Сүтқоректілердің көбеюі мен дамуы.Ұрпақтарына қамқорлық жасауы.

7 сынып.Сүтқоректілердің көбеюі мен дамуы.Ұрпақтарына қамқорлық жасауы.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сүтқоректілердің көбеюі мен дамуы.Ұрпақтарына қамқорлық жасауы.»

Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау. «Мен қандай жануармын?»

Сүтқоректілердің жалпы сипаттамасы.Тіршілік ортасы.. Сыртқы және ішкі құрылысының ерекшеліктері. Дене жамылғысының, асқорыту, тыныс алу, қан айналым, зәр шығару, жүйке жүйесінің, сезім мүшелерінің, мінез-құлығының күрделенуі.

Шығармашылық жұмыс

а) Сүткоректілер деп қандай жануарларды атаймыз?
б) Сүтқоректілердің сыртқы құрылыс ерекшеліктері қандай?
в) Сүтқоректілердің жүрек құрылысы қандай?
г) Сүткоректілерде қандай сезім мүшелері жетілген?

Сүтқоректілер дегеніміз – ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар.

Жер ғаламшарымызда сүтқоректілердің 4500-дей түрі кездеседі.

Біздің елімізде сүтқоректілердің 8 отрядына жататын 178 түрі таралған.

Сүтқоректілерді зерттейтін ғылым саласын “маммалогия” (латынша “маммалис” – емшек+грекше “логос” – ғылым), кейде “териология” (грекше “терион” – аң,+ “логос” – ғылым) деп те атайды.

Асқорыту жүйесі: ұрт пайда болған. Тістер орналасқан. Ауыз қуысы – жұтқыншақ – өңеш – қарын – аш ішек – тоқ ішек – тік ішек. Тыныс алу : танау тесіктері – жұтқыншақ – көмекей – кеңірдек – өкпе. Қантарату жүйесі: жүрегі 4 қуысты. 2 қанайналым шеңбері бар. Жүйке жүйесі: күрделі. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Иіс сезу жақсы дамыған. Құлақ қалқаны пайда болған. Сыртқы құлақпен ортаңғы құлақ арасы дабыл жарғағымен бөлінген. Ортаңғы құлақ қуысында балғашық, төсше, үзеңгі сүйектері болады.

Асқорыту жүйесі: ұрт пайда болған. Тістер орналасқан. Ауыз қуысы – жұтқыншақ – өңеш – қарын – аш ішек – тоқ ішек – тік ішек.
Тыныс алу : танау тесіктері – жұтқыншақ – көмекей – кеңірдек – өкпе.
Қантарату жүйесі: жүрегі 4 қуысты. 2 қанайналым шеңбері бар.
Жүйке жүйесі: күрделі. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Иіс сезу жақсы дамыған. Құлақ қалқаны пайда болған. Сыртқы құлақпен ортаңғы құлақ арасы дабыл жарғағымен бөлінген. Ортаңғы құлақ қуысында балғашық, төсше, үзеңгі сүйектері болады.

«Сұрақты қағып ал»әдісі

Сүтқоректілердің көбеюі және дамуы.Ұрпақтарына қамқорлық жасауы.Жылдық тіршілік циклі және маусымдық құбылыстары.Сүтқоректілердің ертедегі жорғалаушылардан пайда болуы.Сүтқоректілердің көптүрлілігі.

Бейнесюжет

Сүтқоректілерге тән ерекшеліктер:

Ұрықтың жатырда дамуы
Тірі тууы
Ұрпағын сүтпен асырауы (сүт бездерінің болуы);
Омыртқа жотасының нақты бөліктерге жіктелуі;
Екі қанайналым шеңберінің толық бөлінуі;
Асқазаны жақсы дамыған, бүйендерінен соқырішек өседі;
Жүйке жүйесінің жақсы дамуы

Көбею мүшесі

Сүтқоректілер - дара жынысты. Олар іштей ұрықтанады. Ұрық аналық жыныс мүшесі - жатырда дамып жетіледі. Жатырдың қабырғасында ұрық пен аналық ағзаның арасында арнайы мүше «ұрық молдасы» ( плацента ) пайда болған. Ол зат алмасуды реттеп отырады. Оны малдың шуы деп те атайды. Сондықтан жоғары сатыдағы сүтқоректілерді «ұрықжолдастылар» деп атайды. Жатырдың қабырғасында ұрықтың дамып жетілуі, сүтқоректілердің жеке түрлеріне байланысты түрлі мерзімді қамтиды. Мысалы, үйқоянның буаз болу мерзімі бір ай. Жабайы қоян - 45-51 күн, бұғылар - 8-9 ай, жылқы - 10 ай, түйе 12-13 айда төлдейді.

Цинодонт Oligokyphus (реконструкцияcы)

Пайда болуы

Сүтқоректілер Жер бетінде бұдан 200 млн. жыл бұрын пайда болған. Сүтқоректілердің арғы тегі пермде тіршілік еткен аңтісті қарапайым ұсақ бауырымен жорғалаушылар (Therіodontіa). Алғашқы Сүтқоректілердің қалдықтары жоғарғы триас жыныстарынан табылған. Олар бор кезеңінің аяқ шенінде жойылып кеткен. Көпбұдыртістілер (Multіtuberculata) мен біртесіктілер осы кезде тіршілік еткен. Юра кезеңінде пантотерийлер пайда болып, бұлардан нағыз аңдар (Therіa) шыққан, олар қалталылар мен ұрықжолдасты жануарлардың негізі болды.

Сіз білесіз бе?

Жер бетіндегі тірі нәрселердің 70%-ы бактериялар екен.

Піл - төрт тізесі бар жалғыз жануар.

Жирафтың баласы туылғанда 1,5 метр биіктіктен құлап түседі.

Өркешінің қисықтығына қарамастан түйенің омыртқасы түзу келеді.

Ұрғашы иттер еркектеріне қарағанда көбірек қабады

Бірінші дүнежүзілік соғыз кезінде Оңтүстік Африкалық бір маймыл медальға және капрал деген әскери атаққа ие болды.

Егеуқұйрықтар жер бетінде адамдардан 48 миллион жыл бұрын пайда болды.

Дельфиндер бір көзін ашып ұйықтайды.

Көртышқандар бір түнде 76 метрлік тоннель қаза алады.

Ұлудың 25 000-нан аса тісі бар.

Ежелгі мысырлықтар бабуиндерді даяшылыққа үйреткен екен.

Түйеқұстың жұмыртқасын суда пісіруге 40 минут уақыт кетеді.

Поляр ақ аюлары сағатына 40 шақырым жылдамдықпен жүгіре алады.

Жер бетінде өмір сүрген жануарлардың 99% жойылып

Естімеген елде көп...

Қолтырауындар тас жейді Бұған сену әрине қиын, бірақ шындығында қолтырауындар тас жейді. Осының арқасында олар суда тепе-теңдікті ұстайды. Сондықтан олардың асқазаны басқа тамақтардан бөлек таспенде толтырылады. Киттердің сүті өте майлы болып келеді Балалар, көздеріңе елестетіп көріңдерші: жаңа туылған киттің ұзындығы 9 метрге дейін жетуі мүмкін! Мұндай «кішкентай алыпты» тойдыру үшін анасы баласына майлылығы 50%-дай болатын 200 литрге дейін сүт беруі керек. Ал сиыр сүтінің майлылығы 4% шамасында. Көртышқандар көре ме? Сенде барлық көртышқандар соқыр деп ойладың ба? Таңқаларлық жайт, алайда бұл кішігірім жануарларда аздаған көру қабілеті бар. Оның көмегі арқылы көртышқандар жыртқыштардан қорғанады. Көртышқан інінде жарық көрсе, ол бұл үшін қауіпті белгі. Демек, үйге шақырылмаған қонақ келді. Сонымен қатар олар көздері арқылы ауа ағынын сезеді.

Пілдер – өте ақылды жануарлар Кейбір пілдер сурет сала алады. Бұл күшті алыптар – әлемдегі ең ақылды жануарлырдың бірі. Олардың миының салмағы 5 кг. Пілдер қуанышты да, қайғыны да сезінеді. Оларды тіпті құралдармен жұмыс істеуге үйретуге болады

Акулалардың тісі 10 күнде өсіп шығады Адамдардың тісі өмірінде бір рет қана ауысса, акулалар тістерін өте жиі ауыстырады екен (бұл өмірінде 30 000 шамасындай тіс). Бұл таңқаларлық құбылыс емес, өйткені олардың жаңа тісі 10 күнде өсіп шығады.