Тамақтану рационы Aзық-түлік өнімдердегі органикалық заттар

Ұзақ мерзімді жоспардағы бөлім:

6.3А Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер

Мектеп:

Мерзімі:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 6

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Тамақтану рационы

Aзық-түлік өнімдердегі органикалық заттар

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

6.4.2.4 толыққанды тамақтану рационын құру

6.4.2.5 азық-түлік өнімдердегі органикалық заттардың болуын тестілеу

Сабақ мақсаттары

Барлығы: толыққанды тамақтану рационын және азық түлік өнімдеріндегі органикалық заттарды айта алады.

Көпшілігі: қоректік заттардың тәуліктік мөлшерін анықтай алады.

Кейбіреуі:азық-түлік өнімдерінің құрамында органикалық заттардың болуын анықтап,сапалық реакциялардың нәтижесін талдай алады.

Бағалау критерийлері:

Ағза үшін көмірсу, нәруыз, май, минералды заттар, дәрумендер маңызын түсіндіреді.

Азық-түлік өнімдердегі көмірсу, май және нәруызды атайды;

Қоректік заттардың тәуліктік мөлшерін анықтай алады.

Азық-түлік өнімдердегі органикалық заттардың болуын тестілеуге қоланатын реакциялармен танысады;

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Азық-түліктің құрамындағы органикалық заттарды анықтап, сапалық реакциялар нәтижесі бойынша жазбалар жасай алады

Пәнге тән лексика мен терминология:

нәруыз, глюкоза, крахмал, май, Бенедикт ерітіндісі, Биурет реактиві, йод ерітіндісі, этанол

Диалог үшін пайдалы сөз тіркестерінің топтамасы:

Нәруыз ... атқарады, себебі ...

Крахмал ... атқарады, себебі ...

Глюкоза(қант) ... атқарады, себебі ...

Майлар ... атқарады, себебі ...

Азық-түліктің құрамында глюкоза болса, онда ... ерітіндісін қосып, 80⁰ С- қа қыздырғанда ... түске боялады.

Құрамында крахмал болса, онда ... тамызғанда ... түске боялады.

Азық-түліктің құрамында май болатын болса, онда ... араластырғанда ерітінді ... .

Нәруыз бар болса, ерітінді ... реакциясының нәтижесінде ... түске боялады

Құндылықтарды дарыту

Жұпта және топта жұмыс істеу барысында ынтымақтастық, өзіне және басқаларға құрметпен қарау, академиялық адалдық - өз бетімен жұмыс істеу, ашықтық - оқушылар сабақтың мақсаттарын және міндеттерін өз бетінше анықтай алады.

Пәнаралық байланыстар

азық-түлік өнімдерінің бірнеше заттаңбаларын (этикетка) пайдаланып, тағамның құрамында адам ағзасына қажетті заттарды анықтауда химиямен байланыс орнатылады.

Тағам құрамында энергия бар екенін көрсету үшін физикамен байланыс орнатылады.

Бастапқы білім

Оқушылар 5 – ші сыныпта энергия түрлерімен танысты. Оқушылар термометрді пайдалана отырып температураны өлшей алады. Бастапқы білімді жаңғырту жұптық жұмыс барысында азық-түлік өнімдерін заттаңбалары бойынша топтастыру арқылы жүзеге асады.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс – әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-5

5-10

Сабақтың ортасы

10-15

1.Амандасу.(үш тілде)

Топқа бөлу.(жемістер көкөністер муляжы арқылы)

Өткен тақырыпқа шолу. (ақиқат пен жалған .ақиқат болса жасыл түс көтеру,жалған болса қызыл түс көтеру)

1.Жасуша әрбір организмде,адамда,өсімдіктерде,жануарларда бар.(ақиқат)

2.Жасуша құралсыз көзге көрінетін,өте үлкен құрылымдық бірлік (жалған)

3.Жасушаларды алғаш көрген адам ағылшын жаратылыстанушысы Роберт Гук (ақиқат)

4.Жасушаны жауып тұратын ядро (жалған)

5.Цитология жасушаның құрылымын зерттейтін ғылым

( ақиқат)

6.организм қасиеттері өсу, даму ,көбею,тыныс алу,қоректену.

(Ақиқат)

7.Тірі организмнің көпшілігіне қоректенудің автотрофты түрі тән.( жалған)

8.Дайын органикалық заттармен қоректенетін организмдер гетеротрофтар (ақиқат)

Қ.Б. «Театрдағы әдіс» арқылы бағалау. (барлық оқушы қол шапалақтайды)

2. Жана тақырыпқа шығу жолы. Ой қозғау.

Мақсатты тұжырымдау.

Мұғалім оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын, «жақын даму аймағын» және сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтайды.

Миға шабуыл.

Күнделікті өмірде тамақтану не үшін қажет?

 Күніне неше рет тамақтану керек?

Мөлшері қандай болу керек?

Қай тағамды таңертең, ал қайсысын кешке жеген дұрыс?

Топпен талдап, ой-пікірлерін білдірулерін ұсынылады.

Қ.Б. «Театрдағы әдіс» арқылы бағалау. (барлық оқушы қол шапалақтайды)

Жауабы:күш қуат алу, адам денесі сау болып қалыптасу үшін салауатты өмір сүруі қажет.

Күніне төрт рет (немесе бес рет) тамақтану қажет. Мөлшері көп болмауы керек. Үнемі бір мезгілде тамақтанған дұрыс, мысалы:

7.00 — таңғы ас, (11.00 — жеміс-жидек немесе шырын), 13.00 — түскі ас, 16.00 — бесіндік, 19.00 — кешкі ас. Таңғы ас нәрлі болу үшін ботқа және жеміс-жидек жеген дұрыс. Ал кешке жұмыртқа, көкөніс, балықтан жасалған тағамдарды жеген пайдалы.

Тапсырма №1.Топпен жұмыс.

Тамақтану пирамидасын көрсету.

Суретте көрсетілген барлық топтарды және жеке азық-түліктерді атап шығуларын сұрау. Олардың қайсыларын көп және жиі қабылдау керектігін ой­лануларын ұсыну. (Дәнді дақылдар, макарон өнімдері, ботқалар.) Олар пирамиданың қай жерінде орналасқан? Жоғарыда не орналасқан? (Май.) Оны жеуге бола ма? (Иә, бірақ көп мөлшерде емес.) Оқушылар пирамидада “күнделікті тағамға пайдалануға қажет азық-түлік топтары көрсетілген” деген қорытындыға келулері тиіс. Пирамиданың төбесіне жақын орналасқан азық-түліктерді аз мөл­ шерде пайдалану керек.

Дескриптор

Азық түліктерді атап шығады

Азық түлік құрамын атайды

Азық түлік құрамындағы заттардың маңызын атайды

Қ.Б. «Театрдағы әдіс» арқылы бағалау. (барлық оқушы қол шапалақтайды)

Сергіту сәті: «Жеміс-көкөніс салаты

Орындарынан тұрып әр топ жеке – жеке шеңбер құрайды. Бірінші сағат тілімен айналады, екінші кері қарай айналады, үшінші бірге аралаласады.

Жасыл ,қызыл

шеңбер

муляж

слайд

Слайд

https://www.youtub

e.com/watch?v=gkkd1w1GSeY

Слайд

Сілтеме,

Дереккөз

дер.

А3,маркер

Оқулық мәтініндегі

38-бет 2-кесте.

15 - 20

20 - 32

32-37

Тапсырма №2.

Топтық жұмыс: «Топтастыру» әдісі

-қима қағаздардағы сөздер мен кеспе суреттер арқылы ас мәзірін дайындау, айту.

1-топ: Таңғы ас мәзірі

2-топ: Түскі ас мәзірі

3-топ: Бесіндік ас мәзірі

4-топ:Кешкі ас мәзірі

Қ.Б. «Театрдағы әдіс» арқылы бағалау. (барлық оқушы қол шапалақтайды)

5. Мұғалімнің түсіндірмесі. №3 Мұғалім оқушыларға сапалық реакциялар туралы түсінік береді.

Азық-түліктерді тексеру үшін әртүрлі ерітінділерге белгілі бір азық-түлік түрлерін қосқанда түстің өзгеруін көрсету.

Азық-түліктің құрамында крахмал бар екендігін тексеру үшін йод ерітіндісін,

ал нәруызды бар екендігін тексеру үшін биурет ерітіндісін,

қантты тексеру үшін Бенедикт ерітіндісін және

майдың болуын тексеру үшін этанолды қолдану керек

1. Егер азық-түліктің құрамында глюкоза болса, онда Бенедикт ерітіндісін қосқанда көк түске, 80⁰ С- қа қыздырғанда қызғылт сары түске боялады.

2. Егер азық-түліктің құрамында крахмал болса, онда йод тамызғанда қара көк түске боялады.

3. Егер азық-түліктің құрамында май болатын болса, онда этил спиртімен араластырғанда ерітінді бұлыңғырланады.

4. Егерде нәруыз бар болса, ерітінді биурет реакциясының нәтижесінде қанық көк немесе сия күлгін түске боялады.

Мұғалім кері байланыс береді.

7. Сабақты бекіту мақсатында № 4 Семантикалық карта толтыру: Қандай тамақта күнделікті рационға қажетті қоректік заттар барын анықта.

Оқушылар мұғалім ұсынған дұрыс жауаптардың көмегімен өзара бағалау жүргізеді.

А3 форматы, кеспе суреттер

Оқулық мәтіні.40- бет

Қосымша 4

Қосымша 5

Қосымша 6

Сабақтың соңы:

37-40

9. Рефлексия

Сабақ мақсаттарына қайта оралып, сабақ мақсаттарына жету деңгейін талқылау.

оқушыларға «Ресторан» немесе «Меню» әдісі арқылы рефлексия жүргізіледі:

Үйге тапсырма:Ас -адамның арқауы тақырыбында эссе жазу.

Қосымша 7

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақ барысында әрбір зерттеуді қалай жасау туралы нұсқаулықтарды қолдана отырып, зерттеулер жүргізеді. Зертханалық жұмыс барысында қиындық танытқан оқушыларға мұғалім тарапынан қолдау көрсетіледі. Қызығушылығы жоғары оқушыларға күрделендірілген тапсырмалар ұсынылады.

«Тағам құрамы» кестесін толтыру бойынша бастапқы білімді формативті бағалау. Жақын арадағы даму аймағын анықтауға арналған диагностикалық бағалау. Топтық жұмыс арқылы азық-түлік өнімдері(өсімдік майы, жеміс шырыны, нан, жұмыртқа) құрамында крахмал, қант, нәруыз және майдың бар екендігі тексеріледі. Тағам құрамындағы заттардың энергетикалық маңызын зерттеу арқылы оқушылар білімдерін тексере алады.

® = техника қауіпсіздігі ережесі

Әр түрлі тағамдарды жандыруда арнайы ыдысты пайдалану, мұнда бір шетін қысқышпен ұстап тұру қажет.

® = техника қауіпсіздігінің ережесі

 Сынауықтағы суды қыздыру үшін қорғаныш көзәйнегін кию және отты пайдаланғанда сақ болу.

Этанол мен Биурет ерітіндісімен жұмыс барысында қауіпсіздік ережесін сақтауды қамтамасыз ету.

Тағам түрлері

Көмірсу

Ақуыз

Май

Нан ,жарма,ұн

өнімдері

Ет,балық,Жұмыртқа,

Тауық

Көкөністер мен жемістер

Өсімдік және жануар майы

Сүт және сүт тағамдары

Тағам түрлері

Көмірсу

Ақуыз

Май

Нан ,жарма,ұн

өнімдері

Ет,балық,Жұмыртқа,

Тауық

Көкөністер мен жемістер

Өсімдік және жануар майы

Сүт және сүт тағамдары

Тағам түрлері

Көмірсу

Ақуыз

Май

Нан ,жарма,ұн

өнімдері

Ет,балық,Жұмыртқа,

Тауық

Көкөністер мен жемістер

Өсімдік және жануар майы

Сүт және сүт тағамдары

Тағам түрлері

Көмірсу

Ақуыз

Май

Нан ,жарма,ұн

өнімдері

Ет,балық,Жұмыртқа,

Тауық

Көкөністер мен жемістер

Өсімдік және жануар майы

Сүт және сүт тағамдары

Тағам түрлері

Көмірсу

Ақуыз

Май

Нан ,жарма,ұн

өнімдері

Ет,балық,Жұмыртқа,

Тауық

Көкөністер мен жемістер

Өсімдік және жануар майы

Сүт және сүт тағамдары