§11.Түр-эволюциялық бірлік. Түрдің критерийлері.
Оқыту мен окудағы жаңа әдіс- тәсілдер; сыни тұрғыдан ойлауға үйрету; оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау; оқыту мен оқу ақпараттық –коммуникациялық технологиялар (АКТ) пайдалану; оқытуды басқару және көшбасшылық.
Сабақ кезеңдері | Мұғалім іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Дерек көздер |
Психологиялық ахуал (5 мин) | 1.Оқушылармен сәлемдеседі. 2. Оқушыларға тілек жазылған қиықшалар тапсырылады. Дауыстап оқытып, қиықшадағы сандар арқылы 2 топқа бөлемін. Әр топ парталарына өз атауларын қоямын. | Мұғаліммен сәлемдеседі. Бір-біріне тілектер айтып, сандар арқылы 2 топқа бөлінеді. 1-топ: Ламарк 2-топ: Линней | Тілек жазылған қиықша қағаздар |
Үй жұмысын тексеру «Кім жылдам?» ойыны (5мин) | Әр топқа 5 сұрақтан таратып, жылдамдыққа жауап беруге шақырамын. | Берілген сұрақтарды топ ішінде талдар, жарыса жауап береді. | Таратпа материал |
1-топқа: 1.«Зоология философиясы» еңбегі кімдікі және қашан жарық көрді? (Ламарк, 1809ж) 2.Ламарк жануарларды қалай жіктеді? (омыртқалы, омыртқасыз-дар. 6 саты, 14класс) 3.Трансформист деп Ламаркті не себепті атады? 4.Дарвин қашан, қай жерде дүниеге келді? (1809ж12ақпан Шрусбери) 5. Экспедиция мәні неде? | 2-топқа: 1.«Ботаника философиясы» еңбегі кім жазды? (Линней) 2.Линней өсімдік пен жануар-ларды қалай жіктеді? (өсімдік-терді 24класқа, жануарларды 6класқа) 3.Линнейдің жұмысындағы кемшілікті ата. 4.Дарвин неліктен әкесінің жолымен жүрмеді? 5.Дарвиннің 3 даму факторын ата |
Венн диаграммасы (3мин) | 1-топқа: Ламарк, Дарвин 2-топқа: Линней, Дарвин | Оқушылар Венн диаграммасын толтырып, қорғайды. | сызба |
Биологиялық диктант (3мин) | 1-топқа: Бигль, Шрусбери, тұқымқуалаушы-лық, тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыпталу, дивергенция 2-топқа: Галапогос, эволюция, өзгергіштік, қолдан сұрыптау, түр, қағида | 2 топ берілген ұғымдарды топ арасында талдап, қорғайды. | Таратпа материал |
Жаңа білім беру Слайд (10 мин) | Түр анықтамалары мен ғалымдар пікірлері көрсетіледі. Түр-эволюциялық процестің сапалы кезеңі. Өзара шағылысуға қабілетті даралар жиынтығы. Еркін тіршілік етеді. Белгілі ареалы бар. Үнемі өзгеріп отырады. Жойылып, жаңа түрмен алмасады. Ғалымдар пікірлері: Линней-түр өзгермейді. Дарвин-түр өзгереді деп 1859 ж «Түрдің пайда болуы» еңбегінде айтты. Дж.Рей-«түр» ұғымын ХҮІІғ. соңында енгізді. Критерий туралы түсінік беріліп, түрлерімен таныстырамын. Кесте арқылы талдау жасатамын. Слайдтан ассоциацияны қарап, кесте бойынша жұмыс жасайды | Слайд, ассоциациякесте |
Жұптық жұмыс «Менің сүйікті жануарым» әңгіме (3мин) | Әр жұпқа жануар түрлерін беріп, критерий бойынша мысық, ит, жылқы, сиыр жануарларына әңгіме құрайды. Тірек сөздер: Сыртқы құрылысы, мекені, мінез-құлқы, қоректенуі, пайдасы | |
Сергіту сәті (3мин) | «Арқадағы комплименттер» арқылы бір-бірінің арқасына тілек жазады. | А4 қағазы |
Сабақ бекіту Венн диаграмма-сы (3мин) | Екі топқа Венн диаграммасын құру тапсырылады 1-топқа: биохимиялық және экологиялық критерий 2-топқа: генетикалық және морфологиялық критерий | Венн диаграмма |
Сәйкестік тесті (3 мин) | Берілген ұғым мен анықтамаларды сәйкестендіреді. 1-топқа: 1.Морфологиялық А.Хромосома саны, пішіні, мөлшері бойынша 2.Генетикалық Ә.Сыртқы, ішкі белгілеріне қарай 3.Биохимиялық Б.Нәруыз құрылысы, құрамы түрліше болуы 2-топқа: 1.Географиялық А.Түрдің нақты алып жатқан орны бойынша. 2.Экологиялық Ә.Мінез-құлқындағы ерекшеліктер. 3.Этологиялық Б.Түрдің таралу аймағын анықтайды. | Тест |
Рефлексия (3мин) | Кестеге топ мүшелері бірлесе отырып, сабақтан алған әсерін жазады. «Қосу» өмірге қажетті ақпарлар | «Алу» қызықсыз, түсініксіз, қажет емес ақпарлар | «Қызықты» сабақтағы қызықты әсерлер | | | | | кесте |
Үйге тапсырма (1мин) | п17. Кесте толтыру | |
Бағалау (2мин) | Топ басшысы топ мүшелерін бағалайды. | |