Сапалы білім- ел болаша?ын ай?ындайтын басты к?рсеткіші болып табылады. Б?гінгі мектеп партасында отыр?ан б?лдіршіндер – ерте? ел та?дырын шешетін азаматтар. Білім саласында?ы о?ытуды? озы? технологияларын ме?гермейінше сауатты маман болуы м?мкін емес. Болша?та ?ркениетті дамы?ан елді? ?атарына ену ?шін заман талабына сай білім, ?ылым, т?рбие ?ажет екендігіне ешкімні? таласы жо?. Е? басты міндет-?з ?лтыны? тарихын, м?дениетін, тілін ?астерлейтін ж?не оны жалпы азаматты? де?гейдегі рухани ??ндылы?тар? а?штастыра білетін т?л?а т?рбиелеу.
?аза?стан Республикасыны? президенті Н.?.Назарбаев білім ж?не ?ылым ?ызметкерлеріні? ІІІ съезінде: «М??алімні? жас?рпа?тан білім де?гейі ?лде?айда жо?ары болуы тиіс, жа?а формацияны? педагогы ?ажет, б?л уа?ыт талабы» -деген. Саба?ты? ?ызы?ты ?туі м??алімні? ?немі іздену, ?тымды ?діс-т?сілдерді ?олдану, о?ыту ?дістемесін жа?артып отыруына байланысты. ?азіргі та?да м??алімдер инновациялы? ж?не интерактивті ?дістерді саба? барысында пайдалана отырып саба?ты? сапалы ?рі ?ызы?ты ?туіне ы?палын тигізуде.
?азіргі кезде білім беру саласында болып жат?ан ау?ымды ?згерістер т?рлі ынталы бастамалар мен т?рлендірулерге ке?інен жол ашылуда. Осы т?р?ыдан ал?анда, ?рпа? т?рбиесімен айналысатын ?леуметтік-педагогикалы? ?ызметті? тиімділігін арттыру, оны жа?а сапада ?йымдастыру ?ажеттігі туындайды. Б?л ?шін м??алімдерді? инновациялы? іс-?рекетті? ?ылыми-педагогикалы? негіздерін ме?геруі ма?сат етіледі. Ал жа?а технологияны пайдалану міндетті де?гейдегі білімді ?алыптастыра отырып м?мкіндік де?гейге жеткізеді. Сонды?тан бастауыш сынып м??алімдеріні? біліктілігін к?теру мен шы?армашылы?, педагогикалы? ?рекетін ?йымдастыруда ?азіргі педагогикалы? технологияларды ме?геруді? ма?ызы зор.
Б?гінгі та?да жас ?рпа??а п?нді тиімді ??ындыруды? бірі- жа?а технология негіздері болып табылады. О?ушыларды ?з бетімен ж?мыс жасау?а т?рбиелеу, ?йрету, шы?армашылы? ?абілетін дамыту. Та?ырып бойынша де?гейлік тапсырма ж?йесі дамыта о?ыту ж?йесін іске асырады. ?йткені, ол о?ушыны? ойлауын, елестету мен есте са?тауын белсенділігін, да?дысын білім саласыны? дамуын ?амтамасыз етеді. ХХI ?асырда ?лемдік ?ркениет т?рінен орын алуы ?шін, ?аза?станны? жан-жа?ты дамуыны? бірден-бір жолы ?ылымды ?р ?ырынан ме?геру ?ажет болып отыр?аны белгілі. Елбасымыз ?аза?стан хал?ына «Б?секеге ?абілетті халы? ?шін», «б?секеге ?абілетті экономика ?шін» - деген жолдауында: «Білім беру реформасы – ?аза?станны? б?секеге на?тылы ?абілеттілігін ?амтамасыз етуге м?мкіндік беретін аса ма?ызды ??ралды? бірі» -деген. ?азіргі заман талабына сай, Елбасыны? халы??а Жолдауы білім беру ісінде де жыл сайын ?згерістер енгізіп отыр. «Жа?а технологиялы? ??зірет» ба?дарлай білу ?з бетінше білім беруде стратегиялы? міндеттерін табысты шешуге м?мкіндік береді: та?дай білу, ?згерте білу, са?тай білу, жеткізе білу, ж?зеге асыра білу», -деп атап к?рсеткен. Осыны ж?зеге асыруда жа?а формацияны? педагогы ?ажет. М??алімдерді? жа?а ?рпа?ы, білім де?гейі ж?нінен ?рдайым саналып келгендей, біршама емес, ?лде?айда жо?ары болуы тиіс. О?ыту ?рдісінде электронды о?ыту ба?дарламаларын д?ст?рлі о?ыту ?дістерімен, педагогикалы? инновациямен ?штастыру ар?ылы ж?йелі т?рде ?олдану дайынды? де?гейлері ?рт?рлі балаларды о?ытуды? тиімділігін біршама к?тереді. Жа?а а?паратты? технологияны? басты тиімділігі - б?л м??алімге о?ыту ?рдісіні? ??рылымын т?бегейлі ?згерту, о?ытуда?ы п?н аралы? байланысты к?шейте отырып, о?ушыларды? д?ниетанымын ке?ейтуге ж?не жеке ?абілеттерін к?ре біліп, оны дамыту?а толы? жа?дай жасау. А?паратты? – коммуникациялы? техналогияларды саба?та ?олдану о?ушыларды? белсенділігін, ?ызы?ушылы?ын арттырады.
Бастауыш мектепте ?олданылатын о?ытуды? инновациялы? технологияларын атап айтсам: Жа?а технологияны? ?ажеттілігін ?ыс?аша ай?ындайтын болсам: жа?а о?ыту технологяларын енгізу заман талабы; ?здігінен ізденіп, білім алатын жеке т?л?аны ?алыптастыру; ? жалпы білім сапасын жо?ары де?гейге к?теру; ?мірді? ?ар?ынды ?рдісіне бейімделетін коммуникативтік т?л?аны ?алыптастыру; о?ушыларды? логикалы? пайымдауын, д?рыс шешім ?абылдау ?абілетін дамыту. Б?гінгі та?да жа?а технология формаларын жетілдіру жа?ашыл педагогтарды? озы? дидактикалы? идеяларынан к?рініс тапты. В.Ф. Шаталовты? тірек сигналдары, Д.Б. Эльконин мен В.В. Давыдовты? дамыта о?ыту, Ш.А.Амонашвилиді? ізгілікті-т?л?алы? технологиясы. ?аза?станда жа?а технологиялар бойынша М.М. Жанпейісованы? О?ытуды? инновациялы? технологиялар ы білім беруді ізгілендіру ойын ар?ылы проблемалы? о?ыту тірек сызбалар ар?ылы де?гейлеп о?ыту,оза о?ыту,модульдік о?ыту,дамыта о?ыту,жа?а а?паратты? коммуникациялы? о?ыту. Ізденпаз, талапты ?з алдына ма?сат ?оя білетін ?азіргі о?ушымодульдік о?ыту, Ж.?араевты? де?гейлеп о?ыту т.б. ?алымдарды? е?бектерін м??алімдер алдымен ?зі о?ып, біліп, зерттеп, ?зіні? шеберлігіне ?арай та?дап іске асырады. ?азіргі танда жа?а заман, жа?а талап?а сай ?аза?стан Республикасыны? Педагог ?ызметкерлеріні? біліктіліген арттыру «Кембридж» ба?дарламасы бойынша іске асырылуда. Де?гейлік о?ытуда е? ма?ызды м?селе болып отыр?аны «21 ?асырда нені о?ыту керек ж?не м??алімдір о?ушыларды 21 ?асырда ?алай дайындайды?» деген с?ра?ты шешуге ба?ыттал?ан. Ба?дарламаны? басым б?лігі, т?рлі т?сілдер ?арастырылма?анына ?арамастан, сындарлы о?ыту теориясы негіздерін ?амты?ан. Б?л теория о?ушыларды? ойлауын дамыту оларды? б?рын?ы ал?ан білімдері мен жа?а немесе сыныпта?ы т?рлі дерек к?здерінен, м??алімнен, о?улы?тан ж?не достарынан ал?ан білімдерімен астастырыла ж?зеге асады деген т?жырым?а негізделеді. Сындарлы теорияны? тімділігін жа?таушыларды? басым б?лігі оны дайын білімді беруге негізделген о?ыту т?сілдерімен салыстыра ?арап, дайын білімі беруге негізделген о?ыту т?сілдеріні? білімді ме?геру былай т?рсын, олар бойынша тере? т?сінік ?алыптастырып, бастап?ы білімдерді жа?а біліммен ?зара байланыстыру?а да м?мкіндік тудыра бермейтін. О?ыту туралы сындарлы т?сінік о?ушылар?а на?ты білім беруді ма?сат т?т?ан т?т?ан м??алімні? ?з саба?тарын о?ушыны? идеясымен білім біліктілігін дамыту?а ы?пал ететін міндеттерге сай ?ыймдастырылуын талап етеді. М??алім ?ызметіндегі ма?ызды д?ние – жекелеген о?ушыларды? та?ырыпты ?абылдау ерекшеліктерін, о?ушыларды? т?сінігін жетілдіру немесе жа?сарту ма?сатында олармен ж?мыс ж?ргізуді ?ажеттігін ??ынуы, сондай- а? кейбір о?ушыларды? та?ырыпты ?зіне о?тайлы бірегей т?сілмен ме?герілгендігін жете т?сінуі. Кембридж о?у ба?дарламамы жеті модульден т?рады:
О?ыту мен о?ытуда?ы жа?а т?сілдер;
Сыни т?р?ысынан ойлау?а ?йрету;
Білім беру ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау;
АКТ- ны ?олдану;
Талантты ж?не дарынды о?ушылармен ж?мыс;
О?ушыларды? жас ерекшеліктеріне байланысты білім беру ж?не о?ыту;
Білім берудегі бас?ару мен к?шбасшылы?.
Б?л т?сілді? бас?а техналогиялардан ерекшелігі жеті модуль ар?ылы іске асады. ?р- м??алім ?з саба?ында к?шбасшы. К?шті ?алай алып ж?рсем деседе ?з еркі. К?шті д?рыс ба?ыттай білу ол шеберлігіне байланысты. Б?л модульды? та?ы бір ерекшелігі о?ушыларды топтап о?ыту. Топтап о?ытуды? пайдасы туралы ?бу Ибн Сина былай деген болатын: «Егер бала жал?ыз о?ып, сыныптастары жо? болса, б?л о?ытушы мен ?йретушіге орта? ?ынжылыс болма?» ?азіргі уа?ытта білім ?рдісінде а?паратты?- коммуникациялы? технологияларды пайдалану ?азіргі кездегі заман талабы бол?анды?тан о?ан басты назар аудар?анымыз ?ажет. Жа?а а?паратты? технологияларды білім беру ?рдісінде ?олдану біршама жетістіктерге апаратын жол.
?дебиет
1.Жанпейісова М.М. Технология модульного обучения. Актобе. РИПК СО, 1999.
2.?аза?стан Республикасы “Білім мемлекеттік ба?дарламасы” / ?аза?стан м??алімі. – 2000. - №33-34
3.?аза?стан Республикасында гуманитарлы? білім беру т?жырымдамасы. – Алматы: ?аза?стан,1994ж
4.?аза?стан Республикасында орта білімні? дамыту т?жырымдамасы. – Алматы: ?аза?стан,-1997, 34б.
Просмотр содержимого документа
«БІЛІМ БЕРУ Ж?ЙЕСІНДЕГІ ЖА?А ИННОВАЦИЯЛЫ? ?РДІСТЕР »
БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ЖАҢА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҮРДІСТЕР
Сапалы білім- ел болашағын айқындайтын басты көрсеткіші болып табылады. Бүгінгі мектеп партасында отырған бүлдіршіндер – ертең ел тағдырын шешетін азаматтар. Білім саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты маман болуы мүмкін емес. Болшақта өркениетті дамыған елдің қатарына ену үшін заман талабына сай білім, ғылым, тәрбие қажет екендігіне ешкімнің таласы жоқ. Ең басты міндет-өз ұлтының тарихын, мәдениетін, тілін қастерлейтін және оны жалпы азаматтық деңгейдегі рухани құндылықтарғ аұштастыра білетін тұлға тәрбиелеу.
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев білім және ғылым қызметкерлерінің ІІІ съезінде: «Мұғалімнің жасұрпақтан білім деңгейі әлдеқайда жоғары болуы тиіс, жаңа формацияның педагогы қажет, бұл уақыт талабы» -деген. Сабақтың қызықты өтуі мұғалімнің үнемі іздену, ұтымды әдіс-тәсілдерді қолдану, оқыту әдістемесін жаңартып отыруына байланысты. Қазіргі таңда мұғалімдер инновациялық және интерактивті әдістерді сабақ барысында пайдалана отырып сабақтың сапалы әрі қызықты өтуіне ықпалын тигізуде.
Қазіргі кезде білім беру саласында болып жатқан ауқымды өзгерістер түрлі ынталы бастамалар мен түрлендірулерге кеңінен жол ашылуда. Осы тұрғыдан алғанда, ұрпақ тәрбиесімен айналысатын әлеуметтік-педагогикалық қызметтің тиімділігін арттыру, оны жаңа сапада ұйымдастыру қажеттігі туындайды. Бұл үшін мұғалімдердің инновациялық іс-әрекеттің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі мақсат етіледі. Ал жаңа технологияны пайдалану міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра отырып мүмкіндік деңгейге жеткізеді. Сондықтан бастауыш сынып мұғалімдерінің біліктілігін көтеру мен шығармашылық, педагогикалық әрекетін ұйымдастыруда қазіргі педагогикалық технологияларды меңгерудің маңызы зор.
Бүгінгі таңда жас ұрпаққа пәнді тиімді ұғындырудың бірі- жаңа технология негіздері болып табылады. Оқушыларды өз бетімен жұмыс жасауға тәрбиелеу, үйрету, шығармашылық қабілетін дамыту. Тақырып бойынша деңгейлік тапсырма жүйесі дамыта оқыту жүйесін іске асырады. Өйткені, ол оқушының ойлауын, елестету мен есте сақтауын белсенділігін, дағдысын білім саласының дамуын қамтамасыз етеді. ХХI ғасырда әлемдік өркениет төрінен орын алуы үшін, Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы ғылымды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Қазақстан халқына «Бәсекеге қабілетті халық үшін», «бәсекеге қабілетті экономика үшін» - деген жолдауында: «Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдың бірі» -деген. Қазіргі заман талабына сай, Елбасының халыққа Жолдауы білім беру ісінде де жыл сайын өзгерістер енгізіп отыр. «Жаңа технологиялық құзірет» бағдарлай білу өз бетінше білім беруде стратегиялық міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді: таңдай білу, өзгерте білу, сақтай білу, жеткізе білу, жүзеге асыра білу», -деп атап көрсеткен. Осыны жүзеге асыруда жаңа формацияның педагогы қажет. Мұғалімдердің жаңа ұрпағы, білім деңгейі жөнінен әрдайым саналып келгендей, біршама емес, әлдеқайда жоғары болуы тиіс. Оқыту үрдісінде электронды оқыту бағдарламаларын дәстүрлі оқыту әдістерімен, педагогикалық инновациямен ұштастыру арқылы жүйелі түрде қолдану дайындық деңгейлері әртүрлі балаларды оқытудың тиімділігін біршама көтереді. Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі - бұл мұғалімге оқыту үрдісінің құрылымын түбегейлі өзгерту, оқытудағы пән аралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымын кеңейтуге және жеке қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасау. Ақпараттық – коммуникациялық техналогияларды сабақта қолдану оқушылардың белсенділігін, қызығушылығын арттырады.
Бастауыш мектепте қолданылатын оқытудың инновациялық технологияларын атап айтсам: Жаңа технологияның қажеттілігін қысқаша айқындайтын болсам: жаңа оқыту технологяларын енгізу заман талабы; өздігінен ізденіп, білім алатын жеке тұлғаны қалыптастыру; ─ жалпы білім сапасын жоғары деңгейге көтеру; өмірдің қарқынды үрдісіне бейімделетін коммуникативтік тұлғаны қалыптастыру; оқушылардың логикалық пайымдауын, дұрыс шешім қабылдау қабілетін дамыту. Бүгінгі таңда жаңа технология формаларын жетілдіру жаңашыл педагогтардың озық дидактикалық идеяларынан көрініс тапты. В.Ф. Шаталовтың тірек сигналдары, Д.Б. Эльконин мен В.В. Давыдовтың дамыта оқыту, Ш.А.Амонашвилидің ізгілікті-тұлғалық технологиясы. Қазақстанда жаңа технологиялар бойынша М.М. Жанпейісованың Оқытудың инновациялық технологиялар ы білім беруді ізгілендіру ойын арқылы проблемалық оқыту тірек сызбалар арқылы деңгейлеп оқыту,оза оқыту,модульдік оқыту,дамыта оқыту,жаңа ақпараттық коммуникациялық оқыту. Ізденпаз, талапты өз алдына мақсат қоя білетін қазіргі оқушымодульдік оқыту, Ж.Қараевтың деңгейлеп оқыту т.б. ғалымдардың еңбектерін мұғалімдер алдымен өзі оқып, біліп, зерттеп, өзінің шеберлігіне қарай таңдап іске асырады. Қазіргі танда жаңа заман, жаңа талапқа сай Қазақстан Республикасының Педагог қызметкерлерінің біліктіліген арттыру «Кембридж» бағдарламасы бойынша іске асырылуда. Деңгейлік оқытуда ең маңызды мәселе болып отырғаны «21 ғасырда нені оқыту керек және мұғалімдір оқушыларды 21 ғасырда қалай дайындайды?» деген сұрақты шешуге бағытталған. Бағдарламаның басым бөлігі, түрлі тәсілдер қарастырылмағанына қарамастан, сындарлы оқыту теориясы негіздерін қамтыған. Бұл теория оқушылардың ойлауын дамыту олардың бұрынғы алған білімдері мен жаңа немесе сыныптағы түрлі дерек көздерінен, мұғалімнен, оқулықтан және достарынан алған білімдерімен астастырыла жүзеге асады деген тұжырымға негізделеді. Сындарлы теорияның тімділігін жақтаушылардың басым бөлігі оны дайын білімді беруге негізделген оқыту тәсілдерімен салыстыра қарап, дайын білімі беруге негізделген оқыту тәсілдерінің білімді меңгеру былай тұрсын, олар бойынша терең түсінік қалыптастырып, бастапқы білімдерді жаңа біліммен өзара байланыстыруға да мүмкіндік тудыра бермейтін. Оқыту туралы сындарлы түсінік оқушыларға нақты білім беруді мақсат тұтқан тұтқан мұғалімнің өз сабақтарын оқушының идеясымен білім біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай ұыймдастырылуын талап етеді. Мұғалім қызметіндегі маңызды дүние – жекелеген оқушылардың тақырыпты қабылдау ерекшеліктерін, оқушылардың түсінігін жетілдіру немесе жақсарту мақсатында олармен жұмыс жүргізуді қажеттігін ұғынуы, сондай- ақ кейбір оқушылардың тақырыпты өзіне оңтайлы бірегей тәсілмен меңгерілгендігін жете түсінуі. Кембридж оқу бағдарламамы жеті модульден тұрады:
Оқыту мен оқытудағы жаңа тәсілдер;
Сыни тұрғысынан ойлауға үйрету;
Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау;
АКТ- ны қолдану;
Талантты және дарынды оқушылармен жұмыс;
Оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты білім беру және оқыту;
Білім берудегі басқару мен көшбасшылық.
Бұл тәсілдің басқа техналогиялардан ерекшелігі жеті модуль арқылы іске асады. Әр- мұғалім өз сабағында көшбасшы. Көшті қалай алып жүрсем деседе өз еркі. Көшті дұрыс бағыттай білу ол шеберлігіне байланысты. Бұл модульдың тағы бір ерекшелігі оқушыларды топтап оқыту. Топтап оқытудың пайдасы туралы Әбу Ибн Сина былай деген болатын: «Егер бала жалғыз оқып, сыныптастары жоқ болса, бұл оқытушы мен үйретушіге ортақ қынжылыс болмақ» Қазіргі уақытта білім үрдісінде ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалану қазіргі кездегі заман талабы болғандықтан оған басты назар аударғанымыз қажет. Жаңа ақпараттық технологияларды білім беру үрдісінде қолдану біршама жетістіктерге апаратын жол.
Әдебиет
1.Жанпейісова М.М. Технология модульного обучения. Актобе. РИПК СО, 1999.
2.Қазақстан Республикасы “Білім мемлекеттік бағдарламасы” / Қазақстан мұғалімі. – 2000. - №33-34
3.Қазақстан Республикасында гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы. – Алматы: Қазақстан,1994ж
4.Қазақстан Республикасында орта білімнің дамыту тұжырымдамасы. – Алматы: Қазақстан,-1997, 34б.
5.Әбдіғалиев Қ. Шоғырландырып қарқынды оқыту жүйесі. // Қазақстан мектебі. – 1998.-№11-12, 24-35б.
6.Таубаева Ш.Т., Барсай Б.Т. Оқытудың қазіргі технологиялары // Бастауыш мектеп. - №3, 4, -1999.
