Сыбайлас жемқорлық – ғасыр дерті

📚 Дәріс тақырыбы: "Сыбайлас жемқорлық – ғасыр дерті"

Мақсаты:
Ұстаздарға сыбайлас жемқорлықтың мәнін, себеп-салдарын, оның қоғамға, білім саласына әсерін түсіндіру. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті, азаматтық ұстанымды нығайту.

Дәріс ұзақтығы: 40 минут

🕒 Дәріс құрылымы:

🔹 І. Кіріспе (5 минут)

Тақырыпты таныстыру:

Құрметті әріптестер! Бүгін біз қоғамымыздың маңызды мәселелерінің бірі – сыбайлас жемқорлық туралы әңгіме қозғаймыз.
Сыбайлас жемқорлық – бұл тек заңбұзушылық қана емес, бұл – елдің дамуына кедергі келтіретін әлеуметтік дерт.
Қазіргі таңда Қазақстанда бұл мәселеге ерекше мән беріліп, жүйелі түрде күрес жүргізілуде.

Сұрақ:

Сыбайлас жемқорлық дегенде сіздің ойыңызға бірінші не келеді?

(Кішкене пікір алмасу, аудиторияны тарту.)

🔹 ІІ. Негізгі бөлім (25 минут)

1. Сыбайлас жемқорлық дегеніміз не? (5 минут)

Анықтамасы:
Сыбайлас жемқорлық – бұл лауазымды тұлғаның өзінің қызмет бабын жеке басының пайдасы үшін пайдалануы.

ҚР "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Заңының 1-бабында:

"Сыбайлас жемқорлық – бұл жеке пайда табу мақсатында берілген құқықтарды теріс пайдалану, пара алу және беру, қызмет бабын асыра пайдалану."

Мысалдар:

• Пара беру/алу;

• Таныстықпен жұмысқа орналастыру;

• Мемлекеттік сатып алуда әділетсіз шешім қабылдау;

• Емтиханда бағаны сатып алу.

2. Сыбайлас жемқорлықтың пайда болу себептері (5 минут)

3. Сыбайлас жемқорлықтың салдары (5 минут)

Білім саласындағы мысал:

• Студенттің парамен баға алуы – ертең сапасыз маманның қоғамда жұмыс істеуіне әкеледі.

• Мұғалімдердің әділетсіз бәсекелестігі – жүйенің ішкі іріп-шірігіне себеп болады.

4. Сыбайлас жемқорлықпен күрес – әр азаматтың міндеті (10 минут)

Қазақстанда жүргізіліп жатқан шаралар:

• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы агенттік қызметі;

• Мемлекеттік қызметкерлерге арналған "Этика кодексі";

• "Адал Ұрпақ", "Саналы Ұрпақ" жобалары;

• Ашық бюджет, электронды үкімет (egov.kz);

• Мемлекеттік қызметке конкурс арқылы қабылдау.

Мұғалім ретінде не істей аламыз?

• Балаларға адалдық пен әділеттілікті үйрету;

• Өзіміз моральдық тазалықтың үлгісі болу;

• Сыбайлас жемқорлыққа "жоқ" деп айта білу;

• Ашық, әділ жұмыс жасау (баға қою, конкурс, тестілеу т.б.).

Сұрақ:

Егер сіз пара ұсыну немесе алу жағдайында бола қалсаңыз, не істер едіңіз?

(Кішкене талқылау.)

🔹 ІІІ. Қорытынды бөлім (5–7 минут)

✅ Қорытынды ойлар:

• Сыбайлас жемқорлық – қоғам дамуының ең үлкен кедергісі;

• Әрбір азамат, әсіресе мұғалімдер, бұл індетке қарсы күресте алдыңғы қатарда болуы тиіс;

• Құқықтық сауаттылық пен жеке жауапкершілік – басты құралымыз.

✍️ Цитаталар:

"Пара беру – арсыздық, пара алу – қорқақтық." – Халық даналығы
"Адалдық – ұлы қасиет. Ұстаз сол қасиетті бірінші өзі ұстануы тиіс."