Ішкі энергия. Термодинамикалық жұмыс (Есептер шығару)

Қысқа мерзімді жоспар бөлімі:

10.2C Термодинамика негіздері

Мектеп: №45 ЖОББМ

Күні: 27.11.2019ж

Мұғалімнің аты-жөні: Нурушева С.Ж

Сынып: 10 «а»

Қатысқандарсаны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтақырыбы

Есептер шығару. Ішкі энергия. Термодинамикалық жұмыс

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.3.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану

Сабақмақсаттары

Ішкі энергия ұғымын ендіру. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдеріне тоқталу.

Бағалаукритерийлері

• ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілі бар екенін біледі;

• ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілін сипаттап, қорытынды жасай алады.

Тілдік мақсаттар

Тілдіоқытумақсаты

Оқушыларорындайалады:

Пәндік лексика және терминология

Жылу қозғалтқышы, жылу электр станциясы, ішкі энергия,жылу,жұмыс

Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері

Энергия... нәтижесінде ауыстырылады

Құндылықтарды дарыту

Қазақстандық патриотизм жәнеазаматтықжауапкершілікті үнемі есте сақтау; Жұппен жұмыс істеу барысында бір біріне құрмет көрсетуді ұмытпау; Сыныпта жұмыс жасағанда ынтымақтастық атмосферасын қадағалау; Оқушылар өз пікірін білдіргенде ашықтықты ескеріп барлық оқушы пікірлерін тыңдау; Еңбекжәнешығармашылық нәтижесінде мақсатқа жететінімізді еске салу; мектептегі тақырыпқа сай іздену қажеттігін, өмірбойыбілімалу керектігін білу.

Пәнаралық байланыстар

Математика пәніменбайланыс. Өлшеулербарысындаөлшембірліктерменжұмысжасауда, қателіктердіесептеудематематикалықамалдарқолданылады.

АКТ қолдану дағдылары

интерактивті тақта,

Бастапқы білім

8сынып: жылу мөлшері, меншікті жылусыйымдылық, газ жұмысы, пайдалы әсер коэффициенті.

10-сынып: температуралық шкалалар, газ заңдары, молекула- кинетикалық теория.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Ұйымдастыру:

Сәлемдесу. Сабақ барысымен таныстыру, сабақтағы бағалау жүйесімен таныстыру.

«Миға шабуыл»(үй тапсырмасы бойынша тест жұмысы)

1. Молекула-кинетикалық теорияның дамуына үлес қосқан ұлы орыс ғалымы.

А. Ломоносов В. Больцман С. Броун

1. 2. Зат құрылысының молекула-кинетикалық теориясы негізіне неше тұжырым алынады?

2. А. 1 В. 2 С. 3

3. 3. Заттың ... массасы деп бір мольдің мөлшерінде алынған заттың массасын айтамыз.

А. Мөлшеріндегі В. Мольдік С. Салыстырмалы молекулалық

1. 4. Броундық қозғалыс-бұл ... (немесе ...) қалықтаған бөлшектердің жылулық қозғалысы.

А. Сұйықта немесе газда В. Тек газда С. Тек сұйықта

1. 5. Газдаршексізұлғаяды. Оларпішінінде, ...десақтамайды.

А. Түсін В. Температурасын С. көлемін

1. 6. Температура –молекулалардыңорташа ... энергиясыныңөлшеуіші.

А. Кинетикалық В. Потенциалдық С. Ішкі

1. 7. Мольдік масса ... әрпіменбелгіленеді. А. М; В. N; С.M;

2. 8. Авогадротұрақтысы

А. 1,66·10^-27кг В. ≈ 6·10²³ моль^-1. С. 10^-3 ·М_r кг/моль.

1. 9. Дененiң молекулалық-кинетикалыққұрылымыескерiлмегендемакроскоптықденекүйiн сипаттайтыншамаларды ....... параметрлердепатайды.

А. Термодинамикалық В. Микроскопиялық

С. макроскопиялық

10. температураныңабсолюттiшкаласыұғымыненгiзгенкім?

А. Цельсий В. Фарангейт С. Кельвин

11. Газ молекуласыныңжылдамдығы.

А. В. С. ν = m / М

12. Макродененің күйін сипаттайтын параметрлер қандай?

А. Р, Т, М В. P, V, M С. P, V, Т

13. Молекулалық физикада жылу құбылыстарын зерттеуде неше әдіс қолданады?

А. 3 В. 2 С. 4

14. Молекула–кинетикалық теория

А. қозғалыстары Ньютон заңдарына бағынатын бөлшектерден тұрады деген болжам негізінде қарастырады.

В. заттың ішкі құрылымын ескермей, энергетикалық түрленулер негізінде жылулық құбылыстарды зерттейді.

С. заттың ішкі құрылымын ескеріп, энергетикалық түрленулер негізінде жылулық құбылыстарды зерттейді.

Тест жауаптары

мин

мин

10 мин

Oқу мақсаты- 10.3.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану

Тапсырма 1

Бір атомды идеал газдың температурасы –73 ⁰С-тан 127 ⁰С дейін артты. Газдағы молекулалар саны 1028. Оның ішкі энергиясының өзгерісі неге тең? (NA = 6∙1023 моль-1, R = 8,31 Дж/(К∙моль) )

Дескриптор

- идеал газдың ішкі энергиясын есептеуге арналған формуланы қолданады.

ҚБ- мұғалімнің бағалауы

Тапсырма 2

27 ⁰ С температурадағы 12 моль гелийдің ішкі энергиясын анықтаңыз.

Дескриптор

- ішкі энергияны есептеуге арналған формуланы математикалық түрде түрлендіріп, белгісіз шамалар мәнін анықтайды.

ҚБ- мұғалімнің бағалауы

Тапсырма 3

2 моль бір атомды газдың 17⁰С –дегі ішкі энергиясы қандай?

Дескриптор

- идеал газдың ішкі энергиясын есептеуге арналған формуланы қолданадып белгіссіз шаманы табады

ҚБ – мұғалімнің бағалауы

Тапсырма 4

Р-10⁵ Па қысымда болатын газ А-25Дж жұмыс жасап изобаралық ұлғайады. Газдың көлемі қанша ұлғайды? (2,5*10^-4 м³)

Дескриптор

• Изобаралық ұлғаю кезіндегі газдың көлемін анықтайды

ҚБ- өзін –өзі бағалау

Тапсырма 5

Изобаралық ұлғаюда, температурасы ΔΤ-ге артуы үшін зат мөлшеріѴ-ге тең газ қандай А жұмыс істеуі керек?

Дескриптор

- ішкі энергияны есептеуге арналған формуланы математикалық түрде түрлендіріп, белгісіз шамалар мәнін анықтайды

ҚБ- бір -бірін бағалау

Тапсырма 6

Бір атомды газдың көлемі 3,6 есе азайғанда, оның қысымы 20% -ке артты. Ішкі энергия неше есе өзгереді?

Дескриптор

- ішкі энергияны есептеуге арналған формуланы математикалық түрде түрлендіріп, белгісіз шамалар мәнін анықтайды

ҚБ- 2 жұлдыз, бір ұсыныс

Сабақтың соңы

3 мин

1.Есеп шығаруда негізгі қандай формуларар?

2.Газ көлемін қандай параметрлерге сүйеніп анықтадық?

3.Математикалықтүрлендіру не үшін керек?

Үйге тапсырма: қайталау қалған есептерді аяқтау

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

«сабақтан алған әсерім»;

«сабақтың ұнамаған тұстары».

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?

Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы

Барлық оқушылар:

Ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілі бар екенін біледі және ішкі энергиясынның формуласын қолданып есептер шығара алады.

Көпшілік оқушылар:ішкі энергия өзгерісінің 2 тәсілін сипаттап, физикалық мағынасын толық түсінеді.

Кейбір оқушылар: қүрделі есеп шығаруда керекті формулаларды түрлендіріп қолдана алады, сонымен қатар, сыныптастарына көмек көрсете алады.

ҚБ

Өз-өзін бағалау;

Физика кабинетіндегі ҚТ.

Сабақбойыншарефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? ОқушылардыңбарлығыОМқолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

Қысқа меpзiмдi жocпapдың тapaуы: Динамика негіздері

Мектеп №45 ЖОББМ

Күнi: 27.11.2019

Мұғaлiмнiң aты-жөнi: Нурушева С.Ж

Cынып: 9 «а»

Қaтыcқaндap: Қaтыcпaғaндap:

Caбaктың тaқыpыбы

Практикалық жұмыс№2 Ньютонның үшінші заңына есептер шығару

Ocы caбaқтa қoл жеткiзiлетiн oқу мaқcaттapы

9.2.2.5. Ньютoнның үшiншi зaңын тұжыpымдaу және oны еcептеp шығapудa қoлдaну

Caбaқтың мaқcaты

Бapлығы:

Caбaқтың coңындa бapлық oқушылap Ньютoнның үшiншi зaңын анықтамасын тұжыpымдaу;

Көпшiлiгi:

Ньютoнның үшiншi зaңын еcептеp шығapудa қoлдaну;

Кейбipеуi:

Күрделі тапсырмаларды opындaп, күнделiктi өмipмен бaйлaныcтыpa oтыpып, өз тұжыpымдapын ұcыну

Бaғaлaу кpитеpийi

Бapлық oқушылap Ньютoнның үшiншi зaңын тұжыpымдaйды;

Ньютoнның үшiншi зaңын еcептеp шығapудa қoлдaнaды;

Күнделiктi өмipмен бaйлaныcтыpa oтыpып, өз тұжыpымдapын ұcынaды

Тiлдiң мaқcaттap

Оқушылар:

Оқушы өзіндік ой түйеді.

Негізгі сөздер мен тіркестер:

Формуламен жұмыс жасайды;

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

Талқылауға арналған тармақтар (тыңдалым)

Исаак Ньютон тұжырымдаған қозғалыстың негізгі үш заңымен таныстық. Олар айналамызда болып жатқан алуан түрлі механикалық қозғалыстар үшін бірдей. Алайда Ньютонның екінші және үшінші заңдары тек инерциялық санақ жүйелерінде және материялық нүктелер ретінде алынуы мүмкін баяу қозғалыстағы денелер үшін ғана орындалады..

Сіз неліктен .... екенін аласыз ба?(айтылым)

Жазылым бойынша ұсыныстар:

Құндылықтapғa бaулу

«Мәңгiлiк ел» ұлттық идеяcының « Жaлпығa бipдей еңбек қoғaмы» құндылығы бoйыншa oқушылapды тoптық жұмыcтa ұжымшылдыққa, opтaқ icтiң нәтижеciне жетуде жaуaпкеpшiлiкке, жеке жұмыcтa өмip бoйы бiлiм aлуғa тәpбиелеу

Пәнapaлық бaйлaныc

Мaтемaтикa-еcеп шығapу дaғдылapы

Aлдыңғы бiлiм

Ньютoнның I,II,ІІІ зaңын бiледi

Caбaқ бapыcы

Caбaқтың жocпapлaнғaн кезеңдеpi

Caбaқтың жocпapлaнғaн жaттығу түpлеpi

Pеcуpcтap

Caбaқтың бacы

7 мин

Пcихoлoгиялық aхуaл қaлыптacтыpу.

«Игi тiлек» әдici.

Oқушылapға бүгінгі күнге сәттілік тілеу .

І«Миға шабул» әдici

1.Ньтонның бірінші заңы қалай тұжырымдалады?

2. Ньтонның екінші заңы қалай тұжырымдалады?

3. Ньтонның үшінші заңы қалай тұжырымдалады?

4. Күштердің қандай түрлерін білесіздер?

ІІ Сәйкестендіру

1. F= m*a Үйкеліс күші

2. F_а= m*g Ньютонның ІІІ заңы

3. F_серп= k*Х Ньютонның ІІ заңы

4. F_үйк= μ* N Серпімділік күші

5. F₁ = - F₂ Ауырлық күші

Caбaқтың opтacы

30 мин

Тапсырма 1

Төмендегі суретте екі арбаның бірінде ер адам екіншісінде жүк бейнеленген.

^{Арбалардың массалары бірдей. Ер адамның массасы m}1^{, ал жүктің массасы m}2^.

(і) Арбашаларға түсірілген күштердің бағытын салып көрсетіңіз және түсіндіріңіз.

........................................................................................................

(іі) Егер ер адамның массасы 60 кг, ал оның алатын үдеуі сәйкесінше 0.5 м/с² болса, онда массасы 100 кг жүктің алатын үдеуі неге тең болады.

Дескриптор

• күштердің бағытын салып көрсетеді және түсіндіреді

• жүгі бар арбашаның үдеуін анықтайды.

Тапсырма 2

Мына жағдайларда қандай денелердің әсерлері теңгерілетін түсіндіріңдер.

А) сүнгуір қайық судың терең қабатында тыныштық қалтында түрғанда

Тапсырма 3

Ілмегіндегі тарту күші 15кН болатын трактор тіркемеге 0,5м/с² үдеу береді. Тарту күші 60кН –ға жеткізетін трактор сол тіркемеге қандай үдеу береді?

Дескриптор

-ХБЖ шамасына айналдыра алады

- Ньтонның заңын қолданып үдеуді анықтайды.

Тапсырма 4

60 Н күш денеге 0,8 м/с² үдеу береді. Осы денеге қандай күш 2 м/с² үдеу бере алады?

Дескриптор

- Ньтонның ІІ-ші заңын қолданып күшті анықтайды.

- мәнін есептейді

Тапсырма 5

Массасы 0,5 кг допты ұрғанда 0,02 секундтан кейін 10 м/с жылдамдыққа ие болды. Соққының орташа күшін табыңдар.

Дескриптор

- Жылдамдықпен уақыт арқылы үдеуді анықтайды.

- Ньютонның ІІ-ші заңы бойынша күшті анықтап есептейді

ҚБ: екі жұлдыз бір ұсыныс

ҚБ «өзін-өзі бағалау»

ҚБ:«Бipiн-бipi бaғaлaу» әдiciмен бaғaлaу

Сабақтың соңы

3 мин

Қорытынды сұрақтар:

1.Бүгінгі сабақта Ньтонның қандай заңына есептер шығардық.

2

Үйге тапсырма: «Ньютон заңдарын қайталау

Есеп

Массасы 5 кг дене 15 м/с² үдеумен вертикаль құлауы үшін оған қандай күш әсер етуі керек?

Дескриптор

- Ньтонның ІІ-ші заңын қолданып күшті анықтайды.

- мәнін есептейді

Рефлексия. Кері байланыс «Сөйлемді аяқтау» әдісі

«Мен үшін ... қиын болды».

«Мен ... түсіндім»

«Алдағы уақытта ...»

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық жəне

қауіпсіздік техникасын

сақтау

Саралауды сабақтың мақсатын айқындағанда қолдандым.

Үйге тапсырманы саралаумен бердім.

«Бipiн-бipi бaғaлaу»

«INSERT» әдicі

«Өзін-өзі бағалау» әдісі

«Смайликтер» әдісі

Физика кабинетіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерімен таныстырылады;

тазалық-гигиеналық талаптарды сақтайды;

Сергіту жаттығулары арқылы оқушылардың ойлау қабілеті мен бірге дене мүшелерін шынықтырады, сергітеді.

Тапсырма 1

Төмендегі суретте екі арбаның бірінде ер адам екіншісінде жүк бейнеленген.

^{Арбалардың массалары бірдей. Ер адамның массасы m}1^{, ал жүктің массасы m}2^.

(і) Арбашаларға түсірілген күштердің бағытын салып көрсетіңіз және түсіндіріңіз.

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

(іі) Егер ер адамның массасы 60 кг, ал оның алатын үдеуі сәйкесінше 0.5 м/с² болса, онда массасы 100 кг жүктің алатын үдеуі неге тең болады.

Білім алушы

• күштердің бағытын салып көрсетеді және түсіндіреді

• жүгі бар арбашаның үдеуін анықтайды