Жылу машиналары

Орындаған:

Үштөбе орта мектебінің

8а сынып оқушысы

Артықбаева Айғаным

Жылу машиналары

• Бу турбинасы
• Іштен жанатын қозғалтқыш
• Газ турбинасы және реактивті қозғалтқыштар

Бу турбинасы.

1- қазандық.

2- бу өткізгіш.

3- ротор.

4- генератор.

5- конденсатор.

6- насос.

7-оттық.

Екі корпусты бу турбинасының кескіні

Екі корпусты бу турбинасы

Іштен жанатын қозғалтқыштар

Іштен жану қозғалтқышы деп газды турбинада немесе поршеньді қозғалтқыштың ішкі камерасында сұйық және газ тәріздес отынның жану әсерінен пайда болған, жоғары температуралы газбен жұмыс істейтін жылу машинасын атайды.

Ішкі жану қозғалтқышының құрылысы

• 1,2- қақпақшалар.
• 3- цилиндр.
• 4-шатун, қосиін
• 5-иінді білік.
• 6-маховик, ауыр тегершік.
• 7-шам.

• Карбюраторлы, төрт тактілі іштен жану қозғалтқышы.

Бірінші такт. Сору.

• Поршень ең жоғарғы белгіден төмен жылжиды, өткізгіш клапан ашық. Поршень осы клапан арқылы төмен түскенде жану камерасына жанғыш қоспа(бензин буы мен ауа) сорылады. Осыдан кейін бірінші клапан жабылады, екіншісі де жабық болады.

Екінші такт. Сығу.

• Поршень жоғары қарай қозғалып, жанғыш қоспа сығылады. Поршень жоғарғы шеткі орынға барған кезде тұтандырғыш шамда ұшқын көрінеді, соның арқасында сығылған жанғыш қоспа от алып, тез жанады.

Үшінші такт. Жұмыстың жүрісі.

• Газ тәріздес заттардың жану температурасы 1600-1800 ْ С , ал қысымы 1-10 МПа. Бұл газдар бар күшімен поршеньді басады,ол төмен түсіп шатун мен қосиіннің көмегімен иінді білікті қозғалысқа келтіреді.

Төртінші такт. Сыртқа шығару.

• Жұмыс жүрісінің аяғында поршень төменгі шеткі орынға келген кезде газ шығару клапаны ашылады. Поршень үстіге көтеріле отырып, жану өнімі жұмыс істеп болған газдарды атмосфераға итереді. Осыдан кейін қайтадан бірінші такт басталады – жанғыш қоспаны сору және процесс жалғасады.

Реактив ті қозғалтқыштар.

• Адамы ғарыш кеңістігіне ұшыру үшін сұйық ракеталы қозғалтқышты пайдалану керектігін ең алғаш 1903 жылы К.Э.Циолковский айтты. Ол сызбалы суретте жақсы көрсетілген ракетаның сұлбасын ұсынды.

Сұйықты ракета қозғалтқыштары.

• 1- жану камерасы.
• 2- сорғыштар.
• 3- шығар ауыз
• 4- сұйық отын.
• 5- қышқылдатқыш

Жылу қозғалтқышының пайдалы әрекет коэффициенті.

• 1824 жылы француз ғалымы С.Карно жылу алмасу кезінде ыстық денеден суық денеге ауысқан жағдайда кез-келген жылу машиналарынан пайдалы жұмыс өндіруге болатындығы туралы айтты. Бұл жағдайда жылудың бір бөлігі ғана пайдалы жұмыс атқаруы мүмкін.

• Егер ыстық дененің абсолюттік температурасы Т 1-ге , ал суықтікі - Т 2 болса, онда машинаның ең жоғарғы ПӘК-і :

• η макс = тең болады.

• Температуралардың осындай көрсеткішінде одан жоғары ПӘК алу мүмкін емес.

Тоңазытқыш машинасы агрегатының құрылымы.

• Суретте тоңазытқыш қондырғының сызбасы бейнеленген. Суыту үшін жеңіл буланатын зат пайдаланылады. Мысалы, аммиак( -33,4 ْ С-да қайнайды ) немесе фреон( -29,8 ْْْْْ С-да қайнайды).

Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық проблемалар

Жылу электростанциялары, автомобильдер, ұшақтар және де басқа машиналардың іштен жану қозғалтқыштары атмосфераға, адамдарға, жануарларға және өсімдіктерге зиянды заттар бөліп шығарады. Мысалы: күкіртті қоспалар, азот тотығы, көмірсутегілер, көмір қышқыл газы,хлор. Бұл заттар әуелі атмосфераға, одан суға, жерге , ауаға тарайды.

• Жылу электростанциялары, автомобильдер, ұшақтар және де басқа машиналардың іштен жану қозғалтқыштары атмосфераға, адамдарға, жануарларға және өсімдіктерге зиянды заттар бөліп шығарады. Мысалы: күкіртті қоспалар, азот тотығы, көмірсутегілер, көмір қышқыл газы,хлор. Бұл заттар әуелі атмосфераға, одан суға, жерге , ауаға тарайды.

Атмосфераны зиянды заттармен ластауда ең қауіптісі автомобильдер, ұшақтар және ғарыш кемелерінде орналасқан іштен жану қозғалтқыштары. Олардың саны күн сайын өсіп келеді және бұлардан шыққан газдарды тазарту өте қиын. Қозғалтқыштарды отынның толық жанып кетуі үшін, СО газының құрамын азайту үшін бейімдейді. Қазір сутегі мен оттегінің қоспасында ғана жұмыс істейтін зиянсыз қозғалтқыштар зерттеліп жатыр.