Саба?ты? ?дісі: с?ра?-жауап, ой ?оз?ау, топпен ж?мыс.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?.
П?наралы? байланыс: ?н, сурет.
Саба?ты? барысы:
І ?йымдастыру б?лімі
1. О?ушыларды ?ш топ?а б?ліп, топ басшысын белгілеу.
2. ?й тапсырмасын с?рау. (таблица толтыру)
ІІ ?ызы?ушылы?ын ояту.
М??а?али Ма?атаев
Кім? ?андай? Несімен тымал?
а?ын, сабырлы, тере? ?ле?дерімен, артанда
жазушы, т.б ойлы, а?ылды, т.б. ?ал?ан мол м?расымен
. ІІ Ма?ынаны ашу
М??алім с?зі: Шынайы поэзия ?кілі, ?ажайып а?ындарды? бірі - М??а?али С?леймен?лы Ма?атаев 1931 жылы 9 а?панда Алматы облысыны? Нарын?ол ауданы ?арасаз деген жерінде д?ниеге келген. Балалы? бал д?урені со?ыс жылдарыны? ауырлы? - тау?ыметімен т?спа-т?с келген М??а?али ?ле?ді он-он бір жасынан жаза бастайды.?кесі С?леймен со?ыста ?аза болып, анасы На?иман М??а?алиды? ?кшесін баса ту?ан ?ш ?лды ?зі асырап жеткізген. Ал?аш?ы ?ле?дері ауданды? газетте жары? к?рген М??а?али шы?армалары 1960-1970 жылдары ?здіксіз басылады, б?л жылдары а?ынны? ?аза? поэзиясыны? биік шы?ына к?терілген уа?ыты деп санау?а болады. Орта мектепті интернатта бітірген М??а?али е?бекке ерте араласып, ауылды? ке?есті? хатшысы, ?ызыл отауды? ме?герушісі, комсомол ?ызметкері, жеті жылды? мектепті? м??алімі болады. М?нан со? «Социалистік ?аза?стан» (?азіргі «Егеменді ?аза?стан») газетіні? (1962-1963), «М?дениет ж?не т?рмыс» (?азіргі «Парасат») (1963-1965), «Ж?лдыз» (1965-1972)журналдарыны? редакциясында, ?аза?стан Жазушылар ода?ында (1972-1973) ?ызмет ат?арады.
А?ын т?рмыс тау?ыметін тарта ж?ріп,?перба?ан сын?а ?шыра?анда да «А?ынны? а?ынды?ы ата?та емес, а?ынны? а?ынды?ы арда ?ана»деген байламды берік ?стап, шен-шекпенге, лауазым ата??а ?ызы?па?ан. М??а?али Алматыда?ы ?аза? ?дебиеті мен ?неріні? ?айма?тары шо?ырлан?ан ортада ?ткерген аз ?ана жылдар ішінде ?зіндік дара ?нін, суреткерлік ?айталанбас дарынын танытып, е?бектене білді. «Ильич» (1964), «Армысы?дар достар» (1966), «?арлы?ашым, келді? бе?», «Мавр» (1970), «А??улар ?йы?та?анда» (1973), «Шуа?ым мені?» (1975)атты жыр жина?тарын к?зіні? тірісінде жариялап ?лгерді.
?ыры? бес жасында ?айтыс бол?ан со?, М??а?алиды? екінші ?мірі - ?лмес ??мыры басталды. А?ынны? артында ?ал?ан мол м?расы: «Со?ады ж?рек», «Шолпан», «Жырлайды ж?рек», «?мір-?зен» т.б. жыр кітаптары, «?ош,махаббат»атты прозалы? кітабы о?ырманны? ?олдан-?ол?а т?спей,іздеп ж?ріп о?итын шы?армаларына айналды. ?мірді с?юді? ?ажайып ?лгісін к?рсеткен а?ын М??а?али «Жан азасы» (реквием) поэмасында ?мір туралы гимн ту?ызды. «А??улар ?йы?та?анда» поэмасында ел наным - сенімін ?астерлеу, с?лулы? ?ндестігін жыр етсе, «Райымбек, Райымбек!» дастанында ел тарихын,ел басына ?атер т?нгенде ?олына ту алып, жауына ?арсы аттан?ан Райымбек Хангелді?лыны? ерлігін суреттейді.
М.Ма?атаев поэзиясы ж?мыр жерді? барлы? м?селесіне аралас?ан, ке?, ау?ымды та?ырыпты ?амтиды. Оны? ту?ан жер, адамдар та?дыры, ?мір мен ?лім, ана мен бала, а?ын мен а?ынды?, со?ыс тау?ыметі т.б.та?ырыпта?ы лирикасы ?айталанбас ?лтты? сипатта, ?лтты? зермен кестеленген. Хал?ыны? ?алт?ысыз ба?асын ал?ан М??а?али жырлары келер ?асыр?а керуен к?шін сенімді т?рде ?затып барады. А?ынны? 35 мы? жол?а жуы? ?ле?і поэзия с?йер ?ауымны? іздеп ж?ріп о?итын жырына айналды.
1. ?нтаспадан «Фантазия» ?ле?ін ты?дау.
2. Кітаппен ж?мыс. (?р топ «Фантазия» ?ле?іні? ?р шума?ына талдау жасайды.
Фантазия
Жеті ?ат жері? мынау т??керілген,
Жеті ?ат аспанменен к?мкерілген.
Адамзат оны? б?рін ерте білген,
Ертегіде табыс?ан ерте?імен,
?аламаттар туыл?ан ертегіден.
?аламаттар жасал?ан ертегіден,
Ертегілер ?иялдан ерте ж?рген.
?аламды? а?и?атты б?л адамзат,
Галилей, Коперниктен ерте білген.
Барлы?ын да адамзат ?иялда?ан,
?иялдап жер бетіне сыя алма?ан.
Ойлап-ойлап, отырып кілемімен
Аспан?а ?шудан да ?ялма?ан.
?иялдап,мені? дана, бай??с бабам,
Алайда, ат?а мініп Ай?а ?шпа?ан.
Бабамны? ?иялымен ?анаттанып,
Б?гін мен Ай?а ?онып, жайды ?ста?ам.
3. Кітаппен ж?мыс. (?р топ?а ?р шума?ын талдату)
4. К?рнекілікпен ж?мыс.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«М.Ма?атаев. «Фантазия» ?ле?і»
Бураншеева Алтынтас Орынқызы
Жоғары санатты қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Батыс Қазақстан облысы
Бөрлі ауданының білім беру бөлімінің әдіскері
Сабақтың тақырыбы: М.Мақатаев. «Фантазия» өлеңі
Сабақтың мақсаты:а) білімділік-ақын туралы мағлұмат бере отырып, «Фантазия» өлеңінің мазмұнын жаңа әдіс-тәсілдер арқылы ашу, ақын өлеңдерімен таныстыру, мағынасын аша отырып, оқушылардың теориялық білімдерін пысықтау.
ә) дамытушылық-практикалық білім дәрежесін, ой-өрісін, сауаттылығын, тілін дамыту.
б) тәрбиелік-өзара сыйласуға, поэзияны құрметтеуге, туған табиғатқа қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, ой қозғау, топпен жұмыс.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ.
Пәнаралық байланыс: ән, сурет.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру бөлімі
1. Оқушыларды үш топқа бөліп, топ басшысын белгілеу.
2. Үй тапсырмасын сұрау. (таблица толтыру)
ІІ Қызығушылығын ояту.
Мұқағали Мақатаев
Кім? Қандай? Несімен тымал?
ақын, сабырлы, терең өлеңдерімен, артанда
жазушы, т.б ойлы, ақылды, т.б. қалған мол мұрасымен
. ІІ Мағынаны ашу
Мұғалім сөзі: Шынайы поэзия өкілі, ғажайып ақындардың бірі - Мұқағали Сүлейменұлы Мақатаев 1931 жылы 9 ақпанда Алматы облысының Нарынқол ауданы Қарасаз деген жерінде дүниеге келген. Балалық бал дәурені соғыс жылдарының ауырлық - тауқыметімен тұспа-тұс келген Мұқағали өлеңді он-он бір жасынан жаза бастайды.Әкесі Сүлеймен соғыста қаза болып, анасы Нағиман Мұқағалидың өкшесін баса туған үш ұлды өзі асырап жеткізген. Алғашқы өлеңдері аудандық газетте жарық көрген Мұқағали шығармалары 1960-1970 жылдары үздіксіз басылады, бұл жылдары ақынның қазақ поэзиясының биік шыңына көтерілген уақыты деп санауға болады. Орта мектепті интернатта бітірген Мұқағали еңбекке ерте араласып, ауылдық кеңестің хатшысы, қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол қызметкері, жеті жылдық мектептің мұғалімі болады. Мұнан соң «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егеменді Қазақстан») газетінің (1962-1963), «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат») (1963-1965) , «Жұлдыз» (1965-1972)журналдарының редакциясында, Қазақстан Жазушылар одағында (1972-1973) қызмет атқарады.
Ақын тұрмыс тауқыметін тарта жүріп,әпербақан сынға ұшырағанда да «Ақынның ақындығы атақта емес, ақынның ақындығы арда ғана»деген байламды берік ұстап, шен-шекпенге, лауазым атаққа қызықпаған. Мұқағали Алматыдағы қазақ әдебиеті мен өнерінің қаймақтары шоғырланған ортада өткерген аз ғана жылдар ішінде өзіндік дара үнін, суреткерлік қайталанбас дарынын танытып, еңбектене білді. «Ильич» (1964), «Армысыңдар достар» (1966), «Қарлығашым, келдің бе?», «Мавр» (1970), «Аққулар ұйықтағанда» (1973), «Шуағым менің» (1975)атты жыр жинақтарын көзінің тірісінде жариялап үлгерді.
Қырық бес жасында қайтыс болған соң, Мұқағалидың екінші өмірі - өлмес ғұмыры басталды. Ақынның артында қалған мол мұрасы: «Соғады жүрек», «Шолпан», «Жырлайды жүрек», «Өмір-өзен» т.б. жыр кітаптары, «Қош,махаббат»атты прозалық кітабы оқырманның қолдан-қолға түспей,іздеп жүріп оқитын шығармаларына айналды. Өмірді сүюдің ғажайып үлгісін көрсеткен ақын Мұқағали «Жан азасы» (реквием) поэмасында өмір туралы гимн туғызды. «Аққулар ұйықтағанда» поэмасында ел наным - сенімін қастерлеу, сұлулық үндестігін жыр етсе, «Райымбек, Райымбек!» дастанында ел тарихын,ел басына қатер төнгенде қолына ту алып, жауына қарсы аттанған Райымбек Хангелдіұлының ерлігін суреттейді.
М.Мақатаев поэзиясы жұмыр жердің барлық мәселесіне араласқан, кең, ауқымды тақырыпты қамтиды. Оның туған жер, адамдар тағдыры, өмір мен өлім, ана мен бала, ақын мен ақындық, соғыс тауқыметі т.б.тақырыптағы лирикасы қайталанбас ұлттық сипатта, ұлттық зермен кестеленген. Халқының қалтқысыз бағасын алған Мұқағали жырлары келер ғасырға керуен көшін сенімді түрде ұзатып барады. Ақынның 35 мың жолға жуық өлеңі поэзия сүйер қауымның іздеп жүріп оқитын жырына айналды.
1. Үнтаспадан «Фантазия» өлеңін тыңдау.
2. Кітаппен жұмыс. (әр топ «Фантазия» өлеңінің әр шумағына талдау жасайды.
Фантазия
Жеті қат жерің мынау төңкерілген,
Жеті қат аспанменен көмкерілген.
Адамзат оның бәрін ерте білген,
Ертегіде табысқан ертеңімен,
Ғаламаттар туылған ертегіден.
Ғаламаттар жасалған ертегіден,
Ертегілер қиялдан ерте жүрген.
Ғаламдық ақиқатты бұл адамзат,
Галилей, Коперниктен ерте білген.
Барлығын да адамзат қиялдаған,
Қиялдап жер бетіне сыя алмаған.
Ойлап-ойлап, отырып кілемімен
Аспанға ұшудан да ұялмаған.
Қиялдап,менің дана, байғұс бабам,
Алайда, атқа мініп Айға ұшпаған.
Бабамның қиялымен қанаттанып,
Бүгін мен Айға қонып, жайды ұстағам.
3. Кітаппен жұмыс. (әр топқа әр шумағын талдату)
4. Көрнекілікпен жұмыс.
Суреттерге жеке-жеке тоқтала отырып, әр топқа талдау жұмысын жүргізу.
5. Ақын туралы басқа жолдастарының ойын тыңдау.
ІІІ Толғаныс
Әр топқа төмендегідей тапсырмалар беріледі.:
1-топ: ВЕЕН диаграммасы.
2-топ: «Менің қиялым» деген тақырыпқа эссе жазу.
3-топ: М.Мақатаевтың әнге айналған бір өлеңін айту.
ІҮ Қорытындылау (таблица толтыру)
Ү Үйге тапсырма
ҮІ Бағалау
ҮІІ Мұғалімнің орындауында домбырамен сүйемелдеу арқылы бір әнін тыңдау.
