kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Ш?к?рім ??дайберді?лы «Адамды? борышы?»

Нажмите, чтобы узнать подробности

К?ні:                                П?ні: ?аза? ?дебиеті                  Сыныбы: 6

Саба?ты? та?ырыбы:  Ш?к?рім ??дайберді?лы «Адамды? борышы?»
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: О?ушыларды?  Ш?к?рім  шы?армашылы?ы  бойынша
білімдерін ке?ейту. «Борыш» ??ымына  талдау ар?ылы  жете  т?сінік беру. ?ле?ні? негізгі  та?ырыбы мен идеясын ашу.
Дамытушылы?: Балаларды? ?з ойын на?ты, к?ркем с?здерді  ?олданып жеткізе білу да?дыларын  ?алыптастыру.  Есте са?тау ж?не ойлау ?абілеттерін дамыту. С?здік ?орын молайту.

Т?рбиелік. На?ыз адам?а т?н міндеттерді д?ріптей отырып,
о?ушыларды?  бойына сі?іру. ?з еліні?, жеріні? ?амын ойлайтын,?з ісіне жауап бере алатын,адал ?ызмет ат?аратын б?секеге ?абілетті т?л?а т?рбиелеу.
Саба? т?рі: Ашы? ойлар.
Саба?та ?олданыл?ан ?діс-т?сілдер: Ойтол?ау, салыстыру, ??гімелесу, с?ра?-жауап, о?ыту.
Саба?ты? к?рнекілігі: Ш?к?рім портреті, ?има ?а?аздар.
П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, тарих, орыс ?дебиеті п?ндерімен, ?мірмен байланыс.
Саба? барысы.
?йымдастыру кезе?і.
1.О?ушылармен с?лемдесемін.
2.Кезекшімен с?хбат. (О?ушыларды т?гендеу,к?нді аны?тау)
3.Саба? барысымен,ма?сатымен таныстырамын.
?й тапсырмасын с?рау.
О?ушылар алдын-ала б?лінген сала бойынша Ш?к?рім ??дайберд?лы туралы деректер жайында ой тол?айды.
Тарихшылар. Ш?к?рім ??дайберді?лына байланысты даталар мен о?и?алар туралы жазады.

?дебиетшілер. Ш?к?рім кім? с?ра?ы бойынша Ш?к?рім ??дайберді?лын жан-жа?ты таныта отырып д?лелдейді.
(Ш?к?рім — Абайды? немере інісі. ?лы Абайды? жеті а?айынды бол?аны белгілі. Ш?к?рімні? ?кесі ??дайберді сол жетеуді? ?лкені. Ш?к?рімні? жеті жасында ?кесі ?айтыс болады. Б?дан со??ы жерде ерекше зеректігін а??ар?ан Абай Ш?к?рімді ?з ?ам?орлы?ына алады.
Ш?к?рім-а?ын.Ш?к?рімні? а?ын ж?регі ?зіні? айналасында?ы ??былыстарды сырттаай ?ана саралап ??р?а? бе?нелеуші болып ?ал?ан жо?. Ол ??былыстар мен заттарды? ?р?айсысына тере? м?н берді. Жа?сылы?ына ?уанып,кемшілігіне езілді. Осыдан келіп Ш?к?рімні? а?ынды? болмыс бітімі, азаматты? ?ні ?алыптасты. Халы? та?дыры — Ш?к?рімні? жырында?ы к?кейтесті та?ырып. ?з ?ле?дерінде ол ?рдайым халы? басында?ы жа?дайларды баяндады.
Ш?к?рім батыс ?дебиетінен к?п ма??лмат ал?ан.
Жа?а саба?. Ш?к?рім шы?армаларыны? та?ырыбы — адамгершілік. «Борыш» с?зіне т?сінік (міндет, парыз, ?арыз). ?рбір адамны? Отан алдында, халы? алдында, ата-ана алдында?ы борышы туралы т?сінік.
«Адамды? борышы?» ?ле?і м?нерлеп о?ылады.
«Адамды? борышы?»
Адамды? борышы?-
Хал?ы?а е?бек ?ыл.
А? жолдан айнымай
Ар са?та оны біл.
Талаптан да білім мен ?нер ?йрен,
Білімсіз, ?нерсіз,
Болады а?ын –т?л.
Ма?тан?а салынба
Мансапты? та?ы ?шін,
Н?псі?е билетпе
Басы?ны? ба?ы ?шін.
?мірі?ді сарп ?ыл

?лгені?ше,
Жоба тап,

Жол к?рсет,
Келешек ?амы ?шін.
?айтадан ?айырылып,
?ауым?а келмейсі?,
Бары?ды,

Н?рі?ді
Тірлікте бергейсі?.
?ибрат алар арты?а із ?алдырса?,
Шын ба?ыт-осыны ??,
М??гілік ?лмейсі?!
Негізгі та?ырыбы-адамзат міндеті.

Идеясы-артына ?лгі аларлы?тай іс ?алдыру.
Т?сіндірме с?здік.
Мансап-ата?
Н?псі-жаман іс
Т?л-ешн?рсесі жо?
?ибрат-?лгі
?ле? мазм?нын т?сіндіремін. Адамны? борышы-халы??а адал е?бек ету, білім мен ?нер ?йрену, келешекке жол к?рсету, ?лгі алатындай із ?алдыру. Жаман ?ылы?тардан аула? болу-мансап ?шін ма?тан?а салынбау, ба? ?шін арсыз ?ылы?тарданаула? болу.
?ле?ді тізбекпен о?имыз.

?ле?ді ??рылысына талдау.

Авторы- Ш. ??дайберді?лы

Негізгі та?ырыбы- адамзат міндеті

Идеясы-артына ?лгі аларлы?тай іс ?алдыру.

Жанрлы? т?рі-поэзия

Шума?-6 шума?

Тарма?-24

Буна?-63

Буын-1 шума?-6 буыннан
Д?птермен ж?мыс.

Адамды? борыштарды жазамыз.
1.адал е?бек ету
2.білім мен ?нер ?йрену
3.келешекке жол к?рсету
4.?лгі болатын іс ?алдыру

Та?тада с?здер берілген. Білімді, ма?танша?, арлы, білімсіз, е?бек?ор, мансап?ор, айлакер, жал?ау, ?секші, шыншыл, ?нерлі, ?тірікші, жомарт, сара?, ?айырымсыз, ата-ананы сыйлайды.

Балалар, адам?а т?н жа?сы ?асиеттер мен жаман ?асиеттерді б?ліп жазайы?шы.

Адамны? жа?сы ?асиеттері / Адамны? жаман ?асиеттері
Білімді                                                         ма?танша?
арлы                                                             білімсіз
е?бек?ор                                                      мансап?ор
шыншыл                                                      айлакер
?нерлі                                                           жал?ау
жомарт                                                         ?секші
ата ананы сыйлайды                                  ?тірікші
сара? 

Бойында таби?и таланты, а?ынды? дарыны бар Ш?к?рімні? ?мірдегі ?стазы, мектебі, университеті – Абай болды. ?стазыны? «?ылым таппай ма?танба, пайда ойлама, ар ойла, талап ?ыл арты? білуге, арты? ?ылым кітапта, ерінбей о?ып к?руге» – деген ?сиетін бойына сі?іріп, санасына то?ып ?скен Ш?к?рім ?ылым-білім жолында бар ?мірін сарп етті.

А?ынды? ?нер жолына т?скенде он то?ыз жасында жаз?ан ?ле?і к?бінесе жастар?а арнал?ан.
Кел жастар, біз бір т?рлі жол табалы?,
Арам айда, зорлы?сыз мал табалы?,
?тпес ?мір, таусылмас мал берелік,
Бір білімді данышпан жан табалы?… деп, жастарды Абайдан ?лгі-?неге алып, т?лім алу?а ша?ырады

–  Та?ырыбы  жа?ынан, идеясы  жа?ынан  Ш?к?рімні? «Адамды?  борышы?»  ?ле?і  Абайды?  сендер  білетін  ?ай  ?ле?деріне

??сайды?

–  «?семпаз  болма  ?рнеге», «?ылым  таппай  ма?танба?»  ?ле?деріне.

?ле?ді  білетін  о?ушылар?а  жат?а  о?ытып,?ле?  с?здеріне  талдау  жасату.

-Осы  ?ле?дері  ар?ылы  Абай  мен  Ш?к?рім  ж?ртты  ?андай  ?асиеттерге

?ндейді?

–  Адамгершілікке , халы??а  ?ызмет  етуге,  ?нер -білім  ?йренуге,  арлы  болу?а,т.б.

–  Адам  бойында?ы  ?андай  ?асиеттерді  ба?алайсы?дар?

 Кестемен  ж?мыс

Абай

Ш?к?рім

«?семпаз болма ?рнеге»

«Адамды? борышы?»

Пайда к?рсе? бас ?рып,

Ма?танды іздеп ?ай?ы алма.

Ма?тан?а салынба,

Мансапты? та?ы ?шін.

Сен де бір кірпіш д?ниеге,

Кетігін тап та бар ?алан.

Жоба тап, жол к?рсет,

Келешек ?амы ?шін.

А?ырын ж?ріп аны? бас,

Е?бегі? кетпес дала?а.

?ибрат алар арты?а із ?алдырса?,
Шын ба?ыт-осыны ??,
М??гілік ?лмейсі?!

?зі?де бармен к?зге ?рып,

Артылам деме ?згеден.

А? жолдан айнымай,

Ар са?та, оны біл.

Міні?ді ?рлап жасырып,

Майдан?а т?спей б?йге алма.

Білімсіз, ?нерсіз,
Болады а?ын –т?л.

Саба?ты бекіту

Де?гейлік с?ра?тар

Жо?ары де?гей с?ра?тары
1. «Адамды? борышы? » ?ле?і туралы ?з пікірі??
2. «Мені? борышым» ?ле? жазу

Орта де?гей с?ра?тары
1. «А? жолдан айныма»с?з тіркесіні? ма?ынасы ?андай?

2.А?ын «шын ба?ыт» деп нені к?рсетті?
Т?мен де?гейді? с?ра?тары
1.Адамды? борыштарды ата.
2.?андай істерден аула? болу керек?
?орытындылау.

?йге тапсырма. «Адамды? борышы?» ?ле?ін жаттау.
«Мені? борышым»та?ырыбына шы?арма жазу.

Ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Ш?к?рім ??дайберді?лы «Адамды? борышы?» »

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы:  Шәкәрім Құдайбердіұлы «Адамдық борышың»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың  Шәкәрім  шығармашылығы  бойынша
білімдерін кеңейту. «Борыш» ұғымына  талдау арқылы  жете  түсінік беру. Өлеңнің негізгі  тақырыбы мен идеясын ашу.
Дамытушылық: Балалардың өз ойын нақты, көркем сөздерді  қолданып жеткізе білу дағдыларын  қалыптастыру.  Есте сақтау және ойлау қабілеттерін дамыту. Сөздік қорын молайту.

Тәрбиелік. Нағыз адамға тән міндеттерді дәріптей отырып,
оқушылардың  бойына сіңіру. Өз елінің, жерінің қамын ойлайтын ,өз ісіне жауап бере алатын,адал қызмет атқаратын бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Ашық ойлар.
Сабақта қолданылған әдіс-тәсілдер: Ойтолғау, салыстыру, әңгімелесу, сұрақ-жауап, оқыту.
Сабақтың көрнекілігі: Шәкәрім портреті, қима қағаздар.
Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі, тарих, орыс әдебиеті пәндерімен, өмірмен байланыс.
Сабақ барысы.
Ұйымдастыру кезеңі.
1.Оқушылармен сәлемдесемін.
2.Кезекшімен сұхбат. (Оқушыларды түгендеу,күнді анықтау)
3.Сабақ барысымен,мақсатымен таныстырамын.
Үй тапсырмасын сұрау.
Оқушылар алдын-ала бөлінген сала бойынша Шәкәрім Құдайбердұлы туралы деректер жайында ой толғайды.
Тарихшылар. Шәкәрім Құдайбердіұлына байланысты даталар мен оқиғалар туралы жазады..

Әдебиетшілер. Шәкәрім кім? сұрағы бойынша Шәкәрім Құдайбердіұлын жан-жақты таныта отырып дәлелдейді.
(Шәкәрім — Абайдың немере інісі. Ұлы Абайдың жеті ағайынды болғаны белгілі. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді сол жетеудің үлкені. Шәкәрімнің жеті жасында әкесі қайтыс болады. Бұдан соңғы жерде ерекше зеректігін аңғарған Абай Шәкәрімді өз қамқорлығына алады.
Шәкәрім-ақын.Шәкәрімнің ақын жүрегі өзінің айналасындағы құбылыстарды сырттаай ғана саралап құрғақ беәнелеуші болып қалған жоқ. Ол құбылыстар мен заттардың әрқайсысына терең мән берді. Жақсылығына қуанып,кемшілігіне езілді. Осыдан келіп Шәкәрімнің ақындық болмыс бітімі, азаматтық үні қалыптасты. Халық тағдыры — Шәкәрімнің жырындағы көкейтесті тақырып. Өз өлеңдерінде ол әрдайым халық басындағы жағдайларды баяндады.
Шәкәрім батыс әдебиетінен көп мағұлмат алған.
Жаңа сабақ . Шәкәрім шығармаларының тақырыбы — адамгершілік. «Борыш» сөзіне түсінік (міндет, парыз, қарыз). Әрбір адамның Отан алдында, халық алдында, ата-ана алдындағы борышы туралы түсінік.
«Адамдық борышың» өлеңі мәнерлеп оқылады.
«Адамдық борышың»
Адамдық борышың-
Халқыңа еңбек қыл.
Ақ жолдан айнымай
Ар сақта оны біл.
Талаптан да білім мен өнер үйрен,
Білімсіз, өнерсіз,
Болады ақын –тұл.
Мақтанға салынба
Мансаптың тағы үшін,
Нәпсіңе билетпе
Басыңның бағы үшін.
Өміріңді сарп қыл

Өлгеніңше,
Жоба тап ,

Жол көрсет,
Келешек қамы үшін.
Қайтадан қайырылып ,
Қауымға келмейсің,
Барыңды,

Нәріңді
Тірлікте бергейсің.
Ғибрат алар артыңа із қалдырсаң,
Шын бақыт-осыны ұқ,
Мәңгілік өлмейсің!
Негізгі тақырыбы-адамзат міндеті.

Идеясы-артына үлгі аларлықтай іс қалдыру.
Түсіндірме сөздік.
Мансап-атақ
Нәпсі-жаман іс
Тұл-ешнәрсесі жоқ
Ғибрат-үлгі
Өлең мазмұнын түсіндіремін. Адамның борышы-халыққа адал еңбек ету, білім мен өнер үйрену, келешекке жол көрсету, үлгі алатындай із қалдыру. Жаман қылықтардан аулақ болу-мансап үшін мақтанға салынбау, бақ үшін арсыз қылықтарданаулақ болу.
Өлеңді тізбекпен оқимыз.

Өлеңді құрылысына талдау.

Авторы- Ш. Құдайбердіұлы

Негізгі тақырыбы- адамзат міндеті

Идеясы-артына үлгі аларлықтай іс қалдыру.

Жанрлық түрі-поэзия

Шумақ-6 шумақ

Тармақ-24

Бунақ-63

Буын-1 шумақ-6 буыннан
Дәптермен жұмыс.

Адамдық борыштарды жазамыз.
1.адал еңбек ету
2.білім мен өнер үйрену
3.келешекке жол көрсету
4.үлгі болатын іс қалдыру

Тақтада сөздер берілген. Білімді, мақтаншақ, арлы, білімсіз, еңбекқор, мансапқор, айлакер, жалқау, өсекші, шыншыл, өнерлі, өтірікші, жомарт, сараң, қайырымсыз, ата-ананы сыйлайды.

Балалар, адамға тән жақсы қасиеттер мен жаман қасиеттерді бөліп жазайықшы.

Адамның жақсы қасиеттері / Адамның жаман қасиеттері
Білімді                                                         мақтаншақ
арлы                                                             білімсіз
еңбекқор                                                      мансапқор
шыншыл                                                      айлакер
өнерлі                                                           жалқау
жомарт                                                         өсекші
ата ананы сыйлайды                                  өтірікші
сараң 

Бойында табиғи таланты, ақындық дарыны бар Шәкәрімнің өмірдегі ұстазы, мектебі, университеті – Абай болды. Ұстазының «Ғылым таппай мақтанба, пайда ойлама, ар ойла, талап қыл артық білуге, артық ғылым кітапта, ерінбей оқып көруге» – деген өсиетін бойына сіңіріп, санасына тоқып өскен Шәкәрім ғылым-білім жолында бар өмірін сарп етті.

Ақындық өнер жолына түскенде он тоғыз жасында жазған өлеңі көбінесе жастарға арналған.
Кел жастар, біз бір түрлі жол табалық,
Арам айда, зорлықсыз мал табалық,
Өтпес өмір, таусылмас мал берелік,
Бір білімді данышпан жан табалық… деп, жастарды Абайдан үлгі-өнеге алып, тәлім алуға шақырады

–  Тақырыбы  жағынан, идеясы  жағынан  Шәкәрімнің «Адамдық  борышың»  өлеңі  Абайдың  сендер  білетін  қай  өлеңдеріне

ұқсайды?

–  «Әсемпаз  болма  әрнеге», «Ғылым  таппай  мақтанба?»  өлеңдеріне.

Өлеңді  білетін  оқушыларға  жатқа  оқытып,өлең  сөздеріне  талдау  жасату.

-Осы  өлеңдері  арқылы  Абай  мен  Шәкәрім  жұртты  қандай  қасиеттерге

үндейді?

–  Адамгершілікке  , халыққа  қызмет  етуге,  өнер -білім  үйренуге,  арлы  болуға,т.б.

–  Адам  бойындағы  қандай  қасиеттерді  бағалайсыңдар?

                                             

Кестемен  жұмыс

Абай

Шәкәрім

«Әсемпаз болма әрнеге»

«Адамдық борышың»

Пайда көрсең бас ұрып,

Мақтанды іздеп қайғы алма.

Мақтанға салынба,

Мансаптың тағы үшін.

Сен де бір кірпіш дүниеге,

Кетігін тап та бар қалан.

Жоба тап, жол көрсет,

Келешек қамы үшін.

Ақырын жүріп анық бас,

Еңбегің кетпес далаға.

Ғибрат алар артыңа із қалдырсаң,
Шын бақыт-осыны ұқ,
Мәңгілік өлмейсің!

Өзіңде бармен көзге ұрып,

Артылам деме өзгеден.

Ақ жолдан айнымай,

Ар сақта, оны біл.

Мініңді ұрлап жасырып,

Майданға түспей бәйге алма.

Білімсіз, өнерсіз,
Болады ақын –тұл.

Сабақты бекіту

Деңгейлік сұрақтар

Жоғары деңгей сұрақтары
1. «Адамдық борышың » өлеңі туралы өз пікірің?
2. «Менің борышым» өлең жазу

Орта деңгей сұрақтары
1. «Ақ жолдан айныма»сөз тіркесінің мағынасы қандай?

2.Ақын «шын бақыт» деп нені көрсетті?
Төмен деңгейдің сұрақтары
1.Адамдық борыштарды ата.
2.Қандай істерден аулақ болу керек?
Қорытындылау.

Үйге тапсырма. «Адамдық борышың» өлеңін жаттау.
«Менің борышым»тақырыбына шығарма жазу.

Бағалау.



Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Всем учителям

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 6 класс

Скачать
Ш?к?рім ??дайберді?лы «Адамды? борышы?»

Автор: Бадаева Айсулу Кайратовна

Дата: 19.05.2015

Номер свидетельства: 213198


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

Распродажа видеоуроков!
ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства