"Америка халқы және елдері" тақырыбында ашық сабақ 11-сынып

География пәні

Ашық сабақ

10 -сыныбы

Пәні : Материктер мен мұхиттардың

физикалық географиясы

Үйге берілген тапсырманы

сұрау және қорыту.

§41-42. Оңтүстік Американың табиғат

зоналары.

(үйге берілген тапсырма: Оңтүстік Америка материгінің

табиғат зоналарын оқып, кескін картаға түсіріп келу)

Жоспар:

1. Оңтүстік Американың табиғат зоналарына жалпы

сипаттама.

2. Ылғалды экваторлық ормандар және ауыспалы ылғалды

ормандар.

3. Саванналар мен сирек ормандар.

4. Субтропиктік дала және шөлейт зонасы.

Тақырыбы : §43. Оңтүстік Американың

халқы және елдері. Анд тауындағы биіктік

белдеулер.

Сабақ түрі: А ралас сабақ.

Әдіс-тәсілдер: Карта, оқулық, суреттерді

қолданып түсіндіру әдістерін пайдалану,

баяндау, сұрақ-жауап.

Мақсаты: «Метис», «мулат», «самбо», «креол», «үндіс» т.б ұғымдарын қалыптастыру. Картадан мұхиттарды, теңіздерді, материктерді, көрсете білу және сипаттай алу.

Білімділігі : Оқушыларға Оңтүстік Американың халқы және елдері, Анд тауындағы биіктік белдеулер туралы мағлұмат беру.

Дамытушылығы : О қушылардың білім дағдыларын қалыптастыру. Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін,

шапшаңдылығын дамыту.

Тәрбиелілігі : Оқушыларды қоршаған ортаны қорғауға баулу, дүниетанымдық көзқарас қалыптастыру, өз бетімен оқып – үйренуге тәрбиелеу.

1. Африкадағы ең үлкен арал?

2. Европалықтар мен үндістердің некелесуі нәтижиесінде пайда болатын ұрпақтар?

3. Дүниежүзіндегі суы мол өзен?

4. Дүниежүзіндегі ең ірі арал?

5. Африканың ең биік нүктесі?

6. Ең ірі шөл?

7. Ең ыстық материк?

8. Дүниежүзіндегі ең ұзын ел?

9. Ориноко саваннасын қалай атайды?

-Мұнда Жер шарындағы

ең мол сулы және су

жинау алабы өте үлкен

өзен-Амазонка орналасқан,

оның жылдық ағыны

7000км 2 , су жинау

алабының ауданы

7млн км 2 асады;

-Материктің

солтүстігінде дүние

жүзіндегі ең биік

сарқырама-Анхель

орналасқан, ол 1054м

биіктіктен құлап

ағады;

-Материктегі аса ірі тау жүйесі-Анд таулары дүние

жүзіндегі ең ұзын тау болып табылады. Ұзындығы

9000км-ден асатын Анд Солтүстік Америкадағы

Кордильераның жалғасы болып табылады;

Оңтүстік Американың теңіз деңгейінен ең биік нүктесі-

Аконкагуаның биіктігі 6960м, ал Валдес түбегінде

материктің ең терең жатқан нүктесі (-40м) орналасқан.

-Анд тауларында дүние жүзіндегі биік тау көлдерінің

ең ірісі-Титикака орналасқан. теңіз деңгейінен 3812м

биіктіктегі бұл көлдің ауданы 8300км 2 , тереңдігі 304м;

Игуасу сарқырамасы

Халқы. Оңтүстік Америка материгінде қазіргі кезде 320миллионнан астам халық

тұрады. Олар қалыптасуы мен нәсілдік құрамы жағынан алуан түрлі халықтардың

жиынтығынан құралған.

Оңтүстік Американың байырғы халқы болып есептелетін үндістер материктің

қазіргі халқының ғана құрайды.

Еуропалықтардың жергі 10%-ын лікті үндістермен некелерінен тараған ұрпақтар-

метистер қазіргі кезде Оңтүстік Американың Анд елдерінің негізгі халқын құрайды. ХVІ

ғасырдан бастап Африкадан 300 жыл бойы материктегі кеніштер мен

плантацияларда жұмыс істету үшін миллиондаған құл-негрлер әкелінді. Олардың

еуропалықтармен некелесуі нәтижесінде мулаттар, ал үндістермен некелесуінен самбо

қалыптасты. Негрлер мен мулаттар Оңтүстік Американың солтүстігі мен шығысында

тұрады. ХІХ ғасырда испания мен Португалиядан келгендер материктің оңтүстік

шығысында көбірек қоныстанған. Олардың ұрпақтары өздерін креолдар деп атайды.

Оңтүстік Америка халқының көпшілігі латын тілдеріне жататын испан және португал

тілдерінде сөйлейді. Сондықтан материкті Орталық Америкамен бірге

Латын Америкасы деп атайды. Оңтүстік Америка-дүние жүзіндегі халық аз

қоныстанған материктердің бірі. Оңтүстік Америкада тұрғындар саны

1миллионнан асатын 20-дан аса миллионер қалалар бар.

Халқы

Халқы-320 миллионнан астам, тілі-португал, испан.

Халқы

Байырғы

Келімсек

Үндістер

Еуропалық

Африкандық

Еуропалықтар

Үндістер

Метистер

Негртектестер

Еуропалықтар

Мулаттар

Үндістер

Негртектестер

Самбо

15

Гуанако

Лама

Сөзжұмбақ “Америка”

1

А

2

3

М

Е

4

5

6

Р

7

И

К

А

Сұрақтары:

• Материктегі шөл?
• Бразилия саваннасы?
• Дүние жүзіндегі ең биік сарқырама?
• Оңтүстік Америкадағы өзеннің аты?
• Материктің ірі мемлекеті?
• Материктегі тау көлі?
• Таулы үстірт?

Сәйкестендіру тесті.

Амазонка қалың орман

Ла-Плата өзен

Сельвас шөл

Атакама ойпаты

Шеткі нүктелері бойынша

Солтүстігінде Каабу-Бранку

Оңтүстігінде Гальинас

Батысында Фроуэрд

Шығысында Париньяс

Оңтүстік Америка мен Солтүстік Америка материгін “Венн”

стратегиясына салу

Оңтүстік Америка

Солтүстік Америка

Ұқсастығы

Адасқан обьектілерді тауып, орындарына қою керек:

Анхель Қырат

Титикака Өзен

Аконкагуа Сарқырама

Отты жер Тау

Бразилия Көл

Ориноко Арал

Анд Ойпат

Амазонка Шың

Ең,ең,ең......... ..

Ең үлкен көлі ______________________

Ең ұзын өзені ______________________

Ең биік сарқырама __________________

Ең үлкен аралы _____________________

Ең биік нүктесі _____________________

Ең ұзын тау жүйесі __________________

Ең үлкен қала агломерациясы _________

Теңіз деңгейінен ең төмен жатқан жері __

Үйге тапсырма:

§43. Оңтүстік Американың халқы және елдері.

Анд тауындағы биіктік белдеулер.

(түсінігін айту және кескін картаға Оңтүстік

Америка материгінің халқын және елдерін түсіру )

Атлас картадан төмендегі объектілерді

тауып көрсетіңдер

8. Атакама шөлі

9. Отты Жер аралы

10. Ориноко

11. Парана

12. Игуасу

1. Амазонка

2. Аконкагуа

3. Анхель

4. Титикака

5. Ла-Плата

6. Валдес түбегі

7. Анд тауы

Жаңа ұғымдар

1. Мулаттар,

2. Викунья,

3. Шиншилла,

4. Пума,

5. Лама,

6. Пуна белдеуі,

7. Инктер өркениеті,

8. Метистер,

9. Самболар,

10. Мулаттар,

11. Анд елдері,

12. Креолдар,

13. Үндістер,

14. Үндістер,

15. Бразилия,

16. Парагвай,

17. Чили,

18. Эквадор,