Саба?ты? білімділік ма?саты: зат есімні? т?уелденуі туралы т?сінік беру, я?ни затты? , ?андайда бір н?рсені? біреуге т?н , соны? меншігі екенін білдіретін ?осымша т?уелдік жал?ау деп аталатынын т?сіндіру;
дамытушылы? ма?саты: с?йлеу да?дыларын жетілдіру, тілін дамыту, ?ызы?ушылы?тарын арттыру;
т?рбиелік ма?саты: : адамгершілік т?рбие беру, таза ,?демі жазу?а баулу.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі саба?
?дісі: баяндау, пікірлесу, т?сіндіру, талдау, ішінара ізденіс.
Саба?ты? к?рнекілігі: кесте, слайдта,АКТ.СТО.
П?наралы? байланыс: ?дебиет
Саба?ты? барысы.
1.?йымдастыру кезе?і
2. ?й тапсырмасын с?рау.
1. К?птік жал?ауын ?абылдайтын зат есімдерді ?атыстырып, ?аза?ты? салт-д?ст?ріне байланысты ша?ын шы?арма жазу.
2. Тапсырма. О?улы?та берілген м?тіннен к?птеліп т?р?ан ж?не к?птелмейтін зат есімдерді тауып, себебін т?сіндіру.
?ткен саба?ты еске т?сіру ма?сатында с?ра?тар:
- Зат есім ?алай жасалады?
- К?птік жал?ауы нені білдіреді?
- ?аза? тілінде неше жал?ау бар? т?рлері
1. Жа?а материалды ?абылдау?а дайынды?.
Саба?ты? та?ырыбына ?ызы?ушылы?ын ояту?а байланысты ж?мыстар.
І де?гей тапсырмасы. А?алар, апалар, аналар деген зат есімдерді орта? т?уелде.
ІІ де?гей тапсырмасы. Т?мендегі м?тінні? мазм?ныныа м?н бере отырып, орта? т?уелденген зат есімдерді тап.
«Жа?ыны?ды жаттай сыйла - жат жанынан т??ілсін»
?зімізді? адамдар ?ой деп жа?ын туыстар?а к??іл б?лмей ?арау- т?рбиелілік емес. Бір анадан туса да, а?асы буырына, ?арындасына, інісі мен ?арындасы ?пке-а?аларына жанашыр болуы тиіс. Бауырмалды?, жанашырлы? сезім жо? жерде туыс?анды?, сыйласты?, ауызбірлік те болмайды. Ал ?зіні? е? жа?ын адамдарын- ?й ішіндегі туыстарын ?адір т?тпа?ан адам бас?а ж?ртты да сыйлап жарытпайды.
Б?л ма?ал татулы??а, сыйласты??а, жанашырлы? пен мейірімділікке т?рбиелейді.
ІІІ де?гей тапсырмасы. ??рамында орта? ж?не о?аша т?уелденген зат есімдері бар ?зі? білетін ?ле? шума?тарын жат?а жаз. ?ала?ан бір с?зі?е фонетикалы? талдау жаса.
Саба?ты ?орытындылау (о?ушылармен бірге)
-т?уелдік жал?ау бір затты? екінші зат?а т?уелді, меншікті екенін білдіреді.
- бір не бірнеше затты? бір ?ана зат?а я адам?а меншікті екенін білдіру о?аша т?уелдену;
- бір не бірнеше затты? к?п зат?а я адам?а меншікті екенін білдіру орта? т?уелдену дейді.
?йге тапсырма.
1. О?аша ж?не орта? т?уелденген зат есімдерді ?атыстыра отырып, «?аза?стан баспанасы- киіз ?й» атты м?тін ??растыру.
2. Ережені о?у.
Чистопол орта мектебі
?абит М?сірепов атында?ы ауданы
Солт?стік ?аза?стан облысы
?АЗА? ТІЛІНЕН АШЫ? САБА?
(7-сынып)
Та?ырыбы: ЗАТ ЕСІМНІ? Т?УЕЛДЕНУІ.
Дайында?ан: Н?р?алиева ?лия Т?рсын?али?ызы
( ?аза? тілі мен ?дебиеті м??алімі)
2014-15 о?у жылы
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Зат есімні? т?уелденуі"(7 сынып) »
Урок по казахскому языку в 7 классе
"Зат есімнің тәуелденуі"
Чистопол орта мектебі
Ғабит Мүсірепов атындағы ауданы
Солтүстік Қазақстан облысы
Дайындаған: Нұрғалиева Әлия Тұрсынғалиқызы
( қазақ тілі мен әдебиеті IIсанатты мұғалімі)
Сабақтың тақырыбы: Зат есімнің тәуелденуі 7-сынып
Сабақтың білімділік мақсаты: зат есімнің тәуелденуі туралы түсінік беру, яғни заттың , қандайда бір нәрсенің біреуге тән , соның меншігі екенін білдіретін қосымша тәуелдік жалғау деп аталатынын түсіндіру;
дамытушылық мақсаты: сөйлеу дағдыларын жетілдіру, тілін дамыту, қызығушылықтарын арттыру;
тәрбиелік мақсаты: : адамгершілік тәрбие беру, таза ,әдемі жазуға баулу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Әдісі: баяндау, пікірлесу, түсіндіру, талдау, ішінара ізденіс.
Сабақтың көрнекілігі: кесте, слайдта,АКТ.СТО.
Пәнаралық байланыс: әдебиет
Сабақтың барысы.
1.Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын сұрау.
1. Көптік жалғауын қабылдайтын зат есімдерді қатыстырып, қазақтың салт-дәстүріне байланысты шағын шығарма жазу.
2. Тапсырма. Оқулықта берілген мәтіннен көптеліп тұрған және көптелмейтін зат есімдерді тауып, себебін түсіндіру.
Өткен сабақты еске түсіру мақсатында сұрақтар:
- Зат есім қалай жасалады?
- Көптік жалғауы нені білдіреді?
- Қазақ тілінде неше жалғау бар? түрлері
1. Жаңа материалды қабылдауға дайындық.
Сабақтың тақырыбына қызығушылығын оятуға байланысты жұмыстар.
1. Сабақтың тақырыбымен және мақсатымен таныстыру.
2. Оқушылардың бұрынғы білімдерін жаңғырту үшін сұрақ-тапсырмалар:
3.
- Жалғау дегеніміз не?
Жалғау дегеніміз...........
А) сөздің мағынасын өзгертетін қосымша
В) сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша
С) түбір сөз
- Жұрнақ дегеніміз..............
А) түбір
В) сөздің мағынасын өзгертеді
С) сөз бен сөзді байланыстырады
Тәуелдік жалғау- бір заттың екінші бір затқа тәуелді, меншікті екенін білдіреді.
Тәуелдік жалғау- өзі жалғанған сөзді ілік септік жалғаулы сөзбен байланыстырып тұрады.
Тәуелденудің түрлері Жақ Тәуелді заттың иесі Тәуелдік жалғаулы сөздер Жал-ғау-лары
жекеше көпше
Оңаша тәуелдену І
ІІ
ІІІ менің
сенің
сіздің
оның
елім,балам
елің, балаң
еліңіз, балаңыз
елі, баласы елдерім
елдерің
елдеріңіз
елдері -м,-ым,-ім
-ң,-ың,-ің
-ңыз,-ңіз
-ыңыз,-іңіз
-сы,-сі,-ы,-і
Ортақ тәуелдену І
ІІ
ІІІ біздің
(біздердің)
сендердің
сіздердің
олардың
еліміз,
баламыз
елің,
балаларың
еліңіз, балаңыз
елі, баласы елдеріміз
елдерің
елдеріңіз
елдері -мыз,-міз
-ымыз,-іміз
-ың,-ің,-ң
-ыңыз,-іңіз
-ңыз,-ңіз
-сы,-сі,-ы,-і
Тапсырма: Тәуелдік жалғаулы сөздердің қандай сөзбен байланысатынын естеріңе түсіріп, берілген сөздерді оңаша және ортақ түрде үш жақта тәуелдеңдер.
Үй, киім, бала, Отан, бөлме.
Жақ үй киім бала Отан бөлме
Оңаша І
ІІ
ІІІ үйім
үйің
үйіңіз
үйі
Ортақ І
ІІ
ІІІ үйіміз
үйің
үйіңіз
үйі
Тапсырма.
Берілген жалғаулы сөздердің оңаша түрін ортақ, ал ортақ түрін оңаша тәуелдеуге айналдырып жазыңдар.
І деңгей тапсырмасы. Ағалар, апалар, аналар деген зат есімдерді ортақ тәуелде.
ІІ деңгей тапсырмасы. Төмендегі мәтіннің мазмұныныа мән бере отырып, ортақ тәуелденген зат есімдерді тап.
«Жақыныңды жаттай сыйла - жат жанынан түңілсін»
Өзіміздің адамдар ғой деп жақын туыстарға көңіл бөлмей қарау- тәрбиелілік емес. Бір анадан туса да, ағасы буырына, қарындасына, інісі мен қарындасы әпке-ағаларына жанашыр болуы тиіс. Бауырмалдық, жанашырлық сезім жоқ жерде туысқандық, сыйластық, ауызбірлік те болмайды. Ал өзінің ең жақын адамдарын- үй ішіндегі туыстарын қадір тұтпаған адам басқа жұртты да сыйлап жарытпайды.
Бұл мақал татулыққа, сыйластыққа, жанашырлық пен мейірімділікке тәрбиелейді.
ІІІ деңгей тапсырмасы. Құрамында ортақ және оңаша тәуелденген зат есімдері бар өзің білетін өлең шумақтарын жатқа жаз. Қалаған бір сөзіңе фонетикалық талдау жаса.
Сабақты қорытындылау (оқушылармен бірге)
-тәуелдік жалғау бір заттың екінші затқа тәуелді, меншікті екенін білдіреді.
- бір не бірнеше заттың бір ғана затқа я адамға меншікті екенін білдіру оңаша тәуелдену;
- бір не бірнеше заттың көп затқа я адамға меншікті екенін білдіру ортақ тәуелдену дейді.
Үйге тапсырма.
1. Оңаша және ортақ тәуелденген зат есімдерді қатыстыра отырып, «Қазақстан баспанасы- киіз үй» атты мәтін құрастыру.
