы ?аламшармен салыстыр?анда соншалы?ты ?лкен емес, кейбіреулерін ?аламшарды? есептеуі бойынша астеройдтар?а те?ейді, оларды? ?аламшарды айнала ?оз?алуы ?аламшарды? тартылыс к?шіне байланысты болуы м?мкін деп жорамалдайды. Ал Жерді? тартылыс к?шіне байланысты оны айнала ?оз?алады.Біра? айда белгілі бір м?лшерде Жерге ?сер етеді. Те?іздерді? де?гейі Айды? тартылыс к?шіне байланысты к?теріліп, т?мен т?сіп отырады. Те?із де?гейіні? к?терілуін толысу деп атайды.
Аспан денелері арасында?ы Жерге е? жа?ыны – Ай. Жер мен Айды? ара ?ашы?ты?ы шамамен 384 000 ша?ырым. Айды? диаметрі Жерден 4еседей аз.
Ай Жерді айнала ?оз?алып ж?ргенде Жер мен К?нні? ортасында болып, К?нді к?легейлесе Жерге Айды? к?ле?кесі т?седі. Б?л проссесті К?нні? т?тылуы дейді.К?нні? т?тылуы бар-жо?ы 2-3 минут?а созылып 1,5 жылда жа?а Ай ту?ан кезде ?айталанады.Ай толыс?ан кезде Жерді? к?ле?ке жа?ына ?ткен уа?ытта Ай?а к?ле?ке т?сіп, тіптен оны? оны? к?рінбей ?алатын уа?ыты да болады. Б?л процесті Айды? т?тылуы дейді.
?арышкерлерді ашы? ?арыш?а шы??анда к?н к?зінен б?лінетін зиянды с?улелерден ж?не ?са? ?арышты? ша?-тоза?дардан бірнеше ?абат тігілген скафандр са?тап ?алады. Скафандрды ??рамында нейлон, дакрон, кевлар деп аталатын ?ш т?рлі жасанды матадан тігеді.
І?. Жа?а саба?ты бекіту:
?І. ?йге тапсырма: 13 та?ырыпты о?у, д?птері?е та?ерте? ж?не кешке ?арай к?рген Айды? суретін сал. Екі суретті салыстырып, айырмашылы?ын тап
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ай - Жерді? серігі»
Ай Жердің серігі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ай мен жердің ара қашықтығы, айдың толысуы, ғарышкерлердің зерттеуі, күннің тұтылуы, айдың тұтылуы туралы оқушыларға мағлұмат беру;
Дамытушылық:оқушылардың өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру, логикалық ойлау қабілетін арттырып, ойын еркін айтып жеткізе білуге дағдыландыру;
Тәрбиелік: оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, өз елінің тарихи құндылықтарын құрметтеуге үйрету, елін, жерін сүйетін отансүйгіш, дарынды ұрпақ тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: білім, білік, дағдыларын қалыптастыратын интеллектуальды ойын сабағы.
Сабақтың түрі: Сайыс сабақ.
Сабақтың көрнекілігі:Глобус, слайдттар, суреттер, физикалық карта, тест;
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
- Оқушылардың дайындығын қадағалау.
-Оқушыларды 3 топқа бөлу «Жер», «Күн», «Ай»
-Ойын шарттарымен таныстыру
ІІ. Үй тапсырмасын, бекіту.
А) «ЛЕЗДІК СҰРАҚТАР» көп сұраққа жауап берген топ көп ұпайға ие болады:
1. Жер Күн жүйесіндегі нешінші планета?
2. Жер мен Күннің қашықтығы қанша?
3. Жердің қанша бөлігін құрлық алып жатыр?
4. Жердің қанша бөлігін су алып жатыр?
5. Экватор деген не?
6. Экватор сызығы Жерді қандай жарты шарларға бөліп жатыр?
7. Экватордың ұзындығы неше?
8. Глобус дегеніміз не?
9. Масштаб нешеге бөлінеді?
10. Географиялық карта дегеніміз не?
11. Тәулік дегеніміз не?
12. Жыл дегеніміз не?
13. Көктемгі күн мен түн қай кезде теңеледі?
14. Күзгі күн мен түн қай кезде теңеледі?
15.Полярлық түн дегеніміз не?
16. Жердің шар тәрізді екендігін алғаш кім айтты?
17. Бір жылда неше күн бар?
18. Жазғы тоқырау қашан болады?
Ә) «ПОЛИГЛОТ» бұл сайыста үш топқа жұмбақ беріліп, онда шыққан жауаптарға үш тілде(қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде) жауап беру.) Қазақша жауап -10 балл, орысша жауап- 20 балл, ағылшынша жауап 30 балл.
1.Жылт-жылт еткен
Жылғадан өткен (Су)
2.Таңмен көзін ашады,
Әлемге нұрын шашады (Күн)
3.Теңізді, тауларды, халықты
Ойлап тап, көтерген алыпты. (Жер)
4.Азықсыз, көліксіз, сусынсыз, серіксіз
Әлемді шарлайсыз жиһангез болып сіз. (Глобус)
5.Өркеш-өркеш түйемнің
Өркештерін ақ шалған
Арасынан өркештің
Тағылатын бау салған (Тау)
6.Орақ болып туады,
Табақ болып тұрады (Ай)
Б) «САНДАР СӨЙЛЕЙДІ» ойынында оқушылар тақтада берілген сандардың нені білдіретінін айтып шығады.
Г) «Адасқан әріптер» ойынында сөздердің дұрысын табу
ІІІ. Жаңа сабақ жоспары:
1.Ай мен Жердің қашықтығы.
2.Айдың жерге әсері.
3.Айдың толысуы.
4.Ай мен Күннің тұтылуы.
5. Ғарыштық зерттеулер
Күн жүйесіндегі Шолпан мен Мерркурийден басқа ғаламшардың барлығының серіктері бар. Олардың жалпы саны 60-қа жетеді. Серіктердің көпшілігінің ауданы ғаламшармен салыстырғанда соншалықты үлкен емес, кейбіреулерін ғаламшардың есептеуі бойынша астеройдтарға теңейді, олардың ғаламшарды айнала қозғалуы ғаламшардың тартылыс күшіне байланысты болуы мүмкін деп жорамалдайды. Ал Жердің тартылыс күшіне байланысты оны айнала қозғалады.Біраұ айда белгілі бір мөлшерде Жерге әсер етеді. Теңіздердің деңгейі Айдың тартылыс күшіне байланысты көтеріліп, төмен түсіп отырады. Теңіз деңгейінің көтерілуін толысу деп атайды.
Аспан денелері арасындағы Жерге ең жақыны – Ай. Жер мен Айдың ара қашықтығы шамамен 384 000 шақырым. Айдың диаметрі Жерден 4еседей аз.
Ай Жерді айнала қозғалып жүргенде Жер мен Күннің ортасында болып, Күнді көлегейлесе Жерге Айдың көлеңкесі түседі. Бүл проссесті Күннің түтылуы дейді.Күннің тұтылуы бар-жоғы 2-3 минутқа созылып 1,5 жылда жаңа Ай туған кезде қайталанады.Ай толысқан кезде Жердің көлеңке жағына өткен уақытта Айға көлеңке түсіп, тіптен оның оның көрінбей қалатын уақыты да болады. Бұл процесті Айдың тұтылуы дейді.
Ғарышкерлерді ашық ғарышқа шыққанда күн көзінен бөлінетін зиянды сәулелерден және ұсақ ғарыштық шаң-тозаңдардан бірнеше қабат тігілген скафандр сақтап қалады. Скафандрды құрамында нейлон, дакрон, кевлар деп аталатын үш түрлі жасанды матадан тігеді.
ІҮ. Жаңа сабақты бекіту:
ҮІ. Үйге тапсырма: 13 тақырыпты оқу, дәптеріңе таңертең және кешке қарай көрген Айдың суретін сал. Екі суретті салыстырып, айырмашылығын тап
