"Сүйікті мекенім - Маңғыстау"

Киелі мекенім - Маңғыстау

Мақсаты: туған өлкеге деген патриоттық, мақтаныш сезімдерін қалыптастыру.

Білімділік мақсаты: туған өлке табиғатының ерекшеліктері жайлы түсініктерін нақты қалыптастырып, елге, жерге деген сүйіспеншілік сезімдерін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты: туған өлкеге деген мақтаныш сезімін тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар: суреттер, слайд, желім, сүрткіштер.

Тәрбиеші Сәлеметсіздер ме, құрметті қонақтар!

Табиғатым тамаша

Көз тоймайды қараса.

Табиғатты аялап,

Жүрейікші жараса.

Сәлем саған Жер Ана!

Сәлем саған Нұрлы Күн!

Аман есен болайық,

Бейбітшілік қалайық.

Саяхатшы: Сәлематсыздар ма, балалар! Мен өмір бойы барлық жер шарын кезіп жүрмін.Ал сіздердің өлкелеріңізде мүлде болмаппын, мен өзі қайда келдім

Тәрбиеші: Сіз Республикамыздың даңқын әлемге әйгілеп отырған қазына қоймасы газ бен мұнайлы өлке Маңғыстауға келдіңіз.

Саяхатшы: Е, солай ма?

Тәрбиеші: Достар, саяхатшыға өз еліміз туралы таныстырайық. Достар, біз қай елде тұрамыз?

Расул: Біз Қазақстан мемлекетінде тұрамыз.

Тәрбиеші: Қазақстан мемлекетінің астанасы қай қала?

Айзере: Қазақстан мемлекетінің астанасы -Астана қаласы.

Тәрбиеші: Біздің елбасшымыз кім?

Альбина: Біздің елбасшымыз Н.Ә. Назарбаев.

Тәрбиеші:Біздің мемлекетімізде қанша облыс бар?

Кәмшат: Біздің мемлекетімізде 14 облыс бар.

Тәрбиеші: Біздің облысымыз қалай аталады?

Айдын: Біздің облысымыз Маңғыстау облысы деп аталады.

Тәрбиеші: Облысымыздың орталығы қай қала?

Аружан: Біздің облысымыздың орталығы- Ақтау қаласы.

Саяхатшы: Ендеше осындай өлкелерің туралы маған таныстыратын боларсыңдар?

Кәмшат: Каспийдің көгілдір айдыны орап жатқан осынау түбекті кім білмейді?! Әрине таныстырамыз.

Маңғыстау жерім,

Теңің жоқ сенің,

Қара алтын кенім.

Байлығы елдің,

Еңбек бір майдан,

Күмістер тамған,

Қыранды далам,

Бабадан қалған.

Асима: Айналдым Маңғыстаудың даласынан,

Ақырған кәрі Каспий жағасынан.

Сыланған жас арудай бой түзеген,

Айналдым Ақтауымдай қаласынан.

Саяхатшы: Керемет! Маңғыстау өлкесі туралы қалай жырлайсыңдар өздерің? Туған елді, жерді сүю деген қандай керемет!

Тәрбиеші: Ата бабамыз жер қазына, мал байлық деп бекер айтпаған, енді сізге өз өлкеміздің байлығы туралы таныстырайық.Олай болса саяхатқа шығайық.

Саяхатшы: Мен саяхатшымын ғой. Саяхатқа шыққанды ұнатамын.

(саяхатқа шығады)

Тәрбиеші: балалар, шөптің үстіне жайғасып отырайық. Абайлаңдар, тікен кіріп кетпесін. (слайд көрсетіледі)

Саяхатшы: Балалар, мен тұнау алыстан бір нәрселерді көріп тұрмын. Өлкелеріңізде не өндіріледі?

Айдын: Біздің өлкемізде мұнай өндіріледі. Өлкеміз қара алтынға бай.

Саяхатшы: Өлкелеріңнің қай жерлерінде мұнай өндіріледі?

Нұрхан : Жетібайда, Қаламқаста, Қаражанбаста, Өзенде мұнай өндіріледі.

Саяхатшы: Мұнайдан басқа не өндіріледі?

Мади: Мұнайдан басқа тас, әк, цемент өндіріледі.

Саяхатшы: Балалар, мынау жануарлар ғой. Өлкелерің қандай шаруашылықпен айналысады?

Аянат: Біздің өлкеміз мал шаруашылығымен айналысады. Жылқы, түйе, қой өсіріледі.

Саяхатшы: Бұл жануарларды бір сөзбен қалай атайды?

Диана: Бұларды үй жануарлары деп атайды.

Тәрбиеші: Үй жануарлары туралы мақал-мәтелдер, тыйым сөздер айтайық.

Сырым И: Сиыр сипағанды білмейді,

Жаман сыйлағанды білмейді.

Диана: Мал өсірсең қой өсір,

Өнімі оның көл-көсір.

Сержан: Әлсіз ат сүріншек,

Ақылсыз адам еріншек.

Аружан: Малды теппе, ақты төкпе.

Саяхатшы: Балалар, мен бір керемет иісті сезіп тұрмын, бұл ненің иісі?

Балалар: Жусанның иісі.

Саяхатшы: Қандай керемет, таза ауа. Балалар, таза ауамен терең тыныстайықшы. (Балалар таза ауамен терең тыныс алады)

Саяхатшы: Балалар, ненің дыбысын естіп отырсыңдар?

Балалар: Гуілдеген желдің дыбысын естіп тұрмыз. (балалар тербеледі)

Саяхатшы: Бұл ненің дауысы?

Балалар: құстардың шиқылдаған дауысы.

Саяхатшы: тамаша! Қане, тағы да таза ауамен терең тыныс алайықшы...

Саяхатшы: балалар, жануарлар мен өсімдіктерді, құстарды қалай қорғайсыңдар?

Айзере: Жануарларды, өсімдіктерді, құстарды қорғау қызыл кітапта жазылған.

Саяхатшы: Өлкелеріңде емдік шөптер кездесетін болар, олар туралы не айтасыңдар?

АЯнат: Мен адыраспанмын. Мен Маңғыстаудың барлық аймақтарында кездесемін. Мамыр, шілде айларында гүлдеймін. Емдік мақсатқа менің шөбім, бұтақтарым,жапырақтарым мен гүлдерімді пайдаланады. Менің шөбімнен жасалған қайнатындыны суық тигенде, нерв жүйесі әлсірегенде пайдаланады.

РУслан: Мен изенмін. Ала бұта тұқымдаспын. Мен тік өсемін, жапырақтарым да гүлдерім де ұсақ,түсім жасыл қызғылт түсті. Құмды жерлерде өсемін. Емдік мақсатқа менің дәндерімді пайдаланады. Менің дәндерімнен жасалған дәрімен тері, тырнақ ауруларын емдеуге болады.

Расул: Мен жантақпын. Бұршақ тәріздес тікенді, көп жылдық өсімдікпін. Гүлдерім қызғылт, жемісім бұршақ тәрізді. Маусым, тамыз айларында гүлдеймін. Емдік мақсатқа менің жапырақтарым мен тамырымды пайдаланады. Мені бүйрек ауруына, қан тазартатын дәрі есебінде де қолданады.

Мунира:Мен сүттігенмін. Менің сабағым тік бұтақты. Жапырақтарым қарама- қарсы орналасқан. Гүлдерім шоқталып өседі. Құмақты жерлерде өсемін. Емдік мақсатқа шөбім мен шырынымды пайдаланады. Менің шырыныммен сүйелді, беттегі дақтарды кетіруге болады.

Аружан: Мен бәйшешекпін. Гүлдерім шатырға ұқсайды. Жемісім жұмыртқа тәріздес.Менің тамырымды бронхит ауруына дәрі ретінде қолданады.

Саяхатшы: Өте тамаша! Өлкелеріңде қандай құстар бар?

Тәрбиеші: Өлкеміздің құстарын айтайық.

Балалар: Аққу, шағала, қарлығаш, кептер, қарға, торғай, жапалақ, үкі, бүркіт т.б.

Тәрбиеші: Құстар туралы өлең айтып берейік.

Нұрхан: Ала қанат сауысқан,

Құртты көрсе жабысқан.

Құртты шоқып тауысқан.

Санитар-бұл сауысқан.

Айдын: Шаңқылдаған шағала,

Шарқ ұрады жағада.

Ол теңіздің түлегі,

Талмай ұшып жүреді.

Айзере: Шыр-шыр еткен торғайды,

Қорғамасақ болмайды.

Кіп-кішкентай торғайлар,

Ағаштарды қорғайды.

Ибрагим: Қарға,қарға, қарғалар,

Қар үстінде жорғалар.

Боран соқса қар борар,

Бұтаққа қонар қарғалар.

Саяхатшы: Жарайсыңдар, балалар! Мен сендердің өлкелеріңнің табиғаты туралы көп мәлімет алдым. Мен әрі қарай да бірнеше елді аралаймын, сол кезде сендердің өлкелеріңнің табиғаты туралы айтып жүргім келеді,сондықтан маған өздерің айтып таныстырған өсімдіктер мен жануарлар туралы бейнелеп берсеңдер өте тамаша болар еді.

(балалар өсімдіктер мен жануарлардың, құстардың суретін жапсырып береді)

Саяхатшы: Рахмет,балалар!

Тәрбиеші: Саяхатшы, біз енді қайтайық.

Саяхатшы: Қайтсақ қайтайық, жол қысқарсын жаңaғы өздерің айтқан жануарлаpдың, құстардың қимылы мен қозғалысын салайық.

-Қоян қайтеді?

-Қасқыр қайтеді?

-Ал, қу түлкі ше?

-Құстар қалай самғайды? Қалай қалықтайды?

Тәрбиеші: Міне, әне міне дегенше келіп қалдық.

Саяхатшы:Балалар,сендердің қалаларың қандай теңіздің жағасында орналасқан?

Дария: Біздің қаламыз Каспий теңізінің жағасында орналасқан.

Саяхатшы: Балалар, мынау аққулар ғой.

Тәрбиеші: Табиғатты қорғайық!

Нұрхан: Аспанымыз ашық болсын!

Асима: Деніміз сау болсын!

Аружан: Теңізіміз ластанбасын!

Руслан: Ағаштарымыз жайқалып өсе берсін!

Расул: Аққулар ұшып келіп тұрсын!

Диана: Теңізге мұнай төгілмесін!

Аянат : Елімізде бірлік болсын!

Ибрагим Достығымыз берік болсын!

Арайлым: Бейбітшілік болсын!

Барлығы: Өлкеміздің табиғатын қорғайық!

(орындарына тұрады)

Тәрбиеші: Саяхатшы, біз қазақ халқының кең пейілді, қонақ жай екенін көрсеткіміз келеді. Салт – дәстүр бойынша келген қонаққа шапан жауап сый-құрмет көрсетеміз! (саяхатшыға шапан жабады)

(Саяхатшыға шұбат пен ірімшік, құрт, балқаймақ ұсынады.)

Саяхатшы: Рахмет, сіздерге балалар! Мен өте ризамын. Бүгінгі саяхат маған қатты ұнады. Өздерің қандай білімді балаларсыңдар.Өз өлкелеріңнің табиғатын қорғайтын білімді, үлгілі азамат болып өсіңдер деп тілек білдіремін! Сау болыңыздар, балалар!

Балалар: Сау болыңыз!

Тәрбиеші: Құрметті қонақтар, біз өз өлкеміз туралы таныстырдық. Достар, қонақтармен қоштасып тобымызға қайтайық.

Балалар: Сау болыңыздар, қонақтар!