Жаңа озық технологиялық тәсілдерді гуманитарлық білімге енгізу

Жаңа озық технологиялық тәсілдерді гуманитарлық білімге енгізу

Уаисова Ш.Ш.

Ақмола облысы, Жақсы ауданы, Терсақан негізгі мектебінің

Ағылшын тілі пәнінің мұғалімі Уаисова Ш.Ш.

«Мұғалім-мәңгі нұрдың қызметшісі. Ол барлық ой мен қимыл әрекетіне ақылдың дәнін сеуіп, нұр құятын тынымсыз лаулаған жалын иесі, мұғалімге тамаша қызмет тапсырылған, күн астында одан жоғары еш нәрсе болмақ емес».                                                                                     Ян Коменский.

Еліміздегі жаппай ауыл аймақтың қалаға көшуі, урбанизация үдерісі ауыл мектептерінің азаюына, шағын жинақталған мектептердің көбеюіне әкелгені баршаға мәлім. Осы тұрғыда болашақ педагог мамандар шағын жинақталған мектептегі білім беру үдерісін ұйымдастыруға және инновациялық технологияларды қолдануға қабілетті болу керек. Осы мәселені басшылыққа алып және гуманитарлық әдістеме бірлестігінің мұғалімі болғандықтан «Жаңа озық технологиялық тәсілдерді гуманитарлық білімге енгізу»  тақырыбымен баяндама таңдадым.

Баяндама жоспары:

1.Гуманитарлық технология саласы туралы.

2.Гуманитарлық цикл сабақтарында жаңа технологияларды қолдана отырып, оқушылардың таным белсенділігін арттыру.

3.Ойын технологиясы.

4.Модульдік оқыту технологиясы.

5.Жоба технологиясы.

6.Ақпараттық-коммуникативтік технологиясы.

7.Қорытынды.

8.Күтілетін нәтижелер.

І.Гуманитарлық технология саласы туралы. Қазіргі заманғы ғылым жаңа технологияларды өндірумен қатар, қоғамның рухани құндылықтарына бағытталған жаңа саланы-гуманитарлық технология саласын дүниеге әкелді.

   Ғылымның жаңа саласы ретінде, жаратылыстану технологиясына жаңа мән беретін ерекше сала- гуманитарлық технология  (ГТ). Өйткені замануи технология, озық технология күн санап адамға, адам өмірін өзгерте отырып жақындап келеді. Сондықтан да адамға бағытталған технологияны гуманитарлық деп атауға толық негіз бар. Сондай-ақ «гуманитарлық» сөз екі мағынада қолданылады: біріншісі-гуманитарлық ғылымға, білімге: екіншісі-адамға бағытталуы мағынасында қолданылуы. Гуманитарлық технология үшін оның қос мағынасы да тән.

   Гуманитарлық құндылықтарға құрылған интеллектуалдық әлеует қалыптастыру бағытындағы іргелі және қолданбалы зерттеулердің әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, ғылыми қауымдастық алдына мынадай мәселелерді қалыптасуын күн тәртібіне қойды.

-синтергетикалық және жаңа институционализм әдістері арқылы интеллектуалды азамат концепциясын синтездеуді;

-гуманитарлық құралдардың мақсатты топтарға әсер етуі, шешім қабылдау процесіне адамның қатысу ролінің артуын, сондай-ақ гуманитарлық технологиялардың даму және прогрессивті өркендеу құралы ретінде танылуын;

-гуманитарлық технологиялардың орындалуын бағалау алгоритм арқылы талдамалық, ақпараттық ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу қажеттігін;

- гуманитарлық технологиялардың сенімге құрылуы, адам мен қоғам арасындағы нақты изоморфизмнің (жауапкершілікке қабілеттілік) қалыптасуын.

   Бүгінде әлемнің көптеген елдерінде бұл бағытта бас қосқан ғылымдар түрлі бағыттарда мәселені шешуге атсалысуда. Мәселен, АҚШ-тың Гарвард университетінде гуманитарлық бастамалар бағытында,  сондай-ақ Қатар  мемлекетінде гуманитарлық ғылымдарға байланысты зерттеулер кешенді түрде жүргізілуде. Осы елдегі Гуманитарлық зерттеулер базасы дүние жүзі бойынша алдыңғы қатарлы ақпараттар қорына ие.

   Соңғы жылдары Қазақстан қозғалысының да  интеллектуалдық әлеуетінің дамуы және өзекті проблемалары зерттеліп, талдау жүргізіле бастады. Қазақстандағы гуманитарлық құндылықтардың замануи қағидаларын талдау, қажетін қабылдау, құндылығын сақтау, дәстүрін жалғастыру-жаңа заманның өрлеуге бет бұрған қазақ елінің басты мақсаты, айқын мұраты.

   ХХ ғасырдың оқу жүйесіне зер сала қарасақ, білім беру жүйесінде осы уақытқа дейін оқушыдан білім, білік, дағдыны қалыптастыруды талап етсек, бүгінгі күннің мақсаты- оларды іскерлік қарым-қатынасқа, өз бетімен білім алуға  бағыттау. Сондықтан да қазіргі замандағы педагогикалық ғылымның мақсаты- бала тұлғасының дамуына бағытталған жаңа білім технологияларын қалыптастыру.

ІІ. Гуманитарлық цикл сабақтарында жаңа технологияларды қолдана отырып, оқушылардың таным белсенділігін арттыру. ҚР-ның «Білім туралы» Заңында  «Білім беру жүйесінің басты міндеті-ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтары, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» деп, білім беру жүйесіне одан әрі дамыту міндеттері көзделеді.

   Бүкіл дүниежүзілік білім беру  кеңістігіне кіру мақсатында қазіргі кезде Қазақстанда білімнің жаңа жүйесі құрылуда. Бұл үрдіс гуманитарлық бағыттағы білім беру қызметіне де жаңаша қарауды, қол жеткен табыстарды сын көзбен бағалай отырып саралауды, жастардың шығармашылық әлеуетін, мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді.

   Бүгінгі таңда Қазақстанда Ш.Қаланованың, Ж. Караевтің, Ш.Таубаеваның, Қ.Қабдықайровтың, С.Көшімбетованың, М.Жәнпейісованың, т.б ғалымдардың зерттеулерінде оқытудың жаңа технологиялары жан-жақты қарастырылады.

   Елбасымыз Н.Назарбаевтың «Қазақстан-2030» Қазақстан халқына арнаған Жолдауында «Біздің жас мемлекетіміз өсіп, жетіліп, кемелденеді, біздің балаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ер жетеді. Олар өз ұрпағының жауапты да жігерлі, білім өрісі биік, денсаулықтары мықты өкілдері болады. Жас мемлекетіміздің болашағы- бүгінгі мектеп оқушылары. Оларға бірдей талап қойып, олардың табиғи қабілеттерін, нақты мүмкіндіктерін анықтап, соған негіздеп оқыту-бүгінгі күннің өзекті мәселесі.

   Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшелігі-баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ұмтылуы. «Педагогика технологиялар-бұл білімнің; басымды мақсаттарымен біріктірілген пәндер мен әдістемелердің; оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың өзара ортақ тұжырымдамамен байланысқан міндеттерінің, мазмұнының, формалары мен әдістерінің күрделі және ашық жүйелері, мұнда әр позиция басқаларына әсер етіп, ақыр аяғында оқушының дамуына жағымды жағдайлар жиынтығын құрайды».

   Дәстүрлі сыныптық-сабақ жүйесінің барлық элементтерін және сабақты құрастыру технологияларын қолданумен қатар, мұғалім келесі педагогикалық технологияларды пайдалана алады: ойын технологиялары, проблемалық оқыту, оқу зерттеуін ұйымдастыру технологиясы, жобалар әдісі, ақпараттық-коммуникативтік, модульдік оқыту технологиялар.

ІІІ.Ойын технологиясы. Шетел тілін оқытуда ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады. Ойын баланың көңілін өсіріп, ойын сергітіп қана қоймай, сонымен қатар оның таным- түсіндігін де  арттырады. Балалар ойын арқылы бір-бірімен тез тіл табысып, жақсы ұғысады, бірінен-бірі ептілікті, сергектікті, тапқырлықты үйренеді. Ойын арқылы оқушылар өздерін еркін ұстап, нашар оқитын оқушының өзі белсенділік көрсетеді. Жалпы алғанда ойындарды өткізу зор әдістемелік және ұйымдастырушылық дайындықты қажет етеді. Ойындарды көбінесе компьютер, интерактивті тақта арқылы өткізеді. Ойындар екі түрге бөлінеді: «Дайындық ойындар», «Шығармашылық ойындар». Ойындарды әріптерге, оқу ережесіне, сөйлеу қабілетін дамытуға, сан есімге, фонетикалық, грамматикалық тақырыптарға байланысты өткізеді.

ІҮ.Модульдік оқыту технологиясы. Модульдік технология-білім беруді жетілдірудің бір жолы. Модульдік оқыту жүйесі үш бөлімнен тұрады:

1.Кіріспе бөлім (модульге, тақырыпқа енгізу);

2.Сөйлесу (оқушылардың танымдық қызметін өзара сөйлесу негізінде ұйымдастыру);

3.Қорытынды бөлім (бақылау).

   Кіріспе бөлімге 1-2 сағат бөлінеді, қорытынды бөлімге де 1-2 сағат, ал қалған уақыттың барлығы сөйлеу бөліміне бөлінеді.

Бір модульдің құрылымын мына таблицадағыдай анықтадым:

Сабақтың

№

Оқу модулінің мазмұны

Күні

1

Кіріспе бөлім.І.Әріптер және дыбыстар. Дауысты әріп тіркестердің және дауыстардың дауыссыздармен тіркесуін оқудың ережесі

2

Сөйлеу бөлімі.ІІ.Әріптер мен дыбыстар.Өткен теориялық материалды қайталау және бекіту.ІІІ.Топтық жұмыс.Мәтінмен жұмыс. Транскрипция. Екпін.ІҮ.Орфоэпия. Орфография.

Бақылау жұмысы.Ү.Тест.а)теориялық материалды білуі; ә)практикалық жұмыс; б) қорытынды диктант.

   Модульдік жүйемен оқытудың тиімділігі:

1.оқу материалының дұрыс және жүйелі бөлінуі;

2.білім алу тәсілдерін үздіксіз, жүйелі үйрету;

3.оқу материалының игерілу сапасының тереңдігін бірнеше рет бақылау.

Ү.Жоба технологиясы.Жоба технологиясы-оқушылардың коммуникативтік біліктілігін дамытудың жолы. Жоба-жеке ұжымдық жұмыстың бір түрі. Бұл әдіс шетел педагогикасында кең тараған. Жобаның ең негізгі кезеңдеріне мыналар кіреді:

1.Жобаның тақырыбын таңдау. Жобаның тақырыбы осы кезеңге, уақытқа сай өзекті нақты болу қажет.

2.Жоба мақсаты мен негізгі міндеттерін алдын-ала белгілеп қояды. Мақсатқа жету міндеттерін шешу талап етіледі.

3.Оқушылардың өз бетіндік жұмысы нәтижесінде жоба міндеттері біртіндеп орындалады. Оқушылар бақылау күнделігі мен жұмыс дәптерін арнайды. Мұнда оқушылардың жұмысы түгелінен көрінеді.

4.Алынған нәтижелер негізінде есеп беруге, талдауға және қорытындылауға үйренулері қажет.

5.Жобаны қорғау.

   Жоба технологиясы-оқушылардың коммуникативтік біліктіліктің барлық бөліктерін тиімді қалыптастыратын жаңа әдіс.

ҮІ. Ақпараттық-коммуникативтік технология. Қоғамның бүгінгі басты бағыттарының бірі-білім беру жүйесін ақпараттандыру, оқытудың жаңа технологиясын енгізу, бүкіләлемдік коммуникация желісіне шығу.

   Ақпараттық-коммуникациялық технологиясын ағылшын тілі сабағында қолдану ерекшеліктері:

1.мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдану: музыкалық немесе дикторлық дайындау, анимация, графикалық қойылым, бейне клиптар, слайд-шоу және т.б.

2.жүйенің басқару құрылымы-оқытушы өз ойын, көзқарасын, өз кезегінде материалдың ұсынылуын, әртүрлі аудиторияға бір ғана оқу мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алады және анықтамалық жүйе ретінде қолдана алады.

3.жүйенің білімді бақылаумен тез арада нәтиже алуы, орындалған жаттығулардың бағалануы.

   Ағылшын тілі сабағында 7-11 сыныптар үшін арнайы электронды әдістемелік құралдың құрылымы мынадай: оқушы мектеп бағдарламасының «Саяхат», «Білім», «Денсаулық», «Қоршаған орта», «Жастар және уақыт» деген негізгі тараулармен жұмыс істеуіне мүмкіндігі бар. Әрбір тараудан оқушы мынадай мәліметтерді жеңіл және шұғыл түрде алады:

-тақырыпқа байланысты мәтіндер.

-тақырыпқа қатысты суреттер мен сызбалар және компьютерлік анимация элементтері.

-сөздік қорды толықтыруға жаттығулар.

-грамматикалық тестер.

  Мұғалім олардың өздік жұмысына бағыт беріп, оны бақылаушы, технологиялық ақпаратты  басқарушы болады да, оқушы белсенділігі артады.

ҮІІ.Қорытынды.Гуманитарлық бағытта жаңа инновациялық технологияны меңгерудің төмендегідей жолдарына көңіл бөлу, оқытушы үшін сабақтың дұрыс нәтижесінде жетудің алғы шарты болмақ: жаңа инновациянық технологияны насихаттайтын нұсқаулар, әдістемелер, ақпараттарды жинақтап кеңінен танысу; жоспар құру; картотека жасау; оқу бағдарламасын, күнтізбелік-тақырыптық жоспар  жасағанда жаңа инновациялық технологияны қолдануға болатын тақырыптарды іріктеу; жаңа инновациялық технологияны пайдаланып жазып, семинарлар өткізу, баспа беттерінде мақалалар жариялау; жаңа инновациялық технологияның сабақта кейбір қажетті элементтерін кіргізуден бастау керек.

   Жаңа инновациялық технологиялар өз кәсіби міндеттерінің шешімін іздеу үстінде жүрген мұғалімдер үшін кең мүмкіндіктер туғызады. Жаңашыл технологиялар алдыңғы қатарлық үздік мұғалімдерді тартуға, оқушылар аудиториясын кеңейтуге жағдай туғызады.

ҮІІІ. Күтілетін нәтижелер:

-оқуға деген ынтасының артуы;

-оқушының жан-жақтылығы;

-бірігіп топпен жұмыс жасауға қалыптасуы;

-өз жетістіктерін дұрыс бағалай білуі;

-тілдерін қалыптастырады, сөздік қорын дамытады.

                                Пайдаланылған әдебиеттер:

1.Дзюина Е.Н. «Игровые уроки», «Внеклассные мероприятия на английском языке» 5-9 классы

2.Атаханова Р. Проектік сабақ-берері мол сабақ.

3.Ин яз в шк-2004-№7.

4.Концепция развития образования РК до 2015.

5. «Қазақстан мектебі» журналы-2009\ №9,10

6. «Оқыту-тәрбиелеу технологиясы»-2010\№1,2,3.

7.ҚР-ның «Білім туралы» заңы.

8. «Жаңа мәлемдегі жаңа Қазақстан» Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы-2007

9.ҚР-ның техникалық кәсіптік білім беруді дамытудың 2008-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.

10.Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2030».

Ақмола облысы

Жақсы ауданы

Терсақан негізгі мектебі

Тақырыбы:  " Жаңа озық технологиялық тәсілдерді гуманитарлық білімге енгізу

"»

  (баяндама)

Дайындаған: О.І.О: Уаисова Ш.Ш.

              2016 оқу жылы