Т?ра?ты электр тогы

Саба?ты? та?ырыбы: Т?ра?ты электр тогы, токты? ж?мысы, ?уаты, Джоуль – Ленц за?ы.

Саба?ты? ма?саты: О?ушыларды? топпен ж?мыс істеу да?дыларын ?алыптастыру ар?ылы теориялы? білімін дамыта отырып білімге, физика п?ніне деген ?ызы?ушылы?ын арттырып, білім сапасын к?теру.

Білімділік: Т?ра?ты электр тогы тарауы бойынша токты? ж?мысын, ?уатын, толы? тізбек ?шін Ом за?ын, Джоуль – Ленц за?ын теориялы? т?рде ?айталап, практикалы? т?р?ыда есеп шы?ару, ж?йелеу.

Дамытушылы?: О?ушыларды? ?з бетінше теориялы? білімдерін жетілдіріп, есеп шы?ару?а да?дыландырып, ал?ан білімдерін практикада ?олдану.

Т?рбиелік:

Топпен ж?мыс істеуге, ?зін – ?зі ба?алау?а ?алыптастыру.
Критериалды ба?алау?а ?йрету, ?зіне деген сенімін арттыру, бір-біріне к?мектесу.

Саба?ты? т?рі: ?ткен тарауды ?айталу ма?сатында топпен ж?мыс істеу ар?ылы білім сапасын к?теру, ба?алау, саралау.

П?наралы? байланыс: иноформатика, математика, химия, логика, ?зін-?зі тану, тарих, д?ние ж?зі тарих.

Саба?ты? к?рнекілігі: АКТ, белсенді та?та, ??ралдар, о?улы?, слайд, ?р т?рлі денелер макеті

М??алімні? ма?саты:

О?ушыларды? т?ра?ты электр тогы, токты? ж?мысы, ?уаты, Джоуль – Ленц за?ы та?ырыптар бойынша тере? білім алуына ба?ыт ба?дар беріп, оларды? білім де?гейін ба?алау ар?ылы ?йрету, ?йрету ар?ылы ба?алау ж?не ?здігімен ж?мыс істеу да?дыларын ?алыптастыру
Т?лім алушымен бірлесіп ж?мыс істеу ж?не ал?а ма?сат ?оя білуге ?йрету, дамыту.
Саба?тасты? байланыста болу

Т?лім алушыны? ма?саты:

Тияна?ты, т?пкілікті т?рде ?йрену;
Теориялы? білімдерді осы та?ырып ар?ылы да, алда?ы та?ырыптар бойынша да іске асыру;
Т?лімгерден «топпен ж?мыс» технологиясын ?йрене отырып, саба?та ?олданып, т?жірибе жинау.

О?ушыларды? білім-білігіне ?ойылатын талаптар:

О?ушыны? білетіні:

Т?ра?ты ток за?дарыны? теориясын біледі, ?олданады, ?з біліміне анализ-синтез жасай алады;
Формулалар?а математикалы? ?діс-т?сілдер ?олдана отырып, ?орыта алады;
?лшем бірліктерін жат?а біледі;
Т?ра?ты ток за?дарыны? аны?тамасын біледі;

О?ушыны? ме?гергені:

Толы? тізбек ?шін Ом за?ын,
Токты? ж?мысын
?уатын
Тізбек б?лігі ?шін Ом за?ын
Т?ра?ты электр тогы тарауына есеп шы?ара алады.

Саба?ты? барысы:

?йымдастыру кезе?і
Жа?а та?ырып
Жа?а та?ырыпты бекіту
Жа?а та?ырыпты ?орыту
Ба?алау
?й ж?мысы

?йымдастыру кезе?і:

Амандасу, о?ушыларды т?гендеу, сыныпты топпен ж?мыс істеуге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру ма?сатында о?ушыларды топ-топ?а б?ліп, саба??а ?ажетті ??рал-жабды?тарын аны?тап, дайынды?тарын тексеру;
На?ты о?у тапсырмаларын шешу ?шін о?ушылар топ?а б?лінеді;
?р топ?а на?ты тапсырма алып, м??алімні? немесе топ жетекшісіні? басшылы?ымен оны бірлесе орындайды;
Тапсырманы орындау барысында топта?ы ?р о?ушыны? жеке ?лесін ескеру ж?не теориялы? білім де?гейлерін ба?алау ?арастырылады.

II. Жа?а та?ырып:

Тогы бар тізбектегі электр энергиясыны? энергияны? бас?а т?рлеріне айналуыны? ?лшеуіші ток ж?мысыны?, я?ни ?рістегі зарядтарды орын ауыстыр?анда?ы электр к?ші ат?аратын ж?мысты? шамасы болып табылады.

                                                      A=q·U

м?нда?ы А - электр ?рісіндегі зарядты орын ауыстыр?анда?ы ж?мыс, q-заряд. Осы формуладан т?ра?ты токты? істеген ж?мысын да аны?тау?а болады. t уа?ытта ?ткізгішті? к?лдене? ?имасы ар?ылы       q=It заряд ?тсін. Сонда    A=I·Ut    болады.

Электр тогыны? ж?мысы – ток к?ші, кернеу ж?не ж?мысты істеуге кеткен уа?ытты? к?бейтіндісіне те?. SI ж?йесінде джоульмен ?лшенеді (Дж). 1Дж=1A·1B·1c
    Тізбекті? б?лігіне арнал?ан Ом за?ы    ж?не U=I·R негізінде келесі формулаларды аламыз.                                               A=I2·Rt,

   Уа?ыт бірлігіндегі ?ндірілген токты? ж?мысы электр тогыны? ?уаты болып табылады. Электр ?уаты P ?рпімен белгіленеді. ?уат мына?ан те?: P=IU. Токты? ?уаты табу ?шін
?ткізгіштегі ток к?ші ж?не кернеуді ?лшеп, оларды? к?бейтіндісін табу керек.

Сонымен ?атар токты? ?уаты ?шін мына ?рнектер д?рыс: P = I2R. Халы?аралы? бірліктер
ж?йесінде ?уат бірлігіне ватт алын?ан: 1 ватт (1 Вт) ?уат бірлігіне 1 В кернеуі бар тізбек б?лінгендегі 1А ток к?шіні? ?уатын алады:1Вт=1А·1В, 1ватт=1ампер·1вольт.1 Ватт онша к?п ?уат емес. Т?жірибеде ват?а еселік болып келетін бірліктерді ?олданады: гектоватт 1гВт=102 Вт; киловатт 1кВт=103 Вт; мегаватт 1МВт=106 Вт.Токты? ?уатын – ?лшеуге арнал?ан аспапты ваттметр деп атайды.Токты? ж?мысын ?лшеуге арнал?ан ??рал электр санауыш деп аталады. Электр санауышында ток ж?мысыны? 1кВ·са?=3,6·106 Дж екенін есептеу ?иын емес ж?не оны есептеуде о?ай болып келеді.
Т?р?ын ?йге берілетін кернеу U=220B бол?анда, онда т?тынатын ток к?ші I=10A-ден аспауы тиіс.?йде т?тынушыларды? бір мезгілде пайдалану ?уатыны? шекті м?ні:
P=10 A·220 B=2200Bт=2,2Вт. 1кВт*са? электр энергиясыны? ??ны тариф (В) деп аталад

Кейбір электр аспаптарыны? ?уаты, кВт·са?

Электр ??рыл?ы

?уаты, кВт

1.Ша?сор?ыш

2.Электр ?тігі

3.Кір жуатын машина

4.Шаш кептіргіш

5.Теледидар

0,65

0,6

0,5

0,4

0,3

Мысалы, Алматы т?р?ындары ?шін тариф 1кВт·са?=14,0 те?ге т?рады, я?ни В=4,60 те?ге/кВт.
?ткізгіш бойымен ток ?ткенде, ?ткізгіш ?ызады, я?ни электр энергиясы ішкі энергия?а айналады. Б?л металдарда?ы еркін электрондар электр ?рісі ?рекетінен орын ауыстыр?анда, кристалды? тор т?йініндегі орналас?ан иондармен со?ты?ысып ж?не олар?а ?з энергиясыны? бір б?лігін берумен т?сіндіріледі. Соны? н?тижесінде иондар ?лкен жылдамды?пен тербеле бастайды, ?ткізгішті? ішкі энергиясы артады ж?не оны? температурасы к?теріледі. ?ткізгіштерді? ?ызуы тек ток к?шіне ?ана байланысты ма? Мынадай т?жірибе жасаса?: Кедергілері ?р т?рлі мыс, болат ж?не никель – ?ш ?ткізгішті бірінен со? бірін тізбектей жал?айы?.Тізбекті т?йы?тап, онда?ы ток к?шін біртіндеп арттырамыз. ?ткізгіштерді? ?ызуы оларды? кедергілеріне т?уелді болады; ?ткізгішті? кедергісі не??рлым ?лкен болса, ол со??рлым ?атты ?ызады деген ?орытынды шы?у?а м?мкіндік береді. ?ткізгіштерді? ?ызуы тек ток к?шіне ?ана байланысты ма?
Т?жірибе ж?зінде то?ты? жылулы? ?рекетін а?ылшын ?алымы Джоуль ж?не орыс ?алымы Э.Ленц зерттеді. Олар бір – біріне т?уелсіз Джоуль – Ленц за?ы деп аталатын за?ды та?айындады. ?ткізгіш бойымен ток ж?рген кезде, ?ткізгіште б?лінетін жылу м?лшері ток к?шіні? квадратына, ?ткізгіш кедергісіне ж?не токты? ж?ру уа?ытына тура пропорцинол болады:Q=I2 Rt.

ε Э?К-i бар ток к?шінен ж?не r iшкi кедергiден, кедергiсi R болатын т?тынушыдан, К кілттен т?ратын т?йы? тізбекте ?тетін процесстерді ?арастырайы?. К кілтті? к?мегімен тізбекті т?йы?та?анда, оны? бойынан ток к?ші I болатын ток ?теді. Ток к?зінде б?где к?штерді? есебінен электр ?рісі пайда болады. Б?л ?ріс сырт?ы тізбекте де, ішкі тізбекте де зарядты? орын ауыстыруы бойынша ж?мыс ат?арады.
1. 220 Β кернеуі бар желіге ?ркайсысы 110 В-?а есептелінген ?уаты бірдей екі шамды тізбектей жал?ау?а бола ма?

2. Электр ?тігіні? паспортында "220 В, 600 Вт" деп жазыл?ан. Кернеуі 220 Β желіге 3 са? бойы косыл?ан ?тік ?анша жылу м?лшерін б?леді?

3. ?ркайсысы 6 Β кернеуге, 0,6 Α τοκ к?шіне есептелінген екі шам 2 мин жанды. Осы уа?ыт аралы?ында ?р шамда?ы ж?не екі шамда?ы электр тогыны? ат?аратын ж?мысын аны?та?дар.

4. М?най мен су коспасыны? кедергісі 1200 Ом. Сор?ыту кондыр?ысы 3 с ж?мыс істегенде, онда?ы 5,5 Α токты? аткаратын ж?мысын аныкта?дар.

5. М?най араластыр?ышты іске косатын электр?оз?алт?ышыны? ?уаты 1900 Вт. Электркоз?алт?ышынан 2са? ішінде 14400 Кл зарядты ?ткізетін орамны? кедергісін аныкта?дар.

27. 3,5 А ток к?шімен 12 В кернеуге есептелген электр шамыны? 20 с ішінде ж?мсайтын энергия шы?ынын аны?та?дар. (Жауабы: 840 Дж.)
28. Электр ?оз?алт?ышыны? ?уаты 3 кВт. Егер трактор 1000 В кернеуде ж?мыс істесе, онда оны? электр ?оз?алт?ышыны? т?тынатын ток к?шін аны?та?дар. (Жауабы: 3 А.)
29. Егер велосипедті? шамында?ы кернеу 4 В ж?не ол 1 с ішінде 0,8 Дж энергия ж?мсаса, онда шамда?ы ток к?шін есепте?дер. (Жауабы: 0,2 А.)
30. Электр ??ралы 45 мин ішінде 5 А токпен 162 кДж ж?мыс жасайды. ??ралды? кедергісі ?андай? (Жауабы: 2,4 Ом.)
31. Кернеуі 120 В ток к?зіне кезектестіріп, бірдей уа?ытта кедергісі 20 Ом ж?не 40 Ом болатын ?ткізгіштер жал?анады. Б?л екі жа?дайды? ?айсысында электр тогыны? ж?мысы ?анша есе к?п? (Жауабы: 2 есе.)
32. К?тергіш кран 6 т ж?кті 2 мин ішінде 12 м биіктікке к?тереді. Егер ж?кті к?терген кезде кранны? электр ?оз?алт?ышыны? ток к?ші 51 А, кернеуі 380 В болса, онда кранны? П?К-і ?андай? (Жауабы: ~ 31%.)
35. ?ыздыр?ышта т?р?ан 4,5 л суды 23°С температурадан ?айна?ан?а дейін ?ыздыру ?шін 0,5 кВт*са? электр энергиясы ж?мсалады. ?ыздыр?ышты? П?К-і неге те??
(Жауабы: 80%.)

?йге тапсырма: 9 таруды? ма?ызыды м?селелері.

?орытынды:

?стазды? саба?ты ?орытындылауы
О?ушыларды? саба??а берген ба?асы

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Т?ра?ты электр тогы »

Сабақтың тақырыбы: Тұрақты электр тогы, токтың жұмысы, қуаты, Джоуль – Ленц заңы.

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың топпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру арқылы теориялық білімін дамыта отырып білімге, физика пәніне деген қызығушылығын арттырып, білім сапасын көтеру.

Білімділік: Тұрақты электр тогы тарауы бойынша токтың жұмысын, қуатын, толық тізбек үшін Ом заңын, Джоуль – Ленц заңын теориялық түрде қайталап, практикалық тұрғыда есеп шығару, жүйелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың өз бетінше теориялық білімдерін жетілдіріп, есеп шығаруға дағдыландырып, алған білімдерін практикада қолдану.

Тәрбиелік:

Топпен жұмыс істеуге, өзін – өзі бағалауға қалыптастыру.
Критериалды бағалауға үйрету, өзіне деген сенімін арттыру, бір-біріне көмектесу.

Сабақтың түрі: өткен тарауды қайталу мақсатында топпен жұмыс істеу арқылы білім сапасын көтеру, бағалау, саралау.

Пәнаралық байланыс: иноформатика, математика, химия, логика, өзін-өзі тану, тарих, дүние жүзі тарих.

Сабақтың көрнекілігі: АКТ, белсенді тақта, құралдар, оқулық, слайд, әр түрлі денелер макеті

Мұғалімнің мақсаты:

Оқушылардың тұрақты электр тогы, токтың жұмысы, қуаты, Джоуль – Ленц заңы тақырыптар бойынша терең білім алуына бағыт бағдар беріп, олардың білім деңгейін бағалау арқылы үйрету, үйрету арқылы бағалау және өздігімен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру
Тәлім алушымен бірлесіп жұмыс істеу және алға мақсат қоя білуге үйрету, дамыту.
Сабақтастық байланыста болу

Тәлім алушының мақсаты:

Тиянақты, түпкілікті түрде үйрену;
Теориялық білімдерді осы тақырып арқылы да, алдағы тақырыптар бойынша да іске асыру;
Тәлімгерден «топпен жұмыс» технологиясын үйрене отырып, сабақта қолданып, тәжірибе жинау.

Оқушылардың білім-білігіне қойылатын талаптар:

Оқушының білетіні:

Тұрақты ток заңдарының теориясын біледі, қолданады, өз біліміне анализ-синтез жасай алады;
Формулаларға математикалық әдіс-тәсілдер қолдана отырып, қорыта алады;
Өлшем бірліктерін жатқа біледі;
Тұрақты ток заңдарының анықтамасын біледі;

Оқушының меңгергені:

Толық тізбек үшін Ом заңын,
Токтың жұмысын
Қуатын
Тізбек бөлігі үшін Ом заңын
Тұрақты электр тогы тарауына есеп шығара алады.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі
Жаңа тақырып
Жаңа тақырыпты бекіту
Жаңа тақырыпты қорыту
Бағалау
Үй жұмысы

Ұйымдастыру кезеңі:

Амандасу, оқушыларды түгендеу, сыныпты топпен жұмыс істеуге деген қызығушылығын арттыру мақсатында оқушыларды топ-топқа бөліп, сабаққа қажетті құрал-жабдықтарын анықтап, дайындықтарын тексеру;
Нақты оқу тапсырмаларын шешу үшін оқушылар топқа бөлінеді;
Әр топқа нақты тапсырма алып, мұғалімнің немесе топ жетекшісінің басшылығымен оны бірлесе орындайды;
Тапсырманы орындау барысында топтағы әр оқушының жеке үлесін ескеру және теориялық білім деңгейлерін бағалау қарастырылады.

II. Жаңа тақырып:

Тогы бар тізбектегі электр энергиясының энергияның басқа түрлеріне айналуының өлшеуіші ток жұмысының, яғни өрістегі зарядтарды орын ауыстырғандағы электр күші атқаратын жұмыстың шамасы болып табылады.

A=q·U

мұндағы А - электр өрісіндегі зарядты орын ауыстырғандағы жұмыс, q-заряд. Осы формуладан тұрақты токтың істеген жұмысын да анықтауға болады. t уақытта өткізгіштің көлденең қимасы арқылы       q=It заряд өтсін. Сонда    A=I·Ut    болады.

Электр тогының жұмысы – ток күші, кернеу және жұмысты істеуге кеткен уақыттың көбейтіндісіне тең. SI жүйесінде джоульмен өлшенеді (Дж). 1Дж=1A·1B·1c
    Тізбектің бөлігіне арналған Ом заңы    және U=I·R негізінде келесі формулаларды аламыз.                                               A=I²·Rt,

   Уақыт бірлігіндегі өндірілген токтың жұмысы электр тогының қуаты болып табылады. Электр қуаты P әрпімен белгіленеді. Қуат мынаған тең: P=IU. Токтың қуаты табу үшін
өткізгіштегі ток күші және кернеуді өлшеп, олардың көбейтіндісін табу керек.

Сонымен қатар токтың қуаты үшін мына өрнектер дұрыс: P = I²R. Халықаралық бірліктер
жүйесінде қуат бірлігіне ватт алынған: 1 ватт (1 Вт) қуат бірлігіне 1 В кернеуі бар тізбек бөлінгендегі 1А ток күшінің қуатын алады:1Вт=1А·1В, 1ватт=1ампер·1вольт.1 Ватт онша көп қуат емес. Тәжірибеде ватқа еселік болып келетін бірліктерді қолданады: гектоватт 1гВт=10² Вт; киловатт 1кВт=10³ Вт; мегаватт 1МВт=10⁶ Вт.Токтың қуатын – өлшеуге арналған аспапты ваттметр деп атайды.Токтың жұмысын өлшеуге арналған құрал электр санауыш деп аталады. Электр санауышында ток жұмысының 1кВ·сағ=3,6·10⁶ Дж екенін есептеу қиын емес және оны есептеуде оңай болып келеді.
Тұрғын үйге берілетін кернеу U=220B болғанда, онда тұтынатын ток күші I=10A-ден аспауы тиіс.Үйде тұтынушылардың бір мезгілде пайдалану қуатының шекті мәні:
P=10 A·220 B=2200Bт=2,2Вт. 1кВт*сағ электр энергиясының құны тариф (В) деп аталады.

Кейбір электр аспаптарының қуаты, кВт·сағ

Электр құрылғы	Қуаты, кВт
1.Шаңсорғыш 2.Электр үтігі 3.Кір жуатын машина 4.Шаш кептіргіш 5.Теледидар	0,65 0,6 0,5 0,4 0,3

Мысалы, Алматы тұрғындары үшін тариф 1кВт·сағ=14,0 теңге тұрады, яғни В=4,60 теңге/кВт.
Өткізгіш бойымен ток өткенде, өткізгіш қызады, яғни электр энергиясы ішкі энергияға айналады. Бұл металдардағы еркін электрондар электр өрісі әрекетінен орын ауыстырғанда, кристалдық тор түйініндегі орналасқан иондармен соқтығысып және оларға өз энергиясының бір бөлігін берумен түсіндіріледі. Соның нәтижесінде иондар үлкен жылдамдықпен тербеле бастайды, өткізгіштің ішкі энергиясы артады және оның температурасы көтеріледі. Өткізгіштердің қызуы тек ток күшіне ғана байланысты ма? Мынадай тәжірибе жасасақ: Кедергілері әр түрлі мыс, болат және никель – үш өткізгішті бірінен соң бірін тізбектей жалғайық.Тізбекті тұйықтап, ондағы ток күшін біртіндеп арттырамыз. Өткізгіштердің қызуы олардың кедергілеріне тәуелді болады; өткізгіштің кедергісі неғұрлым үлкен болса, ол соғұрлым қатты қызады деген қорытынды шығуға мүмкіндік береді. Өткізгіштердің қызуы тек ток күшіне ғана байланысты ма?
Тәжірибе жүзінде тоқтың жылулық әрекетін ағылшын ғалымы Джоуль және орыс ғалымы Э.Ленц зерттеді. Олар бір – біріне тәуелсіз Джоуль – Ленц заңы деп аталатын заңды тағайындады. Өткізгіш бойымен ток жүрген кезде, өткізгіште бөлінетін жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және токтың жүру уақытына тура пропорцинол болады:Q=I² Rt.

ε ЭҚК-i бар ток күшінен және r iшкi кедергiден, кедергiсi R болатын тұтынушыдан, К кілттен тұратын тұйық тізбекте өтетін процесстерді қарастырайық. К кілттің көмегімен тізбекті тұйықтағанда, оның бойынан ток күші I болатын ток өтеді. Ток көзінде бөгде кұштердің есебінен электр өрісі пайда болады. Бұл өріс сыртқы тізбекте де, ішкі тізбекте де зарядтың орын ауыстыруы бойынша жұмыс атқарады.

1. 220 Β кернеуі бар желіге әркайсысы 110 В-қа есептелінген қуаты бірдей екі шамды тізбектей жалғауға бола ма?

2. Электр үтігінің паспортында "220 В, 600 Вт" деп жазылған. Кернеуі 220 Β желіге 3 сағ бойы косылған үтік қанша жылу мөлшерін бөледі?

3. Әркайсысы 6 Β кернеуге, 0,6 Α τοκ күшіне есептелінген екі шам 2 мин жанды. Осы уақыт аралығында әр шамдағы және екі шамдағы электр тогының атқаратын жұмысын анықтаңдар.

4. Мұнай мен су коспасының кедергісі 1200 Ом. Сорғыту кондырғысы 3 с жұмыс істегенде, ондағы 5,5 Α токтың аткаратын жүмысын аныктаңдар.

5. Мұнай араластырғышты іске косатын электрқозғалтқышының қуаты 1900 Вт. Электркозғалтқышынан 2сағ ішінде 14400 Кл зарядты өткізетін орамның кедергісін аныктаңдар.

27. 3,5 А ток күшімен 12 В кернеуге есептелген электр шамының 20 с ішінде жұмсайтын энергия шығынын анықтаңдар. (Жауабы: 840 Дж.)
28. Электр қозғалтқышының қуаты 3 кВт. Егер трактор 1000 В кернеуде жұмыс істесе, онда оның электр қозғалтқышының тұтынатын ток күшін анықтаңдар. (Жауабы: 3 А.)
29. Егер велосипедтің шамындағы кернеу 4 В және ол 1 с ішінде 0,8 Дж энергия жұмсаса, онда шамдағы ток күшін есептеңдер. (Жауабы: 0,2 А.)
30. Электр құралы 45 мин ішінде 5 А токпен 162 кДж жұмыс жасайды. Құралдың кедергісі қандай? (Жауабы: 2,4 Ом.)
31. Кернеуі 120 В ток көзіне кезектестіріп, бірдей уақытта кедергісі 20 Ом және 40 Ом болатын өткізгіштер жалғанады. Бұл екі жағдайдың қайсысында электр тогының жұмысы қанша есе көп? (Жауабы: 2 есе.)
32. Көтергіш кран 6 т жүкті 2 мин ішінде 12 м биіктікке көтереді. Егер жүкті көтерген кезде кранның электр қозғалтқышының ток күші 51 А, кернеуі 380 В болса, онда кранның ПӘК-і қандай? (Жауабы: ~ 31%.)
35. Қыздырғышта тұрған 4,5 л суды 23°С температурадан қайнағанға дейін қыздыру үшін 0,5 кВт*сағ электр энергиясы жұмсалады. Қыздырғыштың ПӘК-і неге тең?
(Жауабы: 80%.)