Ашы? саба? жоспары "Термодинамиканы? бірінші за?ы"

Саба?ты? та?ырыбы: Термодинамиканы? бірінші за?ы. Термодинамиканы? бірінші за?ын ?р т?рлі процестерге ?олдану

Саба?ты? т?рі: теориялы?

Саба?ты? типі: аралас

Саба?ты? ма?саттары:

а) білімділік: Жылу ??былыстарына тарал?ан энергияны? са?талу за?ын т?жырымдау, термодинамиканы? бірінші за?ын изопрцестерге ?олдануды ?йрету.

б) т?рбиелік: адамгершілікті, досты?ты, адалды?ты ?адір т?татын, ?зі мен ?згені? іс - ?рекетін ?діл ба?алай білетін, ?зін - ?зі т?рбиелей алатын азамат болып ?алыптасу?а жа?дай жасау.

в) дамытушылы?: практикалы? да?ды, іскерлікті ?алыптастыру. Физиканы ?мірмен байланыстыра отырып о?ушылар?а к?сіптік ба?дар беру.

О?ыту ?дістері: т?сіндіру, баяндау, лекция, ми?а шабуыл

Саба?ты? к?рнектілігі: слайдтар, интерактивті та?та, флипчарт,

П?наралы? байланыс: физикалы? химия

Саба?ты? барысы

I. ?йымдастыру кезе?і.

О?ушыларды? саба??а ?атысу к?рсеткішін тексеру, оларды? дайынды?ына ж?не д?рісхана тазалы?ына назар аудару.

II. ?ткен та?ырып бойынша о?ушыларды? білімін тексеру.

Та?ырыбы: Идеал газды? ішкі энергиясы. Изопроцестер

III. ?ткен та?ырып бойынша о?ушыларды? білімін ба?алап, кемшіліктері мен жетістіктерін атап ?тіп, о?ытушыны? ?орытындылауы.

?ткен та?ырып бойынша о?ушыларды? білімін тексеру де, жа?а саба? та?ырыбын пысы?тау да 5 балды? ж?йемен ба?аланады.

?ткен та?ырып бойынша о?ушылар білімін тексеру

I – сайыс: Ойлан тап

Изопроцестерге арнал?ан графиктер берілген. ?андай процеске жататынын айту.

IІ– сайыс: Формулалар адасты.

Формула?а ?атысты шамалар ретсіз орналас?ан. Содан белгілі бір формуланы ??растыру.

IV. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.

О?ушыларды жа?а саба? та?ырыбымен, ма?сатымен ж?не ?аралатын с?ра?тарымен таныстыру.

Жа?а та?ырыпты о?ытушыны? т?сіндірмелі-иллюстративті ?дістерді (лекция, флипчарт) ?олдану ар?ылы т?сіндіруі.

Жа?а саба? та?ырыбы: Термодинамиканы? бірінші за?ы. Термодинамиканы? бірінші за?ын ?р т?рлі процестерге ?олдану

?аралатын с?ра?тар:

• Термодинамиканы? бірінші за?ы

• Термодинамиканы? бірінші за?ын ?р т?рлі процестерге ?олдану

Д?РІС

ХІХ ?асырды? орта кезінде ?алымдар механикалы? энергия ещ?аша? із-т?ссіз жойлып кетпейді. Мысалы, бал?а бір кесек ?ор?асын?а со?ылса, ?ор?асын белгілі бір шама?а ?ызады.

Энергияны? са?талу за?ы: Таби?атта?ы энергия жо?тан пайда болмайды ж?не жо?алмайды: энергияны? м?лшері ?згермейді. Ол тек бір т?рден екінші бір т?рге ?теді.

Дене энергияны бас?а бір денеден алмаса, онда ол ?зінен ?зі пайда болмайды. А?ып жат?ан су мен желді? энергиясы К?н энергиясыны? есесінен пайда болады. Б?лме ішіндегі ауа пештен не жылыту батареяларынан алынатын энергия есебінен жылынады, ы?ни оны? ішкі энергиясы артады.

Энергияны? са?талу за?ы – таби?атты? негізгі за?дарыны? бірі. Б?л за?ды ХІХ ?асырды ортасында неміс ?алымы Р. Майер, а?ылшын ?алымы Д.Джоуль ашты, оны толы?ыра? т?жырымдамасын Г.Гельмгольцті? е?бектерінде айтыл?ан.

Термодинамиканы? бірінші за?ы: Ж?йені? бір к?йден екінші к?йге ?ткендегі ішкі энергиясыны? ?згеруі сырт?ы к?штерді? ж?мысы мен ж?йеге берілген жылу м?лшеріні? ?осындысына те?:

?U=А+Q

Егер ж?йе о?шаулан?ан болса, ол ж?йеде ж?мыс істелмейді ж?не ол ?орша?ан денелермен жылу алмаспайды. О?шаулан?ан ж?йені? ішкі энергиясы ?згермейді.

Q=?U+А´

Ж?йеге берілген жылу м?лшері оны? ішкі эенргиясын ?згертуге ж?не ж?йені? сырт?ы денелермен ж?мыс істеуіне ж?мсалады.

Термодинамиканы? бірінші за?ынан м??гі двигательді – отын немесе кез келген бас?а материалдарды шы?ындамай шектеусіз м?лшерде ж?мыс істеуге ?абілетті ??рыл?ы жасауды? м?мкін еместігі шы?ады.

Изохоралы? процесте к?лем ?згермейді, сонды?тан газды? ж?мысы н?лге те?:

?U=Q

Егер газ ?ызса Q>0 ж?не ?U>0, оны? ішкі энергиясы артады. Газ суын?анда Q<0 ж?не ?U<0, онда газды? ішкі энергиясы азаяды.

Изотермиялы? процесте идеал газды? ішкі энергиясы ?згермейді:

Q= А´

Егер газ жылу алса Q>0 о? ж?мыс ат?арады А´>0. Ал егер газ ?орша?ан орта?а жылу берсе, онда Q<0 ж?не А´<0.

Изобаралы? процесте газ?а берілген жылу м?лшері оны? ішкі энергиясын ?згертуге ж?не т?ра?ты ?ысымда ж?мыс істеуге ?абілетті.

Q=?U+А´

Жылудан о?шаулан?ан ж?йедегі процесс адиабаталы? деп аталады. Адиабаталы? процесте Q=0, ішкі энергияны? ?згеруі тек ж?мыс ат?ару есебінен болады:

?U=А

Ж?йемен о? ж?мыс ат?ар?анда, мысалы газ сы?ыл?анда оны? ішкі энергиясы артады, газды? температурасы жо?арла?анын к?рсетеді.

Тез сы?ыл?ан кезде ауаны? кызуы Дизель двигательдерінде ?олданылады. Дизель двигателіні? пайдалы ?сер коэффициенті жо?ары. Сонды?тан ?азіргі автомобильдерді? к?пшілігі Дизель двигателімен жабды?тал?ан.

Бастап?ы температуралары ?р т?рлі, бірнеше денеден т?ратын ж?йені? ішкі жылу алмасуын, мысалы суы бар ыдыс?а ысты? темір шардысал?ан кезде оларды? арасында?ы болатын жылу алмасуды ?арастырайы?. Б?л ж?йе ?орша?ан денелермен о?шаулан?ан ж?не оны? ішкі энергиясы ?згермейді. Термодинамиканы? бірінші за?ы бойынша ж?йедегі кез келген денені? энергиясыны? ?згеруі, ж?йені? ішінде жылулы? тепе-те?дік бол?ан?а дейінгі сол денелерді? берген немесе ал?ан жылу м?лшеріне те?:

Q1+Q2+Q3+.0.

Б?л те?деу жылу балансыны? те?деуі деп аталады.

Жа?а та?ырыпты бекіту.

ІІІ сайыс: Іріктеу туры

Берілген шамалар берілген. Сонын д?рыс формуласын жазып, нені аны?тайтынын, ?лшем бірлігін к?рсету.

?орытындылау.

О?ытушыны? жауаптарды толы?тыра отырып же?іске жеткен топ пен белсенділерді ба?алауы ж?не ?орытындылауы.

?йге тапсырма беру. Физика 10 кл – авторы: Г.Я.Мякишев, Б.Б.Буховцев

а) Б?гінгі лекциядан т?сінік дайындау.

в) ?осымша ?дебиеттерден осы та?ырып бойынша м?ліметтер жинау

Саба?ты? ая?талуын хабарлау.

С?ра?

Идел газды? ішкі энергия

Адиабаталы?

процесс

Изотер.пр ?шін термодинамик І за?ы

Изохор.пр ?шін термодин І за?ы

Изобар.пр

?шін термодин І за?ы

Термодинамиканы? І за?ы

Термодинамикалы?

ж?мыс

Менш

жылу

сыйым

Q=0

U=3/2m/MRT

VI. ?орытындылау.

VIІ.Ба?алау.

VIІІ.?йге тапсырма: §§5.7. 5.8.11-жатты?у. №14, №15, №16.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Термодинамиканы? б_р_нш_ за?ы»

Сабақтың тақырыбы: Термодинамиканың бірінші заңы. Термодинамиканың бірінші заңын әр түрлі процестерге қолдану

Сабақтың түрі: теориялық

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың мақсаттары:

а) білімділік: Жылу құбылыстарына таралған энергияның сақталу заңын тұжырымдау, термодинамиканың бірінші заңын изопрцестерге қолдануды үйрету.

б) тәрбиелік: адамгершілікті, достықты, адалдықты қадір тұтатын, өзі мен өзгенің іс - әрекетін әділ бағалай білетін, өзін - өзі тәрбиелей алатын азамат болып қалыптасуға жағдай жасау.

в) дамытушылық: практикалық дағды, іскерлікті қалыптастыру. Физиканы өмірмен байланыстыра отырып оқушыларға кәсіптік бағдар беру.

Оқыту әдістері: түсіндіру, баяндау, лекция, миға шабуыл

Сабақтың көрнектілігі: слайдтар, интерактивті тақта, флипчарт,

Пәнаралық байланыс: физикалық химия

Сабақтың барысы

I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылардың сабаққа қатысу көрсеткішін тексеру, олардың дайындығына және дәрісхана тазалығына назар аудару.

II. Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру.

Тақырыбы: Идеал газдың ішкі энергиясы. Изопроцестер

III. Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін бағалап, кемшіліктері мен жетістіктерін атап өтіп, оқытушының қорытындылауы.

Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру де, жаңа сабақ тақырыбын пысықтау да 5 балдық жүйемен бағаланады.

Өткен тақырып бойынша оқушылар білімін тексеру

I – сайыс: Ойлан тап

Изопроцестерге арналған графиктер берілген. Қандай процеске жататынын айту.

IІ– сайыс: Формулалар адасты...

Формулаға қатысты шамалар ретсіз орналасқан. Содан белгілі бір формуланы құрастыру.

IV. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Оқушыларды жаңа сабақ тақырыбымен, мақсатымен және қаралатын сұрақтарымен таныстыру.

Жаңа тақырыпты оқытушының түсіндірмелі-иллюстративті әдістерді (лекция, флипчарт) қолдану арқылы түсіндіруі.

Жаңа сабақ тақырыбы: Термодинамиканың бірінші заңы. Термодинамиканың бірінші заңын әр түрлі процестерге қолдану

Қаралатын сұрақтар:

• Термодинамиканың бірінші заңы

• Термодинамиканың бірінші заңын әр түрлі процестерге қолдану

ДӘРІС

ХІХ ғасырдың орта кезінде ғалымдар механикалық энергия ещқашақ із-түссіз жойлып кетпейді. Мысалы, балға бір кесек қорғасынға соғылса, қорғасын белгілі бір шамаға қызады.

Энергияның сақталу заңы: Табиғаттағы энергия жоқтан пайда болмайды және жоғалмайды: энергияның мөлшері өзгермейді. Ол тек бір түрден екінші бір түрге өтеді.

Дене энергияны басқа бір денеден алмаса, онда ол өзінен өзі пайда болмайды. Ағып жатқан су мен желдің энергиясы Күн энергиясының есесінен пайда болады. Бөлме ішіндегі ауа пештен не жылыту батареяларынан алынатын энергия есебінен жылынады, ығни оның ішкі энергиясы артады.

Энергияның сақталу заңы – табиғаттың негізгі заңдарының бірі. Бұл заңды ХІХ ғасырды ортасында неміс ғалымы Р. Майер, ағылшын ғалымы Д.Джоуль ашты, оны толығырақ тұжырымдамасын Г.Гельмгольцтің еңбектерінде айтылған.

Термодинамиканың бірінші заңы: Жүйенің бір күйден екінші күйге өткендегі ішкі энергиясының өзгеруі сыртқы күштердің жұмысы мен жүйеге берілген жылу мөлшерінің қосындысына тең:

∆U=А+Q

Егер жүйе оқшауланған болса, ол жүйеде жұмыс істелмейді және ол қоршаған денелермен жылу алмаспайды. Оқшауланған жүйенің ішкі энергиясы өзгермейді.

Q=∆U+А´

Жүйеге берілген жылу мөлшері оның ішкі эенргиясын өзгертуге және жүйенің сыртқы денелермен жұмыс істеуіне жұмсалады.

Термодинамиканың бірінші заңынан мәңгі двигательді – отын немесе кез келген басқа материалдарды шығындамай шектеусіз мөлшерде жұмыс істеуге қабілетті құрылғы жасаудың мүмкін еместігі шығады.

Изохоралық процесте көлем өзгермейді, сондықтан газдың жұмысы нөлге тең:

∆U=Q

Егер газ қызса Q0 және ∆U0, оның ішкі энергиясы артады. Газ суынғанда Q

Изотермиялық процесте идеал газдың ішкі энергиясы өзгермейді:

Q= А´

Егер газ жылу алса Q0 оң жұмыс атқарады А´0. Ал егер газ қоршаған ортаға жылу берсе, онда Q

Изобаралық процесте газға берілген жылу мөлшері оның ішкі энергиясын өзгертуге және тұрақты қысымда жұмыс істеуге қабілетті.

Q=∆U+А´

Жылудан оқшауланған жүйедегі процесс адиабаталық деп аталады. Адиабаталық процесте Q=0, ішкі энергияның өзгеруі тек жұмыс атқару есебінен болады:

∆U=А

Жүйемен оң жұмыс атқарғанда, мысалы газ сығылғанда оның ішкі энергиясы артады, газдың температурасы жоғарлағанын көрсетеді.

Тез сығылған кезде ауаның кызуы Дизель двигательдерінде қолданылады. Дизель двигателінің пайдалы әсер коэффициенті жоғары. Сондықтан қазіргі автомобильдердің көпшілігі Дизель двигателімен жабдықталған.

Бастапқы температуралары әр түрлі, бірнеше денеден тұратын жүйенің ішкі жылу алмасуын, мысалы суы бар ыдысқа ыстық темір шардысалған кезде олардың арасындағы болатын жылу алмасуды қарастырайық. Бұл жүйе қоршаған денелермен оқшауланған және оның ішкі энергиясы өзгермейді. Термодинамиканың бірінші заңы бойынша жүйедегі кез келген дененің энергиясының өзгеруі, жүйенің ішінде жылулық тепе-теңдік болғанға дейінгі сол денелердің берген немесе алған жылу мөлшеріне тең:

Q1+Q2+Q3+...0.

Бұл теңдеу жылу балансының теңдеуі деп аталады.

Жаңа тақырыпты бекіту.

ІІІ сайыс: Іріктеу туры

Берілген шамалар берілген. Сонын дұрыс формуласын жазып, нені анықтайтынын, өлшем бірлігін көрсету.

Қорытындылау.

Оқытушының жауаптарды толықтыра отырып жеңіске жеткен топ пен белсенділерді бағалауы және қорытындылауы.

Үйге тапсырма беру. Физика 10 кл – авторы: Г.Я.Мякишев, Б.Б.Буховцев

а) Бүгінгі лекциядан түсінік дайындау.

в) Қосымша әдебиеттерден осы тақырып бойынша мәліметтер жинау

Сабақтың аяқталуын хабарлау.

Сұрақ	Идел газдың ішкі энергия	Адиабаталық процесс	Изотер.пр үшін термодинамик І заңы	Изохор.пр үшін термодин І заңы	Изобар.пр үшін термодин І заңы	Термодинамиканың І заңы	Термодинамикалық жұмыс	Менш жылу сыйым
					+
								+
Q=0		+
				+
			+
						+
							+
U=3/2m/MRT	+

VI. Қорытындылау.

VIІ.Бағалау.

VIІІ.Үйге тапсырма: §§5.7. 5.8 .11-жаттығу. №14, №15, №16.

Просмотр содержимого презентации
«Термодинамиканы? б_р_нш_ за?ы»

Сабақтың өтілу моделі

ІІ

Мақсаты

Тақырыбы

ІІІ

Үй тапсыр-

масы

VI ІІ

Бағалау

І V

Өткенді

қайталау

VI І

Қорытын -

дылау

Жаңа

материал

Жаңа материалды бекіту

36 жаттығу

1-2 – изобаралық процесс

2-3 – изотермиялық процесс

3-1 – изохоралық процесс

Изотермия-

лық

Анықтамасы

Изобаралық

Параметрлер

Изохоралық

Заң

Графиктері

Изотермия-

лық

Анықтамасы

Изобаралық

Параметрлер

Изохоралық

Заң

P 1 V 1 =P 2 V 2

Графиктері

Это закон сохранения энергии, распространенный на тепловые явления

В чем его суть?

Көмір

Су

Бу

Поршень

Дөңгелек

Табиғаттағы энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналады.

Р. Майер

Дж. Джоуль

Г.Гельмгольц

Салыстыр

Изотермиялық

Изобаралық

Изохоралық

Адиабаталық

0 Газ жылу алса ∆ V =V 2 - V 1 Q А 0, егер V 2 V 1 болып газ ұлғайса Q = 0 Жылу алмасу болмаса А ∆ U= 0, егер Т 1 = Т 2 изотермиялық А = 0, егер V 2 =V 1 болып изохоралық" width="640"

Термодинамиканың 1-ші заңы

Жүйенің энергиясы өзгермейді

Энергияның сақталу заңы

Q= ∆U+A

изобаралық

А = Р ∆ V

Q 0 Газ жылу алса

∆ V =V 2 - V 1

А 0, егер V 2 V 1 болып газ ұлғайса

Q = 0

Жылу алмасу болмаса

∆ U= 0, егер Т 1 = Т 2