Антибиотиктер.

Антибиотиктер

ФМБ НЗМ Шымкент

Биология пәні мұғалімі: Сарсенбаева А.С.

Антибиотиктер ( гр. аntі — қарсы және гр. біоs — тіршілік) — микроорганизмдердің өсуін, көбеюін тежейтін немесе тоқтататын микробтар , өсімдіктер мен жануарлар клеткасынан алынатын органикалық зат; микроағзалармен жоғары өсімдіктермен және жануарлармен микроағзаларды және ісік жасушаларының дамуын басатын және жоятын заттар.

Антибиотиктер

Антибиотиктер туралы ғылымның негізін қалап, алғаш көгерткіш саңырауқұлақтан пенициллин алған (1929) ағылшын ғалымы

А.Флеминг болды.

1935 ж. неміс химигі Г. Домагк анилиндік бояу заттардың ішінен пронтозил немесе қызыл стрептоцитті тапты. Ол – бактерияғя ағзадан тыс әсер етпейтін, бірақ эксперименттік жануарларды стрептакоккты инфекциядан сақтайтын зат.

Антибиотикті қажеттен көп қолдану – зиянды

• Стэнфорд және Вашингтон университеттерінің мамандары ескертеді:
• Антибиотиктер ауруларға қарсы күрес жүргізу кезінде, адам денесіндегі пайдалы бактерияларға зиянын тигізеді.
• Антибиотикті шамадан тыс, тым көп қолдану адам денсаулығына ұзақ уақыт кері әсерін тигізеді.
• Louis Pasteur (Луи Пастер) 1877 жылы ең алғашқы антибиотик болған пеницилин дәрісін ойлап тапқан кезде былай деген:
• «Біз бұл дәрінің көмегімен талай ауруларды жеңеміз. Бірақ, пайдалы бактериялардың адам денсаулығы үшін  маңызы өте зор екенін ұмытпауымыз керек» деген.

А.Флеминг алғашқы антибиотикті ашқаннан кейінгі 60 жыл ішінде 6000-ға жуық антибиотиктер алынды

Кластар

Кластың атаулары

І

Өкілдері

β-лактамдар

ІІ

Пенициллин, цефалоспорин т.б.

Макролиттер

ІІІ

Эритромицин, олеандомицин т.б.

Амингликозидтер

ІV

V

Тетрациклиндер

Стрептомицин, канамицин,гентамицин, амикацин т.б

Окситетрациклин, метациклин т.б.

Полирептидтер

VІ

Полимиксин т,б.

Полиендер

VІІ

Нистатин, амфотерицин В, фумагиллин

Анаамициндар

Қосымша класс

Рифампиицин т.б.

Левомецитин, линкомицин, гризеофульвин т.б.

• Саңырауқұлақтардан алынатын антибиотиктер, мысалы ׃ Пенициллиум (пенициллин, гриаеофульвин), цефалоспориум (цефалоспорин), фузидум (фузудин) және т.б.
• Актиномициттерден алынатын антибиотиктер, бұл топқа антибиотиктердің 80% енеді. Актиномициттердің арсында ең негізгі стрептомицин, эритромицин, левомицетин, нистатин және басқа антибиотиктерді өндіретін стрептомицес өкілдері.
• Бактериалардан алынатын антибиотиктер. Бұл мақсатта жиі қолданылатын Бацииус және Pseudomonos өкішлдері. Бұл топқа мысал ретінде полимиксинді айтуға болады
• Жануарлардан алынатын антибиотиктер. Оларға пияздан, сарымсақтан, басқа өсімдіктерден алынатын фитонцидтерді жатқызуға болады. Олар өте тұрақсыз қосылыстар болғандықтан таза күйінде алынбаған. Көптеген өсімдіктердің антимикробтық қасиеті бар. Мысалы, ромашка, шалфей, календула.

• Антибиотиктерді әсер ету механизміне байланысты 4 топқа бөледі.
• клетка қабырғасының синтезін бұзатын антибиотиктер. Бұл топқа

мысалы, в-лактамды жатқызымыз.

• клетка мембранасының синтезін және молекулалық ұжымын

бұзатын антибиотиктер. Мысалы, полимиксин, полиендер.

• белок синтезін бұзатын антибиотиктер. Бұл топтың өкілдері:

аминогликозидтер, тетрациклиндер, микролидтер, левомицетин.

• НҚ синтезін тоқтататын антибиотиктер

Бұл топқа мысалы, ісікке қарсы антибиотиктер – актиномициндер (РНҚ синтезін тежейтін) және ДНҚ синтезін тежейтін- рубомицин жатады.

Антибиотиктер семірте ме?

• 10 Қыркүйек 2013 Baq.kz – Ғалымдар антибиотиктерді қолдану адамның салмағына әсер етеді деген тұжырымға келді.
• Бүгінгі күні ғалымдар антибиотиктерді балаларға ерте жастан беретін болса алдағы уақытта соның салдарынан салмағы ұлғайып, май басуға ұшырайтындығын дәлелдеп отыр. Зерттеушілер антибиотиктер ішек жолдарының бактериялар құрамына кері әсер етіп, ағзаның дамуын өзгертеді дейді. Бұл гипотезаны нақтылау үшін Мартин Бласер бастаған микробиологтардың тобы жаңа туылған тышқандардың ішетін суларына антибиотиктер қосып бере бастаған. Тышқандарды өсіретін антибиотиктерді берген тышқандарды күнделікті қара сумен сусындандырған тышқандармен 7 апта өткеннен соң салыстырғанда олардың салмақтары әлдеқайда жоғары екендігі анықталған.    Алайда тышқандардың ішек жолдарындағы бактериалардың саны сол қалпы қалып, тек олардың құрылымы ғана өзгерген. Антибиотиктерді қолданудың нәтижесінде ағзада колорияны көбейтетін Firmicutes тобындағы бактериялардың тобының саны артқан.    Тышқандарға жасалған тәжірибенің адамға қалай әсер ететіндігін анықтау мақсатында Бластер 1991-1992 жылдары Ұлыбританияда туылған 11 мың баланың туылғанда антибиотик берілгендерімен салыстырғанда олар кәдімгі балалардан 10, 20 және 38 айлығында салмақтары ауыр болған.     

Антибиотиктер атауы

Продуцент

Адриамицин

Streptomyces peucetius var. Caesius

Бицикломицин

Streptomyces aizunensis

Валидомицин

Streptomyces hygroscopicus

Виргиниамицин

Streptomyces virginiae

Лазалоцид

Streptomyces lasaliensis 

Ливидомицин

Мидекамицин

Streptomyces lividus

Макарбимицин

Рибостамицин

Streptomyces mycarofaciens

Streptomyces phaeochromogenes

Солиномицин

Streptomyces ribosidificus

Тетранактин

Streptomyces albus

Эндурацидин

Streptomyces aureus

Стрептомицин

Streptomyces fungicidicus

Канамицин

Streptomyces griseus

Streptomyces kanamyceticus

Тетрациклин

Streptomyces aureofaciens

Жарайсыңдар!

Назарларыңызға рахмет!

Спасибо за внимание!

Thank you for your attention