Электр тогының жұмысы мен қуаты
Тақырыбы: Электр тогының жұмысы мен қуаты
Мақсаты:
Білімділік: Токтың жұмысы мен қуаты, Джоуль-Ленц заңы туралы түсіндіру, жаңа ұғым жөнінде түсінік қалыптастыру. Электрлік құбылыстар тарауы бойынша білімдерін толықтыру, бекіту, тексеру
Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін, шығармашылық және танымдық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды, көрегендікке, еңбекшілдікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі – сайыс сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: критерийлермен бағалау, сұрақ-жауап, фронтальды сұрау, топппен жұмыс, өздік жұмыс;
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі, математика т.б.
Сабақтың көрнекілігі: слайд,, кестелер, карточкалар
- Таныстыру кезеңі:
1-топ: Жұмыс
2-топ: Қуат
- Үй тапсырмасын сұрау кезеңі:
- Формуланы толықтыру
- Топтастыру
- Адасқан аударма
Метр
грек сөзі « өлшеймін»
Диффузия
латын сөзі «жайылу, таралу»
Гелиос
грек сөзі « күн деген мағынаны білдіреді»
Конвекция
латын сөзі « тасымалдау»
Инерция
латын сөзі «қозғалыссыздық, әрекетсіздік»
Гипотеза
грек сөзі «болжам»
Астрономия
грек сөзі « жұлдыз, заң»
Жаңа сабақ
1) Электр тогының жұмысы.
Электр тогының бар екенін оның жылулық, химиялық, магниттік және биологиялық әсерлері бойынша білуге болады дедік. Осы әсерлер арқылы электр тогы, нақты айтқанда электр тогының көзі жұмыс жасайды. Мысалы ток өткенде өткізгіш қызады, соның салдарынан олардың ішкі энергиясы өседі. Ал өткізгіштің ішкі энергиясының артуы ток жұмысының есебінен жүреді, осы жұмысты есептейік. Сонда электр өрісі A=qU жұмыс өндіреді.Бұл заңды тәжірибе жүзінде 1841 жылы ағылшын ғалымы Дж.Джоуль және 1843 жылы Петербург академигі Э.Х.Ленц ашқан. Сонымен электр тогының жылулық әсерін түсіндіретін заң Джоуль- Ленц заңы болды. Электр тогының жылулық әсері тұрмыстық, өнеркәсіптік жылу қондырғыларында қолданылады. Олар электр шамдарында, өлшеу техникаларында, аспаптарында, электрлік дәнекерлеуде, тағы да басқа көптеген қазіргі заманғы техниканың салаларында пайдаланылады.
A=qU; I=q/t
Тізбектің бөлігіндегі токтың жұмысы ток күшінің кернеуге және жұмыс өндіруге кеткен уақытқа көбейтіндісіне тең:
A=IUt егер I=U/R; U=IR; A=IUT=I2Rt=U2/Rt=Q
Токтың қуаты
Токтың қуаты t уақыттағы ток жұмысының сол уақыт аралығына қатыныасына тең:
P=A/t=IU
егер I=U/R; U=IR; P=IU=I2R=U2/R
Тогы бар өткізгіштің бөлініп шығатын жылуының мөлшерін ток күшінің квадраты, өткізгіштің кедергісіне және өткізгіш бойымен ток жүретін уақыттың көбейтіндісіне тең:
Q=I2Rt
Жаңа сабақты бекіту: «Тілші» әдісі, «Конверт есеп» әдісі
2.Осы тақырып бойынша берілген кез келген есептерді бөгелмей шығарып үйрену. Бұл өздік жұмыстар мен үй тапсырмаларын орындауға көмектеседі.
Есеп №1
Қуаты 100 Вт электр шамы күніне 6 сағ. жанады. 1 ай (30 күн) ішіндегі токтың атқарған жұмысын тап, 1 кВт*сағ қалада 7 теңге тұрады?
Шешуі :
А=Р*t
А= 100 Вт *180 сағ.=18000 Вт*сағ= 18 кВт*сағ
құны – 7 теңге * 18 кВт*сағ =
= 119 теңге
Жауабы: А=18 кВт*сағ, құны 119 теңге
Есеп № 2
2А ток күші мен 220 В кернеуінде 10 м биіктікке массасы 100 кг жүкті
30 с аралығында көтеретін электр двигателінің ПӘК-ін анықтау
Берілгені
U = 220В Шешуі:
I = 2А ПӘК – жалпы жұмыс пен пайдалы
t = 30c жұмыстың арақатынасын айтады
m = 100 кг
һ=10 м
ƞ-?
Пайдалы жұмыс АП = mgh, жалпы жұмыс Аж=UIt
Сабақты қортындылау: Рефлекция
Бағалау.
Үйге тапсырма: Электр тогы жұмысы мен қуаты