Электр тогының жұмысы мен қуаты. Пайдалы және толық қуат

Шаттық шеңбер

құру

Бүгінгі күндеріңіз сәтті өтсін!!!

Өткен тақырыпты қайталау

Кесте толтыру

№

1

Атауы

Ток күші

2

Таңбалануы

Формуласы

Электр кернеу

3

Кедергі

өлшем бірлігі

4

Бірлік атауы. 

Заряд

5

Электр қозғаушы күші

Дурыс жауабы:

№

Атауы

1

2

Таңбалануы

Ток күші

Формуласы

3

I

Электр кернеу

U

Кедергі

өлшем бірлігі

4

U=I*R

1A=1кл/1c

Бірлік атауы. 

R,r

Заряд

5

Ампер 

1B=1A*1Ом

R=U/I

q

Электр қозғаушы күші

1Oм=1B/1A

Вольт 

q=I*t

Ԑ

Ом 

1кл=1A*1c

Ԑ =A/q

Кулон 

1B=Дж/1кл

Вольт 

Кім жылдам

1

Тізбектің берілген бөлігінде

заряд орын ауыстырғанда,

электр өрісінің атқарған

жұмысының осы зарядқа

қатынасы

Электр тогы   

дегеніміз не?

Еркін электр

• зарядтарын

Тасымалдаушы

лардың

реттелген

қозғалысы

Өткізгіштің көлденең

қимасы арқылы қандай

да бір уақыт аралығында

тасымалданатын электр

мөлшерінің сол уақыт

аралығына қатынасы

Ток күші    деп нені

2

айтады және

формуласы қандай?

3

Электр кернеуі     

   деп нені айтады және

формуласы қандай?

Өткізгіш ұштарындағы

кернеуді қандай құралмен

өлшейді және ол тізбекке

қалай қосылады?

4

Вольтметр.          

Ол тізбекке параллель

қосылады .

Өткізгіштерді тізбектей

жалғағанда не тұрақты

болады ? 

Түйін дегеніміз

не ?  

үштен кем емес

өткізгіштердіңтоғысқан

нүктесін айтамыз

5

6

Ток күші тұрақты

• Елімізде 2017 жылы не өтейін деп жатыр?

• Осы көрменің тақырыбы қалай аталады?
• Осы қуат деген сөзді бұрын естулерің барма?
• Қуат неге байланысты?

Ток өтіп жатқан тізбекте жылудың бөлінуі электр тогының жұмыс атқарып жатқандығын білдіреді.  Электр күші атқаратын жұмысты

есептеп шығару онша қиын емес.

Себебі біз өткізгіштің ұштарындағы кернеу  U  вольт болса,

онда осы өткізгіш бойымен   q  заряд өткенде 

А  джуоль жұмыс атқарылатынын білеміз. Яғни,                                                            

А=U q

формуласымен табуға болады. q=It екенін ескеріп,

А=UIt аламыз.

Механика бөлімінде механикалық жұмысты біз A=FS формуласы бойынша есептесек , токтың жұмысын мына формула A= IU t бойынша есептелінеді .

Тізбектің бөлігі үшін Ом заңына сүйеніп Токтың жұмысының өрнегін мына түрде жазуға болады.

A=I 2 Rt .

Тізбектің бөлігіндегі жұмысы ток күшінің кернеуге және жұмыс өндіруге кеткен уақытқа көбейтіндісіне тең.  Токтың жұмысы Джоульмен (Дж) өлшенеді. 1Дж = 1A*1B*1c 

Жұмысты өлшейтін құрал электр санауыш (счетчик) д.а..Жұмыстың өлшем бірлігі Дж.,

алайда көбінесе жұмыс ватт- сағатпен немесе киловат-сағатпен өрнектеледі.

1 Вт∙сағ. = 3600 Дж

1 гВт∙сағ = 100 Вт = 360 000 Дж

1 кВт∙сағ = 1000 Вт = 3 600 000 Дж.

Ал, Вт қуаттың өлшем бірлігі екенін білеміз,олай болса токтың қуатына тоқталайық..

• Кез-келген электр аспабы – электр шамы,электр двигателі т.б.,уақыт бірлігінде белгілі бір энергия тұтынуға есептелген.Сондықтан,токтың жұмысымен қатар токтың қуаты деген ұғымның да маңызы зор.

   Қуат деп  - жұмысты атқару шапшаңдығын сипаттайтын шама аталады.

Механикада қуатты

формуласымен естептесек, енді жұмыс орнына ток жұмысының

формуласын қойып,  

P=  IU t  =IU

токтың қуатының формуласын шығарамыз

P= I 2 R P= U 2 /R 

P= IU формуласы токтың барлық әрекетін (химиялық, магниттік, жылулық) ескеретін

токтың толық қуатын, ал P ж = I 2 R формуласы жылулық әрекетке кететін ток қуатын анықтауға мүмкіндік береді.

Бірлік уақыт ішінде сыртқы (бөгде) күштердің жасайтын жұмысы толық қуат деп аталады.

Әр ток көзінің ПӘК-і бар. ПӘК-і деп сыртқы күш жұмысының қандай бөлігін ток көзі пайдалы жұмысқа айналдырғанын көрсететін 𝞰 шамасын айтады.

Тұрғын үйге берілетін кернеу U=220 B болғанда,онда тұтынатын ток күші I=10 A-ден аспауы тиіс.

Үйдегі тұтынушылардың бір мезгілде пайдалану қуатының шекті мәні :

P=10 A*220 B=2200 Bт=2,2 кВт

1 кВт*са ғ электр энергиясыны ң құ ны тариф д.а. Ү йде ата-аналары ң а й сайын электр санауышта ғ ы сан м ә нге қ арап, токты ң ж ұ мысына а қ ша т ө леп,т ү біртек  ә келеді.Сол т ү біртекті сіздер де т ү сіне біліп, ө здері ң із т ө леп келуді ү йренулері ң із керек.

Т ү біртекте мысалы мынадай кесте жазулы т ұ рады:

Есептеуіш

счетчик

Көрсеткіш

показания

920 364

Көрсеткіш

показания

6063

Шығын

расход

6171

108 кВт*сағ

Тариф құ ны – 7,25 т

Сонда 108*7,25= 783 т

Олай болса ендігі к ү нде сіздер қ алай ж ә не қ анша т ө леу керек екендігін білесіздер.

2 А ток күші мен 220 В кернеуінде 10 м биіктікке массасы 100 кг жүкті 30 с аралығында көтеретін электр двигателінің ПӘК-ін анықтау

1топ.

• Кернеуі 25В, ток күші 0,25 А. Токтың қуатын табу керек. 
• Токтың жылу мөлшерін есепте. Вольтметрдің көрсетуі 5,2 В, амперметрдің көрсетуі 2А, кедергісі 2 Ом, уақыт 5 минут. 

2 топ.

• Токтың қуатын есепте. Амперметрдің көрсетуі 0,3 А, вольтметр 120В. 
• Токтың жұмысын есепте. Вольтметр-100В, резистор -30 Ом, уақыт-3 с. 

Тізбектің тармақтануы. Кирхгоф ережесі.Токтың жұмысы мен қуаты

А деңгейі

В деңгейі

• Электр тогының жұмысы, қуаты

С деңгейі

1 . Электр тогы тогының әсерлері сәйкесінше көрсет қаламмен  

1. Генератордың қысқыштарындағы кернеу 380 В, тізбектегі ток күші 5 А. Генератордың қуатын тап. 

Электр тогы тасымалдаушы негізгі бөлшектерді сәйкесінше көрсет қаламмен 

2. Электрлік құралда 5А ток күші 45 минут ішінде 162 кДж жұмыс жасады. Осы құралдың кедергісін тап

Аталуы

таңбалануы

Электр тогының жұмысы

Электр тогының қуаты

Өлшем бірлігі

ЖЫЛУЛЫҚ

ХИМИЯЛЫҚ

ТОГЫ БАР ӨТКІЗГІШТІҢ АЙНАЛАСЫНДА МАГНИТ ТІЛШЕСІНІҢ АУЫТҚУЫ

ӨТКІЗГІШТІҢ, ЭЛЕКТІР ПРИБОРЛАРЫНЫҢ ҚЫЗУЫ. 

МАГНИТТІК

МЕДИЦИНАЛЫҚ АҚПАРАТТАРДЫҢ. ЖҰМСЫ.УДЗ, РЕНТГЕН, ЛАЗЕР СӘУЛЕЛЕРІ 

БИОЛОГИЯЛЫҚ

ЗАТТЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫНЫҢ ӨЗГЕРУІ

Аталуы

Электр тогының жұмысы

таңбалануы

Формуласы

Электр тогының қуаты

МЕТАЛДАР

ЭЛЕКТРОЛИТТЕРДЕ

ЕРКІН ЭЛЕКТРОНДАР, + - ИОНДАР 

ИОНДАЛҒАН ГАЗДАРДА

ЕРКІН ЭЛЕКТРОНДАР 

ОҢ ЖӘНЕ ТЕРІС ИОНДАР 

Эксперименттік тапсырма

Өз үйіңдегі электр энергиясы санауышын бақылаңдар,оның көрсеткіштерін қағазға түсіріңдер.Келесі күннің кешінде оның көрсетуін тағы қағазға түсіріп,бір тәулікте жұмсалған электр энергиясының мөлшері мен құнын есептеңдер